خبرگزاری کتاب ایران‌ (ایبنا) - رضا گلپایگانی: نمایشگاه کتاب هر ساله در تقویم نمایشگاهی هم­‌زمان با نمایشگاه نفت است. این هم‌­زمانی من را یاد آن سؤال نوستالژیک و طنز می‌اندازد که علم بهتر است یا ثروت؟ علی‌ای‌حال الان می‌دانم که هر دو خوب هستند. در دنیای نمایشگاه‌ها، صنعتی تسلط دارد که جریان‌سازی مؤثری در این فضا دارد و تأثیرات بسیاری بر مخاطبان می‌گذارد و آن صنعت «غرفه‌سازی» است. در حالی که ثروت به آن توجه بسیاری دارد، علم از آن غافل است.

غرفه‌سازی را در نمایشگاه صنعت نفت با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت، مقایسه کنید با نمایشگاه کتاب. البته این سطح از غرفه‌سازی در اغلب نمایشگاه‌های صنعتی و تجاری بروز دارد ولی در نمایشگاه‌های فرهنگی مثل نمایشگاه کتاب و نمایشگاه قرآن فقط محدود به پارتیشن‌هایی است که احتمالاً اگر نیاز بر جدا‌سازی فضای غرفه‌ها از یکدیگر نبود، آن هم انجام نمی‌شد.

متأسفانه اهل فرهنگ به این فضای موجود عادت کرده‌اند و بی‌توجهی به زیبایی‌شناسی می‌تواند تأثیر منفی بسیاری بر مخاطبان نمایشگاه بگذارد. گرچه در نمایشگاه کتاب تهران بنا بر گزارش‌های متعدد و آمارها بازدید بسیار خیره‌کننده بود اما این علت نباید موجب بی‌توجهی غرفه‌داران نمایشگاه نسبت به مسئله زیبایی بصری شود.

از زمان نوجوانی تا امروز چه در نمایشگاه بین‌المللی تهران، چه در نمایشگاه شهر آفتاب و چه در مصلای امام خمینی‌(ره) تهران، خاطره من از ظاهر نمایشگاه کتاب همواره به همین صورت ساده بوده است و این نکته هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی و حتی در فضاسازی نمایشگاه به یک صورت هویدا است.
​ اگرچه در روند برپایی نمایشگاه هر ناشری اختیار دارد غرفه‌اش را خود بسازد و تقریباً چیزی کمتر از ۵درصد از ناشران که بنیه مالی بهتری دارند از این امکان بهره می‌برند.

چرایی این عدم استقبال، دلایل اقتصادی از سوی ناشران است. اما چرا در بخش عمومی فضاسازی نمایشگاه دقت بیشتری نکنیم؟ 
برای مثال یکی دیگر از نمایشگاه‌هایی که هم‌زمان با نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود، نمایشگاه فناوری و نوآوری اینوتکس است که در پارک علم و فناوری پردیس برپا شده بود. در این نمایشگاه، شرکت‌های مختلفی از توانمند تا ضعیف شرکت می‌کنند که شاید بتوان در برخی از موارد سطح مالی آن‌ها را از عموم ناشران هم پایین‌­تر دانست. اما برای حمایت از این شرکت‌ها، برگزارکننده این نمایشگاه علاوه بر آماده‌سازی فضای عمومی نمایشگاه، با استفاده از چادر‌های پیش‌ساخته، سازه‌هایی مثل لِگو (LEGO) در ابعاد بزرگ و در رنگ‌های متنوع براساس هویت بصری نمایشگاه برای جدا‌سازی غرفه‌ها از همدیگر استفاده می‌کند که باعث شده است فضای نمایشگاه بسیار جذاب‌تر از نمایشگاه کتاب باشد. برگزارکننده با استفاده از این سازه‌های مدولار که ماندگاری بسیاری هم دارد هر ساله رنگ‌ولعاب خوبی به فضا می‌­دهد و طراوت نمایشگاه را دوچندان می‌­کند.

همچنین می‌توان به این موضوع هم اشاره کرد که طراحی نمایشگاه [کتاب] به‌مثابه یک رویداد فرهنگی نیازمند تعامل بهینه با مخاطب است؛ تعاملی از جنس چینش درست فضاها و ایجاد دسترسی‌های سهل و فضاهای خدماتی به مخاطبین جهت رفاه حال ایشان در بدنه نمایشگاه. برای مثال در نمایشگاه اخیر، در فضای شبستان اصلی، غرفه بزرگ سرای اهل قلم با عنوان کوشک کتاب فضای گسترده‌ای جهت برگزاری رویداد‌های جنبی در نظر گرفته شده بود که بخشی از آن به‌عنوان فضای استراحت توسط مخاطبین نیز استفاده می‌­شد که حجم این استقبال گویای نیاز ضروری به این نوع فضاهای خدماتی بود.

متأسفانه عدم توجه به نیاز‌‌های مخاطب چه در زمینه کیفیت بصری و چه در زمینه آسایش فیزیکی در نمایشگاه از نقاط ضعفی است که حتماً باید در سال‌های آینده مورد توجه قرار گیرد. تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر اهمیت نمایشگاه کتاب، ان‌شا‌ءالله انرژی مضاعفی برای مسئولین برگزاری، جهت تکاپوی بیشتر در زمینه ارتقای غرفه‌سازی و زیبایی بصری محیط نمایشگاه و رفع مشکلات و موانع برای بهتر برگزارکردن آن در سال آینده و دوره سی‌وپنجم باشد.