محمدامیر خوشصحبتان مدیر دفتر تهران مؤسسه فرهنگیهنری الحیات گفت: علامه حکیمی از جهت جامعیت نگاه به دین در ارائه مسیر زندگی و در رابطه با اصل و فرع کردن مباحث دینی اولویتبندی جدی دارد و از نظر او همانطور که در آیات و روایات مشخص است عدالت یک اصل کلی حاکم بر همه احکام است.
او ادامه داد: دو حوزه مهم در آثار علامه حکیمی قابل توجه است یکی بحث مکتب تفکیک که ناظر به جداسازی معارف وحیانی از معارف بشری از منظر شناخت شناسی است و در این راستا آثاری چون الهیات الهی و الهیات بشری، مقام عقل، مکتب تفکیک، عقلانیت جعفری، اجتهاد تقلید در فلسفه و معاد جسمانی در حکمت متعالیه و... از ایشان منتشر شده است. حوزه دیگر آثاری با سویه های اجتماعی در تبیین اندیشه دینی و با محوریت عدالت و انسان است که در این حیطه می توان از آثاری چون: جامعه سازی قرآنی، قصد و عدم وقوع، کلام جاودانه، نان و کتاب، عقل سرخ، امام در عینیت جامعه و... نام برد.
خوش صحبتان گفت: در مجموع می توان جامع ترین اثر ایشان را نگاه جامع ناظر به مفهوم "زندگی" و ارائه نظاموارهای از معارف شیعی در قالب دائرةالمعارف 12جلدی قرآنی حدیثی الحیات دانست که تالیف مشترک وی با برادرانش یعنی استاد محمد و علی حکیمی است. مجموعه الحیات در واقع مرام نامه زیست فردی و اجتماعی در تراز دین و به عبارتی مانیفست جامعه قرآنی است. الحیات در 40 باب اصلی تالیف شده که در آن آیات و روایات با شرح، تبیین و تبویب منحصر به فرد منتشر شده است. از جمله عناوین اساسی الحیات میتوان به بحث شناخت شناسی، انسان شناسی، سیاست و حکمرانی، ویژگیهای حکومت صالح و فاسد، جامعه صالح و فاسد، مساله تربیت، اقتصاد و عدالت، مسئولیت های انسان، اخلاق در اصول کلی و تقسیمبندی اخلاق در صنفهای متعدد و... اشاره کرد. 4 جلد از مجموعه الحیات به تبیین نظریه عدالت اقتصادی اختصاص داده شده است که در نوع خود جزو پر دامنه ترین پژوهش ها درباره نظریه عدالت در نویسندگان معاصر اسلامی محسوب میشود.
او ادامه داد: علامه حکیمی احکام دین را در خدمت اهداف دین می بیند و تاکید می کند که نمیشود اصل و فرع و واولویت ها را در حرکت جامعه به سوی جامعه سازی قرآنی جابجا کرد. هم چنین باید گفت که اساس نگاه او به دین نگاه انسان محور است و انسان محوری در آثار او و برداشتش از دین وجه تمایز او با بسیاری از نگاههایی است که در تببین معارف اسلامی و دینی وجود داشته است.
او درباره اینکه عدالت چه جایگاهی در نظامواره اندیشه دینی دارد؟ اظهار کرد: علامه حکیمی از جهت جامعیت نگاه به دین در ارائه مسیر زندگی و در رابطه با اصل و فرع کردن مباحث دینی اولویتبندی جدی و نظام مند ارائه می دهد و در نگاه او با توجه به نص دین، عدالت نه یک حکم در کنار دیگر احکام بلکه یک اصل کلی حاکم بر همه احکام است و مابقی احکام بدون اجرای عدالت در حد شعار باقی میماند و طبیعتا نمیشود از جامعهای که درآن عدالت برقرار نشده توقع اجرای احکام داشت.
خوش صحبتان درباره دو مفهوم اساسی که در آرا و اندیشههای علامه حکیمی متبلور است بیان کرد: دو عنصر اساسی در آرا و اندیشههای علامه حکیمی مفهوم توحید و عدالت است. این تعبیر خودنوشت از ایشان گویای نظام فکری اوست که: جز سعادت انسان و جامعه چیزی نمیخواهم و جز توحید و عدل که دو ضرورت ابدی برای انسانهاست به چیزی فرا نمیخوانم.
او درباره اهداف آینده مؤسسه گفت: این مجموعه در زمان حیات مرحوم علامه زیر نظر خود ایشان و با اهداف خاص فرهنگی تاسیس شده است. در حال حاضر موسسه فرهنگی هنری الحیات صاحب امتیاز آثار علامه محمدرضا حکیمی و برادران اوست و پژوهش ها و فعالیت های توسعه ای و ترویجی پیرامون اندیشه و آثار ایشان در اولویت موسسه قرار داده شده است. الحیات یک نوع فلسفه است در نگاه به زندگی با عینک و از زاویه نگاه معارف وحیانی. طبیعتا مؤسسه در فعالیتهای خود به سمت بسط و گسترش مباحث طرح شده در الحیات خواهد رفت و نسبت عینی و انضمامی آن با زندگی امروز را پیگیری میکند.
او در انتها اظهار کرد: برای دسترسی کم هزینه و راحت تر مخاطبین، موسسه در نظر دارد که علاوه بر نرم افزار مجموعه آثار که در سالگرد اول ایشان منتشر شد، نرمافزار تلفن همراه مجموعه آثار نیز در دستور کار قرار گرفته است. هم چنین انتشار کتاب-مجله سرود جهشها نیز به صورت دوره ای پیرامون پژوهش های مرتبط با الحیات و مطالعات حول اندیشه و آثار علامه حکیمی ادامه پیدا خواهد کرد.
نظر شما