سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سایه برین: اگرچه مخاطب اصلی شعر کودکونوجوان، گروه سنی خاصی است، شعرهایی که برای این گروه سنی سروده میشوند چنانچه خلاقانه و بدیع باشند، میتوانند مخاطبی همگانی نیز داشته باشند. نمونهاش شعرهای کودک و نوجوان مصطفی رحماندوست و قیصر امینپور است که مخاطبانشان فقط کودکان و نوجوانان نیستند و همین نشان میدهد که نگاه بدیع و خلاقیت شاعرانه، میتواند بزرگسالان را نیز جذب شعرهایی کند که برای گروه سنی کودکونوجوان سروده میشوند. کتاب «برکه بینظیر» سروده جعفر مقیمیان، یکی از این آثار خلاقانه در حوزه کودکونوجوان است.
«برکه بینظیر» مجموعه شعری همراه با تصویر و شامل ۴۷ رباعی با موضوعات مختلف اما حالوهوای مشابه است؛ فضای تمام اشعار، در جهان آبها میگذرد و از ساکنان آن میگوید. از مرغهای ماهیخوار، تا کوسه، وال و حتی ماهیان زینتی در این اشعار حضور دارند. دریاچههای تفریحی، رود و دریا نیز زمینه شکلدهی به عناصر شاعرانه شعرهای این مجموعهاند. شاید مهمترین نکته اشعار نوجوان هم همین باشد؛ نگاه نو به پدیدههای ساده، با زبانی روان و دوستانه و گاهی آمیخته به طنزی ظریف که برای جامعه هدفش دوستداشتنی باشد. اینها ویژگیهایی هستند که در «برکه بینظیر» وجود دارند.
یکی از وجوه تمایز «برکه بینظیر»، آشناییزدایی از پدیدههاست. نگاه متفاوت به پدیدهها با توجه به ویژگیهای مختلف آنها، میتواند برای مخاطب نوجوان بسیار جذاب و گیرا باشد. مثلاً در یکی از اشعار این کتاب میخوانیم:
«همواره به او مدال تقدیم شده
از دور به او همیشه تعظیم شده
در هر بازی ستاره دریایی
گل خورده ولی ستاره تیم شده»
در این شعر، ستاره دریایی، ستاره تیم فوتبال دریاهاست که چون نامش «ستاره» است، هرچقدر هم گل بخورد باز هم میدرخشد. یا درباره طنز ظریف در اشعار که گفتیم که چقدر میتواند موردپسند مخاطب کودکونوجوان واقع شود، میتوان این نمونه را از کتاب مثال زد:
«بسیار بههم ریخته است اعصابش
بیچاره شب قبل نبرده خوابش
بدجور جناب هشتپا خسته شده
تا صبح فقط گشته پی جورابش»
تمام نکاتی که گفته شد، از «برکه بینظیر» تنها یک اثر سرگرمکننده صرف نمیسازد. دغدغههای متعالیتر از جذب مخاطب نوجوان نیز در شعرهای این کتاب به چشم میخورد. وقتی صحبت از پدیدهای طبیعی چون ماهیان وآبهاست، قطعاً باید دغدغههای محیطزیستی و طبیعی نیز مطرح باشد. مقیمیان در این آثار با جلب توجه مخاطب به کمک عناصر جذاب شاعرانه چون طنز، تشبیه، تعلیق، تصویرسازی، آشناییزدایی و امثالهم، تلاش دارد به موضوعات مهمتری بپردازد. مثلاً:
«یک تور سیاه، توی دریای سفید
بیآنکه کسی بفهمد از راه رسید
گفتند که تور، تور ماهیگیریست
یکباره دل حبابماهی ترکید»
در شعر دیگری از «برکه بینظیر» میخوانیم:
«میگفت به والهای دیگر، والی؛
اینجا به وجود آمده اشکالی
پنهان شدهاند تکتک ماهیها
افتاده در آب تور والیبالی»
این مجموعه شعر کوچک و خوشدست را نشر نزدیکتر با قیمت ۲۳۰ هزار تومان در دسترس علاقهمندان قرار دادهاست.
نظرات