سرویس بینالملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: رمان «سیاسکریپر» (Seascraper) تازهترین اثر بنجامین وود است که در جولای ۲۰۲۵ توسط انتشارات وایکینگ پنگوئن منتشر شد و به سرعت نام خود را در فهرست بلند جایزه بوکر ثبت کرد. وود با تکیه بر جزئیاتی عینی و رویکردی خوشساخت، داستان توماس فلت، صیاد میگوی جوانی که در لانگفری روزگار میگذراند را محور قرار میدهد؛ جوانی که همانند پدربزرگ خود هر صبح اسب و گاریاش را به ساحل سرد میبرد تا میگو صید کند و بعدازظهرها را صرف فروش صید، تحمل خستگی و شستن آلودگیها میکند. جلوههای این زندگی سخت، از بوی ترشیدگی پیراهن گرفته تا درد مزمن مفاصل و شکستگی ناخنها، با نثری موشکافانه بازآفرینی میشود.
آنچه سیاسکریپر را از یک روایت روزمره کارگری متمایز میکند، تمرکز راوی بر لایههای روانی و اجتماعی شخصیت اصلی است. توماس گرچه به ظاهر تسلیم سرنوشت شده، در نهان رؤیاهای خود را—از دلبستگی به جوآن وایث گرفته تا آرزوی اجرای موسیقی فولک روی صحنه—در دل میپروراند. ورود ادگار اچسون، مردی آمریکایی و ظاهراً کارگردان هالیوودی، نظم تکراری زندگی توماس را بهم میریزد و چشمانداز آیندهای متفاوت—هرچند با بیاعتمادی و تردید—را پیش پایش قرار میدهد. بنجامین وود در قالب سه بخش همسو با رفت و برگشت مد دریا، روزمرگی و سکون طبقه کارگر را به دقت به تصویر میکشد و فرصتهای کوچک برای رویاپردازی، خودشناسی و رهایی را در خلال آن میآفریند.
واکنش صاحبنظران و معیارهای داوران بوکر:
درخشش وود در «سیاسکریپر» بار دیگر مهر تایید داوران معتبر را دریافت کرد. داگلاس استوارت، برنده پیشین جایزه بوکر، صراحتاً اعلام کرده که میخواهد همه آثار وود را بخواند. یوهانا توماس-کور در تایمز، وی را یکی از برجستهترین رماننویسان نسل خود میداند و بر شاعرانه بودن پاراگرافهای آغازین اثر تاکید میکند.
هیئت داوران جایزه بوکر ۲۰۲۵، در بیانیه خود، «سیاسکریپر» را «کاوشی در طبقه و خانواده، بزرگداشت قدرت و شکوه موسیقی، و هوشمندانه در امتداد مرز رئالیسم ادبی و رمانتیک» خواندهاند. جان سلف در فایننشال تایمز، روایت دقیق مناسبات خانوادگی و پیوندهای عاطفی توماس با مادر و جامعه محلی را بالاترین نقطه قوت داستان میداند. نکته مورد اجماع منتقدان، زبان موجدار و اضطرابآفرین کتاب است که نه به دام احساسگرایی میافتد و نه بازسازی خشکی واقعیت را فدای توصیفهای شاعرانه میکند.
راست رِیزین، بنجامین مایرز، سارا ایستر کالینز و دیگر منتقدان در رسانههایی چون Spectator و Irish Times نیز به پیوستگی میان جزئیات حسبرانگیز (گرمای دست، سرمای سواحل و صدای دریا) و تحولات روانی اشاره کردهاند که به باور آنان، سیاسکریپر را از دیگر آثار روزگار خود متمایز کرده است. این تلقی در تحلیل Arvon Booker نیز منعکس است؛ جایی که کتاب نهتنها درباره کار و طبقه، بلکه در ستایش رؤیاها و موسیقی و دگرگونیهای هویتی ستایش شده است.
بررسی ساختاری و نقاط قوت:
«سیاسکریپر» تا حدود زیادی مدیون چفتوبست ساختاری رمان و توازن میان نظم و تحولات روایی است. وود، با اجتناب از احساسگرایی کلیشهای، شخصیت توماس را در بستر مناظر سرد و تنگدستی گسترده، اما با لحنی بیدرنگ و مبتنی بر مشاهده دقیق، تصویر میکند. فرازهای توصیفی—از جزییات کار فیزیکی شَنکِر تا شبگردیهای رازآلود توماس و ادگار در سواحل گرفتار در مه—نشان میدهد که روایت، همزمان هم به وجه سندنگارانه وفادار میماند و هم ضربآهنگ پنهان خود را در دل موسیقی و رؤیاهای جوانی حفظ میکند.
نمونه چنین مهارتی را میتوان در ترسیم دستدرازی توماس به سوی زندگی هنری، دلشورههای کوتاه برای نوازندگی در کلوپ فولک و رابطه نهفته با جوآن وایث دید. وود با ظرافت، اعتماد و تردید را در رفتار توماس و ادگار میآمیزد؛ تماشای این تحول نقطه عطف روایت است، جایی که طبقه و گذشته دیگر بهتنهایی مسیر آینده را تعیین نمیکنند و شخصیت در آستانه انتخابی انسانی و تغییر ایستاده است.
درباره نویسنده:
بنجامین وود متولد ۱۹۸۱ در مرزساید انگلستان است و در شمار نویسندگان تثبیتشده نسل جدید بریتانیا قرار دارد. نخستین رمان او، «زندهشدگان بلودر»، نهتنها در فهرست جوایز کاستا و کتاب مشترکالمنافع قرار گرفت، بلکه جایزه رمان Fnac را نیز در فرانسه تصاحب کرد و زمینه را برای حضور پررنگتر او در ادبیات معاصر فراهم آورد.
در آثاری مانند «خط استوایی» و «ایستگاهی در مسیر جایی بهتر»، وود بر موضوعاتی نظیر فقدان والدین، ریشه طبقاتی و چشماندازهای از دست رفته متمرکز بوده است. چهارمین رمانش «همدست جوان»، هم در فهرست سالی چاپهای معتبر رسانههای بریتانیا بود و هم سریال رادیویی آن موفق ظاهر شد. وود اکنون استاد نویسندگی خلاق در کالج سلطنتی لندن است و نقش فعالی در تربیت نسل جدید نویسندگان ایفا میکند. «سیاسکریپر» پنجمین رمان اوست که بلافاصله پس از انتشار، توجه منتقدان و داوران ادبی را به خود جلب کرد.
منابع: آمازون، بوک پریزر و انتشارات پنگوئن
نظر شما