سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - رحیم میرعظیم: حامد اکرمی متولد ۱۳۶۰، کارشناسی علوم ارتباطات از علاقمندان صنایع دستی و عضو ۲۰ ساله انجمن حامیان فرهنگی شهرستان ابرکوه است. این فعال صنایع دستی به مدت هشت سال مشغول کارآفرینی در این عرصه و فعالیت در خانه تاریخی قیومی ابرکوه است.
به گفته او، ابرکوه صنایع دستی منحصر به خود را دارد که اگر در جای دیگری هم وجود داشته باشد با آنچه در این شهر تولید می‌شود، متفاوت است.
چَنته بافی، عارسُک جلی و سفره خمیر از جمله دست‌ساخته‌های احیاشده توسط این هنرمند به واسطه ۲۵ سال سابقه پژوهش و تحقیق است که توسط هنرمندان آموزش‌دیده توسط او به صورت انبوه تولید می‌شود.
عارسُک جلی به عنوان یکی از صنایع دستی احیا شده توسط اکرمی، علاوه بر داشتن شناسنامه ملی، دارای نماد صلح جهانی است و به عنوان سفیر میراث فرهنگی یزد در خارج از کشور شهرت دارد.
اعتقاد حامد اکرمی بر نقش برتر کتاب در معرفی، احیا و آموزش صنایع‌دستی و توسعه گردشگری همچنین یک کتاب چاپ شده و چند کتاب در دست چاپ، بهانه گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با این هنرمند نویسنده شد.
رابطه بین توسعه صنایع‌دستی و کتاب را چطور می‌بینید؟
برای ترویج صنایع‌دستی و گردشگری، نیاز است که اطلاعات مربوط به آنها به صورت مکتوب در کتاب‌ها، بروشورها، بنرها و سایر تبلیغات ارائه شود و جذابیت‌های آن به خوبی توضیح داده شود. اگر مخاطب بخواهد این اطلاعات را در فضای مجازی پیدا کند، ممکن است تنها با دیدن یک کلیپ این آشنایی صورت بگیرد و این فرصت در برخی مواقع، مانند زمانی که دسترسی به اینترنت محدود است، فراهم نشود. در چنین شرایطی، اهمیت اسناد مکتوب مشخص می‌شود. همچنین، استادان دانشگاه باید مطالب خود را به منابع معتبر مرتبط ارجاع دهند و معتبرترین منبع آنها می‌تواند کتاب باشد که مرجع تمامی اطلاعات مکتوب و فضای مجازی است.
بهترین راه برای معرفی صنایع‌دستی و پتانسیل هر منطقه، ارائه توضیحات کامل و تصاویر آثار تاریخی و ملموس و ناملموس از گذشته تاکنون از طریق کتاب است. کتاب هنوز هم جایگاه خود را حفظ کرده و مکتوب کردن اطلاعات، اهمیت زیادی دارد. به‌عنوان‌مثال، اگر سفرنامه افرادی مانند مارکوپولو مکتوب نمی‌شد، بسیاری از مطالب مهم آن دوران از بین می‌رفت.
فعالان این حوزه چگونه می‌توانند با تجربیات خود به نویسندگان کمک کنند؟
احیاگران صنایع‌دستی و فعالان حوزه آموزش می‌توانند به کیفیت و کمیت چاپ چنین کتاب‌هایی کمک کنند. بسیاری از دانشجویان در دوره‌های مختلف دانشگاهی، موضوعاتی مرتبط با گردشگری و به ویژه صنایع‌دستی را برای پایان‌نامه‌های خود انتخاب می‌کنند. این موضوعات آنها را به سمت تحقیقات میدانی سوق می‌دهد و پس از تکمیل تحقیقات، به نویسندگی و چاپ کتاب می‌انجامد. این روند نه‌تنها به خود دانشجویان کمک می‌کند بلکه دیگران را نیز به سمت فرهنگ کتاب‌خوانی ترغیب می‌کند. من نیز با دانشجویان زیادی در این زمینه همکاری کرده‌ام و آثار آنها به دستم رسیده است.
کتاب‌ها می‌توانند نقش مهمی در حفظ و ترویج صنایع‌دستی محلی و آداب و رسوم ایفا کنند. اگر جذابیت‌ها و پتانسیل‌های این صنایع به صورت مکتوب درآید، می‌توان از فراموشی آنها جلوگیری کرد. با نوشتن کتاب، آنچه که باقی‌مانده و آنچه که احیا می‌شود، ماندگار می‌شود.
من تابه‌حال به بیش از ۱۰۰ نفر از دانشجویان، از جمله دانشجویان دوره دکتری که موضوعاتی از صنایع‌دستی شهرستان ابرکوه یا استان یزد را برای پایان‌نامه‌های خود انتخاب کرده‌اند، کمک کرده‌ام. اطلاعات بکر و ارزشمندی هنوز وجود دارد که می‌توانم در اختیار نویسندگان و ناشران قرار دهم.
کتاب‌هایی در زمینه صنایع‌دستی و گردشگری وجود دارند که به نظر شما باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند؟
گردشگری شامل شاخه‌های متعددی مانند آثار ملموس و ناملموس، خوراک، پوشش و آیین و رسوم است. بسیاری از این موضوعات در کتابهای مختلف به خوبی معرفی شده‌اند. کتابهای زیادی در زمینه معرفی این آثار از گذشته تاکنون به چاپ رسیده و اساتید مختلفی نیز در این حوزه فعالیت کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، کتاب‌هایی در مورد خوراک گردشگری و حتی موسیقی خوراک وجود دارد و همچنین آثار زیادی در مورد پوشش اقوام ایرانی در دوره‌های مختلف تألیف شده است. یکی از نمونه‌های بارز این آثار، معرفی انواع «رودوزی‌های سنتی» است که حتی در مراکز فنی و حرفه‌ای تدریس می‌شود.
کتابچه‌ها و بروشورهایی که هر سال آثار تاریخی منتخب را به گردشگران نوروزی معرفی می‌کنند، نیز به چاپ می‌رسند و این موضوع می‌تواند رویکرد مردم را به مطالعه در این زمینه‌ها افزایش دهد تا بتوانند از سفر خود بهره‌برداری بیشتری داشته باشند. از جمله آثار چاپ‌شده در شهرستان ابرکوه می‌توان به کتاب «ابرکوه، خیلی دور، خیلی نزدیک»، کتاب «ابرکوه» که توسط خودم تألیف شده و کتاب «فرهنگ عامه ابرکوه» اشاره کرد. همچنین، کتاب فرهنگ عامه مردم روستای اسفند آباد ابرکوه و بازی‌های محلی این شهرستان هم به همت نویسندگان به چاپ رسیده است.
با وجود تمامی این کتاب‌ها، زمینه‌های بسیار دیگری برای معرفی صنایع‌دستی تمامی کشور و شهرستان تاریخی ابرکوه وجود دارد.
همه کتابهای مرتبط با صنایع‌دستی و گردشگری می‌توانند به جذب گردشگران کمک کنند؟
شاید برخی از کتاب‌ها در این حوزه نتوانند به‌طور مستقیم به گردشگری کمک کنند و یکی از دلایل آن می‌تواند استفاده از آنها به عنوان مرجع برای پژوهشگران باشد. اما با چاپ کتابهای ویژه صنایع‌دستی هر شهرستان، می‌توان به علاقه‌مندی مردم برای آشنایی با این موضوع کمک کرد.
با توجه به دسته‌بندی مخاطبان، کتابهای مختلفی موردنیاز است. مسافران نوروزی به کتاب‌هایی مختصر و مفید در مورد شهرهایی که به آن سفر می‌کنند، نیاز دارند. اساتید دانشگاه و دانشجویان نیز به کتابهای مرجع در این زمینه‌ها احتیاج دارند و باید نیاز همه گروه‌ها در زمینه کتاب مورد توجه نویسندگان قرار گیرد.
آیا تجربه‌ای از برگزاری کارگاه‌های آموزشی یا جلسات کتاب‌خوانی در زمینه صنایع‌دستی و گردشگری دارید؟
من ۱۵ سال در نمایشگاه‌های مرتبط در سطح کشور شرکت کردم و در نمایشگاه‌های بین‌المللی که در شیراز و تهران برگزار شد نیز حضور داشتم. در این نمایشگاه‌ها، آموزش عملی تولید صنایع‌دستی را به‌صورتی ارائه می‌دهیم که مورد استقبال قرار می‌گیرد. همچنین به معرفی کتابهای این حوزه می‌پردازیم.
به دلیل استقبال و بازخوردهایی که در این زمینه گرفته‌ایم تصمیم به حضور جدی‌تر در این فضاها گرفته‌ایم و همچنین تلاش داریم که انتشار کتابهای اختصاصی در زمینه آموزش صنایع‌دستی شهرستان ابرکوه مانند چَنتِه‌بافی، عاروسُک جُلی، سفره‌بافی، نمدمالی و رویه‌چینی را در دستور کار قرار دهیم.
چگونه می‌توان از کتاب‌ها برای آموزش نسل جوان در زمینه صنایع‌دستی و گردشگری استفاده کرد؟
این مهم با نوشتن کتاب امکان‌پذیر است و باید مسائلی مانند توجیه اقتصادی تولید و فروش محصولات حاصل از این فعالیت‌ها را به صورت جداگانه آموزش داد. فرصت‌ها و نقش این حرفه‌ها در جهان و همچنین چگونگی بازاریابی و صادرات محصولات تولیدی باید در این کتاب‌ها توسط اساتید مختلف و کسانی که در بازار فعالیت دارند، بیان شود.
آیا نظرسنجی یا بازخوردی از خوانندگان یا گردشگران دارید که به شما در بهبود فعالیت‌های خود کمک کند؟
گاهی اوقات نظرات یک بازدیدکننده می‌تواند یک ایده کاری را متحول کند و من نیز بازخوردهای زیادی از کارهایم دریافت کرده‌ام. یکی از علل حضور حداکثری من در نمایشگاه‌ها و ایده‌های جدیدی که در کارهایم به کار می‌برم، همین مسئله است.
چالش‌های پیش رو در مورد چاپ کتاب در مورد صنایع‌دستی به ویژه در استان یزد چیست؟
چالش‌های چاپ کتابهای حوزه گردشگری معمولاً مشابه چالش‌های چاپ کتاب در سایر حوزه‌هاست. مسائلی مانند افزایش قیمت کاغذ، مشکلات مرتبط با چاپ و توزیع کتاب از جمله آنها هستند. من اعتقاد دارم که فرهنگ‌سازی در زمینه مطالعه می‌تواند بسیاری از این چالش‌ها را حل کند. بدیهی است که با افزایش خوانندگان و افزایش تیراژ کتاب‌ها، هزینه‌های چاپ هر کتاب کاهش می‌یابد. همچنین، اگر خوانندگان یک کتاب زیاد باشند، توزیع آن در سطح وسیع‌تری از کشور انجام می‌شود و این باعث رونق چرخه کتاب می‌شود. اعتقاد دارم که با وجود وسایل ارتباطی جدید، هنوز هیچ وسیله آموزشی نتوانسته جای کتاب را بگیرد.
نظر شما