امنیت غذایی، دسترسی پیوسته همه افراد به غذای کافی، سالم و مغذی برای بهره‌مند شدن از یک زندگی سالم و پویا است. رشد جمعیت، مشکلات اقلیمی و اکوسیستمیِ امروز دنیا، کشورهای مختلف دنیا را بر استفاده از زیست‌فناوری در جهت برقراری امنیت غذایی ترغیب کرده است.
مروری بر کتاب «زیست‌فناوری و امنیت غذایی»؛
زیست‌فناوری راه‌حلی برای تأمین غذای کافی و سالم
وظیفه تأمین غذای این جمعیت روبه رشد، بیشتر برعهده بخش کشاورزی است. با توجه به مشکلات اقلیمی و اکوسیستمی که امروز دنیا با آن درگیر شده، کشورهای مختلف دنیا را بر استفاده از زیست‌فناوری در جهت برقراری امنیت غذایی ترغیب کرده است. برای نیل به این هدف، فناوری‌هایی مورد نیاز هستند که قابلیت تولید گیاهان، دام‌ها و به‌طور کلی موجوداتی با ویژگی‌های برتر را داشته باشند به‌نحوی که گیاهانی با قابلیت تحمل تنش‌های زیستی (تنش‌های شوری و خشکی) و دام‌هایی مقاوم و ایمن در مقابل بیماری‌های مهلک را به ارمغان آورند.
.jpg)
کتاب «زیست‌فناوری و امنیت غذایی» به قلم جواد شفیعی و جمشید شریفیان با توجه به ضرورت تحقق اهداف ترسیم شده در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران همچون سند چشم‌انداز بیست‌ساله، سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه، نقشه جامع علمی کشور و نیز سند ملی توسعه زیست‌فناوری، تدوین شده است.
در کتاب حاضر، نقش بیوتکنولوژی در امنیت غذایی در 6 فصل بررسی می‌شود. تعریف بیوتکنولوژی و تعریف امنیت غذایی، تاریخچه بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، نظرات دانشمندان درباره بیوتکنولوژی کشاورزی، اثر تغییرات اقلیمی، انحصار فناوری زیستی، ابهامات و نگرانی‌های بیوتکنولوژی کشاورزی، از انقلاب سبز تا انقلاب ژن، معرفی کودهای زیستی، مشکلات عمده آفت‌کش‌ها، استفاده از زیست‌مهارگرها، مهندسی ژنتیک و حشرات، آفت‌کش زیستی دریایی، محصولات تراریخته از نظر سازمان‌های معتبر جهانی، کنوانسیون تنوع زیستی و استفاده از محصولات تراریخته، ازجمله موضوعات مورد بحث در این اثر است.
استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی، آلی و زیستی
پایداری، حاصلخیزی خاک و سلامت محیط زیست در سیستم‌های کشاورزی متداول، همواره موضوع بحث بوده و محققان مهمترین روش‌های چیرگی بر این مشکل را، روی‌آوردن به کشاورزی پایدارو مصرف تلفیقی کودها به‌عنوان یکی از راهکارهای کاهش نهادهای شیمیایی اعلام می‌کنند. در کتاب حاضر در این‌باره می‌خوانیم: «در این سیستم‌ها، درصدی از نیاز کودی گیاه توسط کودهای شیمیایی و درصد دیگر توسط کودهای آلی ازجمله کود دامی یا کود سبز تأمین می‌شود. کاربرد تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی سیستم تولید فشرده را پایدار می‌کند که دلیل آن‌را می‌توان بهبود ویژگی‌های کیفی خاک و احتمالا تطبیق بیشترین آزادسازی نیتروژن با نیاز گیاه اعلام کرد.
استفاده توأم از کودهای آلی و زیستی، نه تنها مقدار استفاده از کودهای شیمیایی را کاهش می‌دهد، بلکه به کاهش هزینه‌ها و آلودگی‌های محیطی و ذخیره انرژی نیز کمک خواهد کرد. با مصرف کود آلی، کود شیمیایی و کود زیستی به‌صورت تلفیقی شرایط مناسب و مطلوب برای رشد گیاه فراهم می‌شود، به‌طوری‌که نه تنها هیچ‌گونه اثر سازش‌ناپذیری بین آن‌ها وجود ندارد، بلکه مکمل همدیگرند. کودهای آلی با تولید هوموس، عوارض نامطلوب کودهای شیمیایی را کاهش، کارایی مصرف کود را افزایش و از این طریق مصرف کودهای شیمیایی را کاهش می‌دهند. مصرف کودهای زیستی فسفره به‌صورت تلفیقی، سبب بهبود قابلیت دسترسی فسفر خاک می‌شود و تأثیر کودهای آلی و شیمیایی را در تولیدات کشاورزی افزایش می‌دهد.»
.jpg)
پاسخی به ابهامات در استفاده از محصولات تراریخته
«مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع کنترل سازمان غذا و دارو، با اشاره به اینکه وزارت بهداشت تکلیف فرآورده‌های تراریخته را روشن کرده است، گفت: وقتی این نوع محصولات در کشورهای اروپایی و آمریکا مصرف می‌شود، اگر ما در آن تشکیک کنیم نتیجه خوبی به‌دست نمی‌آید. عدم ارائه اطلاعات کامل و صحیح درخصوص محصولات تراریخته ممکن است موجب سردرگمی مردم شود. درباره تأثیر تغییر ژنتیک محصولات بر روی سلامت انسان، بحث‌های متناقضی وجود دارد و تا به امروز کسی به‌صورت کامل نتوانسته آسیب مستقیم آن بر انسان را اثبات کند. به همین دلیل نیز کشورهای اروپایی ضمن صدور مجوز برای این نوع فرآورده‌ها، برای آن‌ها قانون برچسب‌گذاری درنظر گرفته‌اند تا مردم با آگاهی از ماهیت محصولات، تصمیم به استفاده یا عدم مصرف از محصولات تراریخته را اتخاذ کنند. وزارت بهداشت، ضوابط و مشخصاتی را برای این قبیل فرآورده‌ها درنظر گرفته و تکلیف این محصولات را روشن کرده است، به این معنا که در آزمایشگاه ایونت، میزان تراریختگی و سایر موارد بررسی و درصورتی‌که تغییر ژنتیک محصولی در چارچوب ضوابط باشد، به آن مجوز داده می‌شود.»
نخستین چاپ کتاب «زیست‌فناوری و امنیت غذایی» در 136 صفحه با شمارگان 200 نسخه به بهای 27 هزار تومان از سوی انتشارات دانشکده علوم و فنون فارابی راهی بازار نشر شده است.
کد مطلب : ۲۹۵۳۹۱
https://www.ibna.ir/vdcgyn9xqak9yw4.rpra.html
