به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدرضا شمس، نویسنده کودک و نوجوان که تاکنون بیش از ۵۰ عنوان کتاب برای این گروه سنی نوشته و منتشر کرده در گفت‌وگویی با ایبنا، یکی از اصلی‌ترین شروط برای جهانی شدن ادبیات کودک و نوجوان ایران را پذیرش حق کپی‌رایت و فروش رایت کتاب‌های ایرانی به سایر کشورها عنوان کرد. او با تأکید بر اهمیت این موضوع گفت: کپی‌رایت در حقیقت نوعی مبادله فرهنگی محسوب می‌شود؛ دو کشور از طریق این فرایند آثار خود را با یکدیگر تبادل می‌کنند و در این تعامل با ذائقه و سلیقه فرهنگی طرف مقابل آشنا می‌شوند. به اعتقاد شمس، ما زمانی می‌توانیم ارتباطی گسترده‌تر، عمیق‌تر و مؤثرتر با مردم جهان برقرار کنیم که به صورت رسمی و عملی، حق کپی‌رایت را به رسمیت بشناسیم و در این مسیر گام‌های جدی برداریم.
نویسنده مجموعه محبوب «قصه‌های الکی پلکی» در ادامه با مقایسه زبان فارسی با سایر زبان‌ها گفت: گستره محدود جغرافیایی زبان فارسی در قیاس با زبان‌هایی همچون انگلیسی، بی‌تردید تأثیر مستقیمی بر جهانی شدن کتاب‌های فارسی‌زبان دارد. طبیعی است که کتابی که به زبان فارسی نوشته شده باشد، عمدتاً تنها برای فارسی‌زبانان قابل فهم است و دامنه نفوذش، حتی از زبان عربی که در چندین کشور رواج دارد نیز محدودتر است.
شمس در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اهمیت ترجمه هدفمند و حرفه‌ای در مسیر جهانی شدن آثار کودک و نوجوان ایرانی تصریح کرد: اگر ترجمه آثار با برنامه‌ریزی دقیق و توسط افراد آگاه به فرهنگ مبدأ و مقصد انجام شود، می‌تواند کمک قابل توجهی به معرفی کتاب‌های ما در سطح بین‌المللی بکند، هرچند که این کار همواره آسان نیست. برای نمونه، یکی از آثار خود من با عنوان «دختره خل و چل» مملو از اصطلاحات بومی و محلی است که ترجمه‌شان برای مترجمانی که با فرهنگ ایران آشنایی عمیقی ندارند، کار ساده‌ای نخواهد بود.
نویسنده کتاب «دزدی که پروانه شد» ترجمه را فرایندی دشوار و پرهزینه دانست و تأکید کرد: ترجمه کتاب‌های ایرانی به زبان‌های دیگر نه تنها کار آسانی نیست بلکه بسیار هزینه‌بر هم هست. در شرایطی که نویسندگان قادر به تأمین این هزینه‌ها نیستند و ناشران نیز با مشکلات اقتصادی گسترده‌ای مواجه‌اند، طبیعی است که روند جهانی شدن آثار، کند و سخت پیش می‌رود.
شمس همچنین به موفقیت‌های نویسندگان و تصویرگران ایرانی در عرصه بین‌المللی اشاره کرد و گفت: تاکنون نویسندگان و تصویرگران ایرانی موفق شده‌اند در فهرست نامزدهای معتبرترین جوایز جهانی همچون جایزه آسترید لیندگرن و کریستین اندرسن قرار گیرند و حتی به مراحل پایانی رقابت‌ها برسند. اما واقعیت این است که وقتی به عنوان نویسنده یا تصویرگر ایرانی معرفی می‌شوید، حس می‌کنید مانند شوالیه‌ای بدون سلاح وارد میدان جنگ شده‌اید؛ بدون هیچ‌گونه حمایت یا پشتوانه‌ای، در حالی که کشورهای دیگر برای معرفی کتاب، فرهنگ و ادبیات خود سرمایه‌گذاری‌های عظیمی می‌کنند و از هنرمندان خود به طور جدی حمایت می‌کنند.
این نویسنده کودک و نوجوان، یکی دیگر از موانع مهم بر سر راه جهانی شدن ادبیات کودک و نوجوان را شرایط سیاسی حاکم دانست و توضیح داد: از گذشته تاکنون سیاست همواره بر بسیاری از جوایز هنری و فرهنگی سایه انداخته و بر روند انتخاب‌ها تأثیر گذاشته است. بی‌شک در جوایز مرتبط با ادبیات کودک و نوجوان نیز نمی‌توان نقش پررنگ اوضاع سیاسی را نادیده گرفت.
به باور محمدرضا شمس، نویسندگان خود نیز در این مسیر نقش تعیین‌کننده‌ای دارند؛ چرا که بسیاری از نویسندگان ایرانی فاقد دیدگاه جهانی هستند و آشنایی لازم با دنیای مخاطبان بین‌المللی را ندارند. بدیهی است که همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا بر معرفی آثار ایرانی به مردم جهان اثرگذار باشند و این فرآیند را دشوارتر کنند.
نظر شما