در سومین همایش علمی علوم و فناوری چاپ عنوان شد؛
موضوع صنعت چاپ باید در اسناد و قوانین بالادستی دیده شود
کارشناسان و فعالان صنعت چاپ در سومین همایش علمی علوم و فناوری چاپ با تاکید بر دیده شدن صنعت چاپ در اسناد و قوانین بالادستی بر ضرورت تبیین جایگاه این صنعت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این موضوع تاکید کردند که شورای راهبری صنعت چاپ، اطلاعات این حوزه را به اسناد و اطلاعات قابل مطالعه و ارائه تبدیل کند.
در این مراسم، علیاکبر ابراهیمی، مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی با اشاره به آغاز جشنواره صنعت چاپ کشور، گفت: این برنامه در راستای همافزایی، همدلی و همراهی اهالی صنعت چاپ است تا بتوانیم در حوزه صنعت چاپ گامهای موثری برداریم.
وی افزود: در این زمینه امیدوارم بتوانیم با نظرات و دیدگاههای فعالان صنعت چاپ در برنامه هفتم توسعه شاهد توسعه صنعت چاپ نیز باشیم.
در ادامه این برنامه، محمد بیطرفان، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران نیز با اشاره به اهداف برگزاری این هفته، گفت: این صنعت همواره به دنبال شناخته شدن است و در این میان همدلی و همفکری هدف هشتمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران به شمار میآید.
بیطرفان همچنین با بیان اینکه صنعت چاپ به دلیل گردش مالی بالا، خلق ارزش افزوده بالا، یکی از عمومیترین صنایع کشور و سومین صنعت های تکنولوژی دنیا به شمار میآید، گفت: همه این موارد از شاخصهای صنایع استراتژیک به شمار میآیند و مورد ارزیابی قرار میگیرد، صنعت چاپ در همه این موارد، صنعتی کلیدی و زیربنایی است.
وی افزود: در این زمینه لازم است که این صنعت در عمل از سوی دولتمردان و متولیان به عنوان یک صنعت استراتژیک به رسمیت شناخته شود و سیاستگذاریها، برنامهریزیها و اختصاص منابع در قالب این صنعت اتفاق بیفتد.
بیطرفان با اشاره به ضرورت حضور صنعت چاپ در برنامه هفتم توسعه، برنامه پنج ساله و اسناد بالادستی نیز، عنوان کرد: صنایعی در برنامههای پنج ساله گنجانده میشوند که دارای اولویت باشند و یکسری پتانسیلهایی داشته باشند که در تولید ناخالص ملی و اشتغالزایی، توسعه صادرات غیرنفتی و خلق ثروت اثرگذار باشند که صنعت چاپ نیز نقش به سزایی در این حوزهها دارد.
وی تاکید کرد: شاخصههایی وجود دارد که موجب میشود صنعت در اولویت توسعه مورد بررسی قرار دهند و در برنامههای پنج ساله و هفتم گنجانده شود.
بیطرفان همچنین در این باره توضیح داد: شاخصهایی وجود دارد برای صنایعی که اثرگذاری بالایی دارند، تا در اولویتهای برنامهریزی گنجانده شود، از سوی دیگر صنایعی که نقاط ضعف زیادی داریم اما اثرگذار هستند در اولویت برنامه توسعه پنج ساله قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه صنعت چاپ به دلیل وابستگی به واردات در بخش ماشینآلات و مواد اولیه، گفت: از سوی دیگر فرسودگی ناوگان صنعت چاپ، ضعف در آموزش و پژوهش و عدم مدیریت علمی این صنعت، موجب شده است چاپ از جمله صنایعی باشد که برای توانمندسازی آن در برنامههای بالادستی از جمله برنامه هفتم توسعه دیده شود.
بیطرفان ادامه داد: صنعت چاپ هم از لحاظ نقاط قوت و ضعف در جایگاهی قرار دارد که باید در زمره صنایع اولویتدار برای گنجانده شدن در برنامه توسعه دیده شود.
وی با بیان اینکه از سوی دیگر وزارت صمت متولی ارزیابی و شناسایی صنایع پیشران است، گفت: معمولا هر ساله یا هر چند سال یکبار این صنایع از لحاظ شاخصهایی مثل سهم صنعت در تکمیل زنجیره ارزش، نقش در توسعه صادرات، میزان اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد و اگر در جایگاه بالایی قرار داشته باشد به عنوان صنایع پیشران شناخته میشود.
بیطرفان همچنین تاکید کرد: از مدیرکل دفتر صنایع وزارت صمت نیز میخواهیم صنعت چاپ را نیز مورد ارزیابی قرار دهند تا اگر بر اساس ارزیابیها جایگاه خوبی دارد به عنوان صنایع پیشران مد نظر قرار گیرد و همه اینها برای توسعه صنعت چاپ تسهیلگر است.
به گفته وی، واقعیت این است که در برنامههای توسعه، معمولا برنامههای همه جانبه مدنظر است و اگر ما به طور عملی و واقعی حتی بخواهیم اهداف برنامه درصد بیشتری تحقق پیدا کند، صنعت چاپ یکی از صنایع زیربنایی توسعه همه جانبه کشور از فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، بهداشت و درمان و ... خواهد بود.
بیطرفان با بیان اینکه توسعه صنعت چاپ میتواند به عنوان ذیل یکی از اولویتهای برنامه هفتم توسعه قرار گیرد، ادامه داد: درخواست ما این است که این موضوع اتفاق بیفتد، زیرا توسعه صنعت چاپ میتواند پیشران توسعه بسیاری از صنایع باشد و خلق ارزش افزوده کند و در کل توسعه صنعت چاپ کشور در راستای تامین منافع ملی بیشتر و تولید ناخالص ملی بالاتر برای کشور خواهد بود.
وی افزود: صنعت چاپ نقش به سزایی در کاهش فله فروشی و ارزان فروشی سایر محصولات، توسعه بازارها دارد و لازم است که با همت همه ذینفعان و متولیان این صنعت، این موضوع را به سازمان برنامه و بودجه، ستاد تدوین برنامه هفتم و مجلس شورای اسلامی جایگاه واقعی آن را معرفی کرده و در راستای افزایش منافع ملی، بتوانیم موضوع توسعه صنعت چاپ و بستهبندی را در برنامه هفتم بگنجانیم.
بیطرفان همچنین با طرح این نکته که چنین مسائلی نقاط قوت صنعت چاپ به عنوان یک صنعت اولویتدار به شمار میآید، گفت: از سوی دیگر وابستگی 80 درصدی، فرسودگی ناوگان ماشینهای صنعت چاپ و موارد دیگر نقاط ضعفی است که این صنعت دارد و نیازمند یک حرکت جهادی و یک رویکرد عملی برای رسیدن چاپ به جایگاه اصلی و رفع موانع آن در کشور است.
وی در بخش دیگر صحبتهای خود با بیان اینکه یکی از اسناد بالادستی ما بحث سند 1404 است، گفت: بر اساس این سند ما باید به رتبه اول منطقه در حوزه علم و فناوری دست پیدا کنیم و در صنعت چاپ ما در حوزه پژوهش نقطه ضعف داشتیم و به همین دلیل نیازمند توسعه همه جانبه چاپ هستیم تا به اهداف بلند خود دست پیدا کنیم.
به گفته بیطرفان، در این زمینه دانش بنیان شدن این صنعت را در دستور کار قرار دهیم و نقشی که صنعت چاپ در تقویت ساختارهای رقابتی برای سایر صنایع دارد را بررسی کنیم تا بتوانیم چاپ را به جایگاه واقعی خود برسانیم.
وی در پایان گفت: ما برای دستیابی به توسعه صادرات غیرنفتی نیازمند این هستیم که با چابکسازی، کاهش بروکراسی، کاهش هزینه تولید و رقابتپذیری صنعت چاپ و تسهیل واردات صنعت چاپ به سمت حضور در بازارهای چند صد میلیون نفری پیمانهای منطقه بپیوندیم.
در بخش دیگری از این مراسم، جلال ذکایی، نایب رئیس اتحادیه لیتوگرافان و عضو شورای راهبری صنعت چاپ در سخنانی، گفت: واضح و مبرهن است که اساساً نظام برنامهریزی کشور باید بر ریل خود قرار گیرد و هر صنف و صنعتی که تقاضا و ادعای این را دارد که راه توسعه را در پیش دارد، مستغنی از برنامهریزی و تدارک برنامه راهبردی ندارد و صنعت چاپ نیز به عنوان یک صنعت تاثیرگذار باید از این روش و منطق پیروی کند.
وی ادامه داد: در این میان باید ببینیم که چرا نتوانستیم در طول سالیان مختلف، جای پایی در برنامههای بالادستی کشور داشته باشیم، در قانون برنامه توسعه پنج ساله و اکنون هیچ ردپایی از صنعت چاپ در این قانون دیده نشده است.
ذکایی با توضیح در این زمینه توضیح داد: در قانون بودجه سالانه، سیاستهای کلی اشتغال، قانون اجرایی اصل 44، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، قانون بهبود مستمر کسب و کار، قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر، قانون تجارت الکترونیک، نقشه جامع علمی کشور و سایر قوانین هیچ ردپای مستقیمی از صنعت چاپ نمیبینید.
وی با اشاره به دلایل این موضوع، گفت: در این زمینه معتقدم هم دولت و هم بخش خصوصی باید این تقصیر را بپذیرند که نتوانسته جای پای مناسب قابل اعتنایی در قوانین بالا دستی کشور داشته باشد، اما چیزی که دلیل اصلی ماجرا است، این است که همه فعالان این صنعت ادبیات علمی برای مواجهه با نظام برنامهریزی کشور را بلد نبودند.
ذکایی تاکید کرد: در سخنرانیهای متعدد و اظهارنظرهای مختلف روز صنعت چاپ در همه سخنرانیها فقط مباحث مربوط به نوسازی ماشینآلات چاپ، تسهیلات بانکی، معافیت مالیاتی و ... مطرح میشود، موضوعاتی که در صنوف دیگر نیز مشکل است.
وی با بیان اینکه چطور این صنایع میتوانند نقش مهم در اسناد بالادستی داشته باشند، اما صنعت چاپ نمیتواند داشته باشد، گفت: به عنوان مثال صنعت نشر در بسیاری از این قوانین حضور جدی دارد، صنعتی که نقش زیادی در حوزه نشر دارد، همچنین سایر صنایع حضور جدی در اسناد بالادستی دارند اما چاپ ندارد.
ذکایی با طرح این موضوع که در نظام برنامهریزی کشور باید بتوانیم رابطه خود را با شاخصهای اقتصاد کلان تعریف کنیم، عنوان کرد: یعنی باید بتوانیم بگوییم نقش اقتصاد صنعت چاپ در تولید ناخالص داخلی چه میزان است، در این زمینه میتوانید با عدد و رقم و آمار درباره نقش چاپ در میزان اشتغال به صورت مستقیم و غیرمستقیم به کمیسیونهای مختلف مجلس مراجعه کنیم.
وی یادآور شد: در این میان باید نقش صنعت چاپ با عدد و رقم باید به نهادهای تصمیمگیر و تصمیمساز ارائه شود تا آنها در مقایسه با سایر صنایع با آمار و عدد و بر مبنای مطالعه و پژوهش برنامهریزی کنند.
ذکایی درباره وظایف شورای راهبری صنعت چاپ نیز توضیح داد: یکی از وظایف جدی شورا این است که بتواند اطلاعات این حوزه را به اسناد و اطلاعات قابل مطالعه و ارائه تبدیل کند، اگر این اراده در فعالان صنعت چاپ وجود نداشتهباشد، این گزارشها قابل استناد نخواهد بود.
وی همچنین با تاکید بر اینکه باید زبان و ادبیات قانون را بدانیم و بر اساس آن صحبتکنیم، گفت: پیشنیاز چنین موضوعی این است که اجرای طرح آمایش سرزمینی در حوزه چاپ به عنوان یک اصل جدی در نظر داشته باشیم، مطالعه وضعیت کشورهای رقیب، بررسی و آسیبشناسی توسعه صنعت چاپ، بررسی تکنولوژیهای نوظهور در صنعت چاپ و بررسی بازارهای رو به رشد از جمله مولفههای این طرح به شمار میآید.
ذکایی همچنین به پیشنهادی که برای قانون توسعه ششم ارائه شد، اشاره کرد و افزود: در این زمینه ما پیشنهاد دادیم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری وزارت صمت، طرح جامع توسعه، بازسازی و نوسازی صنعت چاپ ایران را با رویکرد اصلاح نظام صنفی، رفع مشکلات ساختاری و حمایتهای قانونی، مقرراتی، بیمهای و مالی از بخش خصوصی، روزآمدسازی ماشینآلات چاپ، ارتقای دانش فنی دستاندرکاران چاپ، استانداردسازی فعالیتهای چاپ و توسعه ظرفیتهای چاپ از طریق شهرکهای تخصصی و خوشههای چاپ در سال اول برنامه تهیه و تصویب کند.
به گفته وی، در ادامه این پیشنهاد آمده بود که دولت موظف است در طول سالهای برنامه هر ساله و در قوانین بودجه، ردیف اعتباری مستقلی را برای این طرح اختصاص دهد که متاسفانه به دلایل اداری این پیشنهاد قبول نشد که امیدوارم در دولت سیزدهم این موضوع مجددا پیگیری شود.
در بخش دیگر این مراسم، غلامرضا شجاع، مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان در سخنانی با بیان اینکه انتخاب 11 شهریور به عنوان روز صنعت چاپ بهانهای برای طرح دغدغههای صنعت چاپ بوده است، گفت: یکی از بزرگترین مشکلات ما منابع مالی در صنعت چاپ است، اگر اینروزها به مصاحبه مسئولان دولتی و مجلس توجه کرده باشند، میبینیم یکی از بزرگترین دغدغههای مسئولان نظام، مشکل منابع مالی در برنامه هفتم توسعه است.
وی افزود: یکی از دلایل دست نیافتن ما در برنامههای قبلی پنج ساله، نبودن منابع مالی مشخص بوده است، همه ما شاهد بودیم که بانکها با دولت همراه نیستند، دولت در بخشهایی از بانک مرکزی دخیل است و استقلال لازم را ندارد.
شجاع با بیان اینکه بانکها با صنایع هم همراه نیستند، عنوان کرد: بانکهای ما دیدگاه سود دارند و به جای اینکه همراه دولت و حامی تولید و صنایع باشند، اما چنین چیزی رخ نداده است و اگر بخواهیم برنامه هفتم به سرنوشت برنامههای سابق دچار نشود، باید منابع مالی مشخص و محکمی داشته باشد.
وی تاکید کرد: بنظر من این برنامهها شدنی نیست مگر اینکه بانکهای کشور همراه باشند، در این میان میتوان گفت که ما حتی 50 درصد هم به اهداف برنامههای پنج ساله دورههای قبل هم دست نیافتیم.
شجاع با بیان اینکه امیدوارم دولت اینبار برنامه داشته باشد و منابع مشخص باشد، گفت: در این زمینه دولت باید آسیبشناسی کند که چرا به اهداف پنج سالهها دست پیدا نکردیم و اگر این کارشناسی انجام شود میتوانیم برای تحقق برنامههای قبلی و بعدی برنامهریزی کنیم.
به گفته وی، تا زمانی که دولتها برای اصلاح نظام بانکی به طور جدی اقدام نکنند و بانکها خود را به سطح استانداردهای جهانی نرسانند، مسلما به اهداف برنامهها دست نخواهیم یافت و نمیتوانیم به راهبرد و ضرورتهای توسعه صنعت چاپ رسید.
شجاع با باین اینکه دولتهای قبل بخصوص وزارت ارشاد، به چاپ اهمیت زیادی نداده است، گفت: به میزانی که به نشر توجه شده، به چاپ توجهی نشده است و به دلیل خلاءهای قانونی، جایگاه صنعت چاپ در این وزارتخانه بروز و ظهور ندارد.
در ادامه این برنامه، رضا غفاریان، معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در سخنانی با اشاره به ضرورت توجه به آموزش و پژوهش در صنعت چاپ، گفت: اگر به بازار جهانی چاپ نگاه کنیم، طبق آمار برخی مجموعهها عدد 435 میلیارد دلار را به عنوان بازار جهانی چاپ اعلام میکنند، اما برخی دیگر مثل smithers دو برابر این عدد یعنی حدود 830 میلیارد دلار را اعلام کردهاند.
وی افزود: پیشبینی میشود رشد سالیانه این صنعت تا سال ۲۰۲۷ حدود ۲ درصد باشد که سهم ایران از این بازار با توجه به جمعیت ایران نسبت به جهان ارزیابی شود.
غفاریان با اشاره به سهم ایران در این بازار، عنوان کرد: اگر یک درصد از حدود 400 میلیون دلار، بازاری است که فعالان صنعت چاپ باید به دست بیاورند و ایران با توجه با مزیتهای کشور یعنی بحث انرژی و موقعیت جغرافیایی، سهم ایران حدود ۳ درصد خواهد بود.
وی تاکید کرد: در زیست بوم صنعتی جهان اکنون تغییرات زیادی رخ داده و متغیرهایی وارد این زیست بوم شده که خیلی از صنایع از جمله صنعت چاپ را هم تحت تاثیر قرار میدهد. که این متغیرها مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و ... هستند که ورود هر کدام از این بازیگران صنایع را زیررو رو میکند.
به گفته غفاریان، در این میان اما تحلیلها این است که صنعت چاپ نابود نمیشود و فعالان این حوزه میتوانند با دانش و بهرهمندی از آن خود را حفظ کنند و در جایگاه درستی بایستند تا باقی بمانند.
در بخش دیگر این همایش، منا ابروفراخ مدیرکل صنایع سلولزی، چاپ و نوشتافزار وزارت صمت نیز در سخنانی گفت: اینکه بگوییم در این صنعت برخلاف سایر صنایع گامهای موثری برنداشته شده، تفسیر اشتباهی است، من با رصد صنایع مختلف میتوانم بگویم که این حوزه مغفول مانده و تحولی نداشته بلکه تحول چشمگیری داشته است.
وی ادامه داد: این مساله ناشی از دو اتفاق بوده است؛ نخست اینکه پایه چاپیهای کشور کسانی هستند که با دلشان در این حوزه کار میکنند و این صنعت قدیمی و پایه در کشور به صورت موروثی و خانوادگی بالا آمده است.
ابروفراخ با اشاره به حضور قشر جوان با دانش بیشتر در این صنعت، توضیح داد: این قشر فناوریهای بهروزتری را به این صنعت وارد کردهاند و به اعتقاد من، امروز در صنعت چاپ حرفهای زیادی برای گفتن داریم و نمیتوانیم بگوییم عقب هستیم، اگرچه هنوز جای کار داریم.
به گفته وی، اگر این صنعت را به عنوان پنج صنعت اول دنیا محسوب کنیم، هیچ صنعت پایهای به اندازه چاپ قدرتمند، استراتژیک و قابل توجه نیست و نمیشد که این صنعت را ندید.
ابروفراخ با اشاره به دوران پساکرونا گفت: چاپ در دوران پساکرونا نیز حضور داشت اما ما هنوز به آن نقش ملاک و برنامه این صنعت نرسیدیم، اما با برنامهریزی به آن خواهیم رسید.
وی همچنین با رد دیده نشدن این صنعت، عنوان کرد: صدای همگرایی فعالان صنعت چاپ موجب شد که در این دولت و با دستور وزیر صمت، دفتر تخصصی حوزه چاپ را داشته باشیم و چاپ را به عنوان صنعت بپذیریم، زیرا این موضوع همواره یکی از مطالبات جدی فعالان این حوزه طی سالیان گذشته بودیم.
به گفته ابروفراخ، ما حدود 305 واحد چاپی در کشور داریم که اگر ظرفیت یک میلیون و خوردهای برای آن در نظر بگیریم، بیش از 61 هزار میلیارد ریال در آن سرمایهگذاری شده است، همچنین 101 واحد نیز در حال احداث هستند و 100 هزار میلیارد ریال پروژه در حال بهرهبرداری هستیم.
همچنین بهنام زنگی رئیس انجمن علمی و پژوهشهای هنری ایران و عضو هیات مدیره انجمن علمی فناوری چاپ ایران نیز بیانیه سومین همایش ملی علوم و فناوری چاپ را برای حاضران قرائت کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است؛
برگزاری این رویداد در آستانه تدوین برنامه ۵ساله هفتم توسعه و تحولات اقتصادی کشور و جهان لزوم توجه بیش از پیش به صنعت راهبردی، فراگیر و فناورانهی چاپ را گوشزد میکند.
در همین راستا، سومین همایش ملی علوم و فناوری چاپ ایران برای استفاده از ظرفیتهای صنعت چاپ کشور در نیل به توسعه پایدار و الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت پیشنهادات زیر را ارائه مینماید:
۱. دستگاههای سیاستگذاری، برنامهریزی، کارگزاری و حکمرانی این صنعت راهبردی را به عنوان صنعت پیشران قلمداد کرده و جایگاه ویژه و مهم آن را در فرآیند توسعه به رسمیت بشناسند.
۲. توجه ویژه به صنعت چاپ و زیربخشهای آن از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه، و دیگر دستگاههای ذيربط در برنامه هفتم توسعه خواهد توانست ظرفیتهای این صنعت را به نحو مطلوب در اختیار ضرورتها و زیرساختهای این برنامه قرار دهد.
۳. با توجه به ماهیت پیشران صنعت چاپ، وزارت صمت به عنوان متولی شناسایی صنایع پیشران، بررسی و معرفی صنعت چاپ و بسته بندی را در دستور کار قرار دهد.
۴. با توجه به اثربخشی و کاربردهای صنعت چاپ در توسعه فرهنگ، دانش و اموزش، برنامه هفتم توسعه اولویتهای صنعت چاپ و کمک به توسعه و نوسازی آن را لحاظ نموده و مسیر و الزامات تعالی و روزامدسازی آن را پیشبینی کند.
۴. با توجه به سهم عمده صنعت چاپ در بازرگانی، صنعت، تولید و اقتصاد، برنامهی هفتم توسعه پیشبینیهای لازم را برای رفع عقبافتادگی، فرسودگی ناوگان، مدیریت غیر علمی، فقدان آموزش و پژوهش و سایر موانع بازدارنده انجام داده و مسیر تربیت نیروی انسانی متخصص، روزآمد سازی تجهیزات، بهرهمندی از فناوریهای نوین، تسهیلات قانونی و مالی، و پژوهشهای کاربردی موثر در صنعت را هموار سازد.
۶. با توجه به سهم بزرگ صنعت چاپ در تجارت و صادرات، برنامه هفتم توسعه از این صنعت به عنوان ظرفیتی برای حضور کشور در پیمانهای منطقهای و جهانی مانند اوراسیا، اکو، بریکس و شانگهای برای ارزآوری، ایجاد اشتغال و کمک به اقتصاد عمومی کشور بهره ببرد.
در انتهای این مراسم نیز با اهدای تندیس از رضا غفاریان معاون پژوهشی دانشکده امیرکبیر، بهنام زنگی رییس انجمن علمی پژوهشهای هنری و علی اکبر ابراهیمی مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر شد.
نظر شما