یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۹ - ۱۵:۵۵
انديشه‌اي كه هم گرم مي‌كند، هم خاكستر

گردآورنده كتاب «فريدريش ويلهلم نيچه: زندگي، آثار، انديشه‌ها» يكي از دلايل گرايش عمومي به مطالعه آثار نيچه را حقيقت‌گرايي او دانست و گفت: انديشه‌ نيچه وسعت پهن‌دامنه‌اي دارد و نگاه تك‌بعدي به آن ممكن است شيفتگي به بار آورد، چرا كه اين انديشه نظير آتش است كه هم گرم مي‌كند، هم خاكستر./

منوچهر ترابي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اثرش را جميع نظرات هفتاد انديشمند و كارشناس داخلي و خارجي درباره نيچه دانست و گفت: مقدمه و موخره كتاب حالتي سوالي دارد تا به اين طريق تأمل را در مخاطب برانگيزد. البته هيچ اعمال نظري در گردآوري اين نظرات انجام نشده، به همين دليل ممكن است هنگام مطالعه كتاب شاهد اظهار نظرهاي مخالف يا موافق باشيم.

وي به تعدد نظرات درباره نيچه اشاره كرد و گفت: بسياري از مترجمان آثار اين فيلسوف آلماني به فارسي، علاوه بر برگردان آن، به اظهار نظر درباره انديشه‌هاي او نيز مي‌پردازند، اما بديهي است كه اين نظرات جامع نيستند. نكته جالب توجه درباره اين كتاب، ذكر ديدگاه‌هاي نيچه درباره خودش و كتاب‌هايش در كنار ديدگاه‌هاي ديگران است، چرا كه او درباره واژه‌هايي نظير «خدا»، «ايمان»، «دين»، «علم» و «تراژدي» به بيان نظراتش پرداخته است.

ترابي انديشه‌هاي نيچه را عميق و چند وجهي برشمرد و گفت: اين فيلسوف آلماني معتقد بود «شايد صد سال بعد افراد كم‌شماري پيدا شوند كه سخنانم را درك كنند» و چنين هم شد. در سخنان نيچه نظرات متضاد بسياري به چشم مي‌خورند، به گونه‌اي كه به اعتقاد عده‌اي مي‌توان از برداشت‌هاي او به هيتلر و استالين يا انساني كامل از نگاه عرفا تبديل شد. شايد اين امر به دليل كلي بودن نظريات اوست.

گردآورنده كتاب «فريدريش ويلهلم نيچه: زندگي، آثار، انديشه‌ها» اظهار داشت: خوانش و درك انديشه‌هاي نيچه چندان آسان نيست، اما با اين وجود، او از فيلسوفاني به شمار مي‌آيد كه بيشترين كتاب‌ها درباره‌اش نوشته مي‌شوند و همچنين عموم مردم نيز به مطالعه آثار و انديشه‌هايش علاقه‌مندند. نيچه نظير كافكا، سقراط و مولوي در ذهنيت انسان دخالت دارد و البته بالاتر از متوسط ذهني افراد سخن مي‌گويد.
وي افزود: به عنوان مثال، براي مطالعه آثار مولانا دست‌كم بايد با الفباي عرفان آشنا بود، اما فرد فاقد تخصص كه كتاب‌هاي متفاوتي را مطالعه مي‌كند نيز به خواندن آثار او جذب خواهد شد، چرا كه وي در كتاب‌هاي مولانا نظير نيچه و ساير انديشمنداني كه نام آنها ذكر شد، دانسته‌هاي فكري معمولي‌اش را نيز مي‌بيند.

ترابي درباره علت گرايش افراد غيرمتخصص به مطالعه آثار نيچه گفت: زبان اين فيلسوف جنبه‌هاي مختلف فلسفي، هنري و شعري را به طور همزمان دارد. البته عمده دليل جذب افراد به سخنان نيچه، حقيقت‌گرايي اوست. آثار او اين توانايي را دارند كه سبب خوشحالي همه افراد شوند، البته اين موضوع درباره تمام نظرات او صادق نيست.

وي افزود: نگاه تك بعدي به انديشه‌هاي نيچه مي‌تواند ذوق‌زدگي و شيفتگي به بار آورد، چرا كه افكار اين فيلسوف نظير آتش است كه هم گرم مي‌كند و هم خاكستر. اما زاويه ديد اين كتاب به گونه‌اي است كه چنين افراط و تفريطي در بررسي انديشه‌هاي اين فيلسوف اتفاق نمي‌افتد و آن را قابل استفاده مي‌كند.

اين پژوهشگر درباره كتابش خاطرنشان كرد: هنگام مطالعه اين اثر با تحقيقي تاريخي علمي روبه‌روييم، نه يك رويدادنگاري محض. همان‌گونه كه مي‌دانيم تاريخ بر مبناي چراها و چگونه‌ها شكل مي‌گيرد، اما رويدادنگاري تنها به ذكر تاريخ‌ها مي‌پردازد.

وي روشي را كه براي شناخت انديشمندان در كتاب‌هايش در پيش گرفته است «شناخت نوع چهارم» معرفي كرد و گفت: اين نوع از شناخت، هر پديده را علاوه بر بررسي از منظر داشته‌هاي عمقي، از مناظر ديگر نيز بررسي مي‌كند تا به اين طريق معرفتي دقيق‌تر به دست آيد.

ترابي ادامه داد: شناخت نوع چهارم با در نظر گرفتن داشته‌هاي فكري و زمانه‌اي هر پديده، داوري خواننده را آسان كرده، سبب عدم القاي جهت‌گيري‌هاي خاص او مي‌شود. به كار بردن چنين شناختي در نگارش كتاب، سبب ارايه اثري تحقيقي مي‌شود، نه تحويلي. 

چاپ نخست كتاب «فريدريش ويلهلم نيچه: زندگي، آثار، انديشه‌ها» در شمارگان 1100 نسخه، 288 صفحه و بهاي 50000 ريال از سوي انتشارات مجيد منتشر شد. اين كتاب در نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران(15 تا 25 ارديبهشت) عرضه مي‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط