به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) محمدرضا مرعشی‌پور، مترجم مطرح ادبیات عرب، این روزها ترجمه رمان «نقاب، رنگ آسمان» باسم خندقجی، نویسنده فلسطینی زندانی و برنده بوکر عربی سال ۲۰۲۴ را در دست انتشار دارد. باسم خندقجی از سال ۲۰۰۴ در زندان رژیم صهیونیستی به سر می‌برد. به گفته مرعشی‌پور، او رمان «نقاب، رنگ آسمان» را در دوران حبس نوشته و برای همین رمان، در سال ۲۰۲۴ برنده جایزه بین‌المللی ادبیات داستانی (بوکر عربی) شده است. این مترجم، ضمن اشاره به این موضوع، درباره داستان رمان «نقاب، رنگ آسمان» توضیح داد: در این رمان داستان مریم مجدلیه در برشی از تاریخ، پس‌زمینه و بهانه‌ای شده که نویسنده داستان دیگری را درباره درگیری اعراب و اسرائیل روایت کند بدون اینکه لطمه‌ای به موضوع اصلی وارد شود.
مرعشی‌پور که ترجمه‌هایی از آثار نویسندگان مطرح ادبیات عرب، از جمله نجیب محفوظ و زکریا تامر و نیز ترجمه دو متن کلاسیک «هزار و یک شب» و «کلیله و دمنه» را در کارنامه خود دارد، اضافه کرد: ترجمه این اثر را برای انتشار به نشر نیلوفر سپرده‌ام و امیدوارم در اختیار بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب تهران قرار گیرد.
این مترجم پرکار ادبیات عرب که دستی هم در بازنویسی متون کهن دارد، این روزها تصحیح و بازنویسی قصه‌های یوسف را نیز آماده انتشار دارد. مرعشی‌پور درباره این کتاب توضیح داد: اخیراً تصحیح و بازنویسی «قصه‌های یوسف» را که شامل ۶۰ منبر احمد بن محمدبن زید طوسی از فقیهان قرن پنجم و ششم است به پایان برده‌ام که این اثر نیز به‌زودی از سوی نشر نیلوفر عرضه خواهد شد. این اثر را می‌توان نمونه‌ای از ادبیات شفاهی قرن ششم دانست که نوشته شده و امروز در اختیار ما قرار گرفته است.
مرعشی‌پور درباره ساختار کتاب «قصه‌های یوسف» توضیح داد: طوسی در هر منبر حدوداً ۹۰ دقیقه‌ای، یک آیه از سوره یوسف را تفسیر کرده و این کتاب سرشار از حکایت، شعر و نظیره است.
وی درباره نسخه‌های دیگر این کتاب و تفاوت بازنویسی خود با آن نسخه‌ها گفت: از این اثر دو نسخه یافت شده که یکی را محمد معین در کتابخانه رشت پیدا کرده و دیگری را مجتبی مینوی در کتابخانه استانبول یافته است. محمد روشن سال ۱۳۵۶ آن را به صورت کتاب درآورد و منتشر شد که مقابله خام این دو نسخه بوده ولی من در تصحیح و بازنویسی تلاش کرده‌ام متنی بسامان را با ترجمه اشعار عربی و برخی حذف و اختصارها عرضه کنم تا به فارسی معیار امروز نزدیک و برای مخاطبان امروزی قابل استفاده باشد.
مرعشی‌پور که پیش‌تر مجموعه‌ای از قصه‌های قرآن را در کتابی به نام «قصه‌های قرآن، با نگاهی به مثنوی مولوی» گردآوری کرده است، از تجدید چاپ این کتاب در سال جاری نیز خبر داد و گفت: در این کتاب تمام قصه‌های قرآن را جمع‌آوری کرده‌ام و ضمن ارجاع به متونی که در آنها قصه‌های قرآن نقل شده یا به نحوی اشاره‌ای به این قصه‌ها شده، به مثنوی نگاه ویژه‌تری داشته‌ام.
سه رمان «بین‌القصرین»، «قصرالشوق» و «سُکّریه» (معروف به سه‌گانه قاهره) از نجیب محفوظ از مهمترین ترجمه‌های محمدرضا مرعشی‌پور از ادبیات معاصر عرب هستند. او درباره وضعیت ترجمه ادبیات معاصر عرب در ایران، با اشاره به اینکه مترجمان ایرانی در ترجمه ادبیات معاصر عرب کم‌کاری کرده‌اند، بیان کرد: متاسفانه با اینکه در اغلب دانشگاه‌های ایران رشته‌های زبان و ادبیات عرب و مترجمی زبان عربی تدریس می‌شود، بازده آنها در ترجمه آثار ادبیات معاصر عرب مطلوب نیست و کمتر به ترجمه این آثار پرداخته می‌شود. به نظر می‌رسد با وجود سرمایه‌گذاری که در دانشگاه‌ها برای رشته زبان و ادبیات عرب شده، دانش‌آموختگان نتوانسته‌اند آن گونه که انتظار می‌رود در بازگرداندن کتاب‌های مرتبط با ادبیات معاصر عرب در داستان و شعر موفق باشند و جای خالی این آثار در بازار نشر ایران محسوس است.
نظر شما