سرویس کودک‌ونوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – مهدی شیخ‌زاده: نسل امروز کودکان و نوجوانان بیش از هر زمان دیگری با دنیای دیجیتال درگیر است؛ گوشی‌های هوشمند، بازی‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی بخشی از زندگی روزمره آن‌ها شده‌اند. اما این واقعیت، به معنای پایان دوستی کودکان با کتاب نیست. کتاب همچنان می‌تواند بهترین همراه نسل جدید باشد، به شرط آنکه زبان و قالبش با دنیای امروز هماهنگ شود.

وقتی قصه‌گویی جای خود را به کلیک و اسکرول‌کردن می‌دهد

در خانه‌های دیروز، قصه‌گویی بخشی جدانشدنی از شب‌های خانواده‌های ایرانی بود. کودکان کنار هم می‌نشستند و با روایت بزرگ‌ترها، خیالشان بال می‌گرفت. حالا اما بیشتر کودکان و نوجوانان، با موبایل و تبلت روزگار می‌گذرانند و قصه‌ها پشت صفحه‌های درخشان گم می‌شوند. شاید وقت آن رسیده است تا دوباره به این تغییر بزرگ بیندیشیم و راهی برای پیوند کتاب با نسل دیجیتال بیابیم.

کتاب، رقیب موبایل نیست

بزرگ‌ترین خطا آن است که کتاب و رسانه‌های دیجیتال را در دو جبهه متضاد ببینیم. کتاب‌های صوتی، نسخه‌های الکترونیک و حتی داستان‌های تعاملی نشان داده‌اند که می‌توانند هم‌اندازه‌ی یک بازی آنلاین برای کودک و نوجوان جذاب باشند؛ مسئله اینجاست که ما چقدر توانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها برای ایجاد تجربه‌های تازه و خلاقانه استفاده کنیم.

نقش خانواده و مدرسه

کتاب وقتی در زندگی کودک جای می‌گیرد که تجربه‌ای جمعی باشد. خواندن چند صفحه کتاب پیش از خواب، گفت‌وگو درباره یک داستان در کلاس درس یا برگزاری نشست‌های خانوادگی کتابخوانی می‌تواند جرقه‌ای باشد برای پیوندی ماندگار. اگر کتاب تنها به‌عنوان تکلیفِ مدرسه قلمداد شده و به کودک معرفی شود، محکوم به فراموشی است؛ اما اگر به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل شود، نسل جدید هم با آن همراه خواهد شد.

پلی میان دو دنیا

چالش امروز این نیست که کودکان را از دنیای دیجیتال جدا کنیم؛ چنین کاری نه ممکن است و نه درست. وظیفه اصلی ما ساختن پلی میان کتاب و جهان دیجیتال است. بازآفرینی قصه‌های ایرانی در قالب اپلیکیشن‌های تعاملی، همراه کردن کتاب‌های درسی با نسخه‌های صوتی و تصویری یا تولید محتوای خلاقانه متناسب با نیازهای نوجوانان، می‌تواند کتاب را دوباره به دوست صمیمی نسل جدید تبدیل کند.

مناسبت‌های مربوط به کتاب و مطالعه، مثل روز جهانی کتابخوانی، یادآوری می‌کنند که آینده فرهنگ مطالعه در گرو انتخاب‌های امروز ماست. اگر خانواده‌ها، مدارس و نهادهای فرهنگی بتوانند کتاب را با زبان و قالب عصر دیجیتال عرضه کنند، کتاب همچنان بهترین دوست کودکان باقی خواهد ماند؛ دوستی که نه تنها خیال آن‌ها را پرواز می‌دهد، بلکه آینده جامعه را روشن‌تر خواهد ساخت.