علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، در گردهمایی نمایندگان استانی خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در ابتدای جلسه ضمن اشاره به این نکته که گرد هم آمدن نمایندگان مختلف استان‌ها بسیار شوق‌برانگیز و نویدبخش آینده بهتر برای این خبرگزاری است، گفت: نحوه پرداختن به کتاب در کشور ما با سایر کشورها تفاوت‌هایی دارد. از جمله اینکه شاید سرویس‌هایی زیرمجموعه خبرگزاری‌های بزرگ دنیا به عنوان سرویس فرهنگ و کتاب فعال باشد؛ اما داشتن یک خبرگزاری تخصصی کتاب، شبکه تلویزیونی کتاب و برنامه‌های گفتگومحور کتاب کم‌نظیر یا بی‌نظیر است.
حلقه ترویج برای دیگر حلقه‌های حوزه کتاب تعیین تکلیف می‌کند
رمضانی درباره حلقه‌های اصلی حوزه کتاب و جایگاه آنها بیان کرد: پنج حلقه اصلی حوزه کتاب را تشکیل می‌دهد؛ حلقه نویسنده و اثرش، ناشر و محصولش، گروه‌های ترویجی، کتابفروش و توزیع و در آخر، حلقه مخاطب با محتوایی که مصرف می‌کند. اگر قرار باشد در حوزه کتاب سرمایه‌گذاری مؤثری بکنیم، مهم‌ترین حلقه‌ای که می‌شود برای ساماندهی سایر حلقه‌ها رویش دست گذاشت، حلقه ترویج است. ترویج در این میان برای حلقه‌های دیگر تعیین تکلیف می‌کند. به نویسنده می‌گوید چه بنویس، به ناشر می‌گوید چه چیز منتشر کن، به کتابفروش می‌گوید چه بفروش. حلقه ترویج برای دیگر حلقه‌ها مشخص می‌کند که باید در چه مسیری حرکت کنند. مهم‌ترین مسئله این است که چگونه ترویج کنیم.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: همه موانع در عرصه کتاب و کتابخوانی وقتی برطرف خواهد شد که افراد بدانند چه بخوانند. این وظیفه ترویج است. ما وقتی مردم را ترغیب به کتابخوانی می‌کنیم، تازه مردم را وارد وادی سرگردانی می‌کنیم. ما باید بدانیم در حوزه کتابخوانی از کجا وارد گفت‌وگوی با مردم بشویم.
صنعت کتاب در کشور بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی است
او در خصوص جایگاه صنعت کتاب در میان دیگر صنایع فرهنگی کشور اظهار کرد: ما هیچ موضوعی را در کشور به اندازه کتاب گسترده‌تر و عمومی‌تر و همه‌گیرتر در حوزه‌های فرهنگی نداریم. سینما و تئاتر و موسیقی طبق آمارها برای اقشار محدودی استفاده دارد؛ اما صنعت کتاب در کشور بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی است.
رمضانی گفت: در سال ۱۴۰۱، مجموع رقم پشت جلد صنعت نشر بیش از ۹,۲۰۰ میلیارد تومان بوده است و در کنار آن، رقم بخش آموزشی و کمک‌آموزشی کمتر از ۲,۰۰۰ میلیارد تومان است. هشتاد درصد صنعت نشر کشور خصوصی است.
وی خطاب به نمایندگان استانی خبرگزاری کتاب (ایبنا) عنوان کرد: شما مهم‌ترین طراحان سؤال و مهم‌ترین سازندگان ذهنیت جامعه در حوزه کتاب هستید. صداوسیما و دیگر حوزه‌ها به شما نگاه می‌کنند؛ چون شما را متخصص در این موضوع می‌دانند و سوژه‌های شما را پیگیری می‌کنند و به آن می‌پردازند.
فعالیت شش‌هزار نفر در بخش‌های مختلف حوزه کتاب و نشر
علی رمضانی با طرح موضوع حجم اقتصادی و میزان تولید صنعت نشر کشور خاطرنشان کرد: این صنعت در سال بیش از صدهزار عنوان منتشر می‌کند که شصت تا هفتادهزار عنوانش چاپ اول است. از لحاظ تعداد فعالان نیز در سال پنج‌هزار ناشر فعال در کشور داریم و با درنظرگرفتن دیگر فعالان این حوزه در تمام بخش‌ها، شش‌هزار نفر در بخش‌های مختلف کتاب فعال‌اند.
وی افزود: پرتعدادترین صنف فرهنگی در کشور از تعداد فعالان صنعت کتاب و نشر است و در عین حال اثرگذارترین صنف هم هست. چرخه اقتصادی این صنعت مطابق آهنگی که دارد پیش می‌رود، امسال ۱۲۰۰۰ میلیارد تومان را رد خواهد کرد.
او ضمن توضیح این نکته که رونق کتابخوانی و تبلیغات کشور به دست ماست، ادامه داد: اگر مسئله کتاب و کتابخوانی در کشور در وضعیت فعلی قرار دارد، تقصیر جمع ماست. هر مقدار پیشرفت کردیم، بخش مهمی از این پیشرفت محصول تلاش ماست. به جایگاهتان به عنوان راهبر عمومی موضوع کتاب در استانتان نگاه کنید. اگر قرار شد خبر تعطیلی کتابفروشی را منتشر کنید، حواستان به راه‌اندازی کتابفروشی‌ها هم باشد. استقبال از یک محصول با تبلیغاتش اتفاق می‌افتد. رونق کتابخوانی و تبلیغات کشور به دست ماست.
مردمی‌تر از موضوع کتاب در کشور نداریم
علی رمضانی با بیان اینکه خرید کتاب هنوز در دستور کار خانواده‌هاست توضیح داد: مسئله کودک و نوجوان در کشور دارد با قوت پیش می‌رود و با وجود معضلات اقتصادی، والدین همچنان برای فرزندانشان کتاب می‌خرند و مردمی‌تر از موضوع کتاب در کشور نداریم. هرکسی با یک نوع کتاب سروکار دارد. نگه داشتن او در این حوزه و نگه داشتن کتاب در دست او، کار ماست.
او در خصوص آینده کتاب بیان کرد: آینده را مطالبه ما می‌سازد؛ در عین حال، مطالبه فقط به معنای حرف منفی نیست. ما در خانه کتاب و ادبیات بازویی قوی به نام ایبنا داریم و توجه مردم و مسئولان را باید از طریق آن به موضوعات جلب کنیم.
خبر مثبت اراده‌ها را تحریک می‌کند
او درباره جایگاه اخبار مثبت گفت: در فضای خبری یک جمله معروف هست که می‌گوید خبر خوب خبری است که بد باشد. در سال‌های اخیر این را تجربه کرده‌ایم؛ اما در خبرگزاری ایبنا به صورت معکوس این کار را می‌کنیم. آنچه می‌تواند اراده‌ها را تحریک کند، خبر مثبت با الگوسازی مثبت است. ما در کشور ظرفیت‌هایی داریم که در دنیا بی‌نظیر است. شبکه کتابخانه‌های عمومی کشور ما در منطقه نظیر ندارد. ما ۳۵۰۰ کتابخانه عمومی داریم که در لبه ارتباطی با مردم است. این شبکه گسترده‌ترین شبکه مویرگی پراکنده در کشور است. این در منطقه نظیر ندارد. در حوزه نشر این مقدار توجه به تالیف در منطقه نیست. در حوزه تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان در دنیا جوایز زیادی را کسب کرده‌ایم. وقتی این ظرفیت را ترویج کنیم، توجهات به آن جلب می‌شود.
حمایت‌ها از ناشران باعث کج‌کارکردی شده است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به اینکه حمایت‌ها از حلقه اول زنجیره باید به حلقه آخر زنجیره منتقل شود، خاطرنشان کرد: صنعت نشر یک صنعت کاملاً اقتصادی است. تعداد ناشران ما در کشور بیش از کتابفروشان است و این روش غلطی است. ما عمده حمایت‌ها و یارانه‌ها را در ابتدای زنجیره و در بخش نشر مستقر کرده‌ایم؛ مثل معافیت‌های مالیاتی و بیمه‌ای. کسب پروانه نشر در کشور بسیار ساده است. در پسِ این حمایت‌ها یک نگاه فرهنگی بوده؛ اما باعث کج‌کارکردی شده است.
رمضانی ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ پنج‌هزار ناشر فعال داشته‌ایم و در عین حال در بهترین حالت، سه‌هزار کتابفروشی فعال داشته‌ایم. به این کج‌کارکردی چطور می‌شود پرداخت؟ سیاست‌گذاری باید روی حلقه آخر و کتابفروشی باشد. در این صورت ناشران حرفه‌ای بیشتر می‌شوند. کار ناشران حرفه‌ای هم کاملاً اقتصادی است.
در اخبارتان سهم مردم را بیشتر کنید
مدیرمسئول خبرگزاری کتاب ایران در خصوص جایگاه اخبار منتشرشده در حوزه کتاب اظهار کرد: اخبار و موضوعاتی که به آنها می‌پردازید، باعث برداشتن یک مانع در این حوزه می‌شود و موجبات توجه دادن مسئولان را فراهم می‌کند. سوژه‌های مردمی باید بیشتر بشود. ما در کتاب با مردم سروکار داریم و این به معنای کار نداشتن با مسئولان نیست؛ اما موضوع کتاب اگر قرار باشد در کشور پیش برود، باید به صورت مردمی پیش برود. مردم را باید به این مسئله حساس کرد. مسئولان چرا از خبرهای شما می‌ترسند؟ چون می‌دانند حمایت مردم پشت این موضوع است. کتاب از طریق مسئولان در کشور پیش نمی‌رود؛ از طریق مردم پیش می‌رود. در نگاه شما سهم مردم باید بیشتر باشد.
او در پایان عنوان کرد: تغییر زاویه نگاه و گفتمان فکری باید در خبرگزاری ایبنا با شما اتفاق بیفتد. کتاب را به سمت جلو هل بدهید. نشر کشور از طریق ارتقای ذائقه مردم تقویت می‌شود.
نظر شما