در این سمینار بین‌المللی علاوه بر استادان دانشگاه خزر، استادانی از جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، افغانستان، مصر، بنگلادش، روسیه، هند، اکراین، عراق، اردن، موروکو و لبنان حضور دارند که در چهار پنل علمی مقالات خود را ارائه می‌دهند.
در افتتاحیه این کنفرانس ابتدا پروفسور هاملت‌عیسی خانلی، بنیانگذار و رئیس هیات امنای دانشگاه خزر سخنرانی کرد و ضمن خیرمقدم به استادان و سخنرانان، نظامی گنجوی را ادیبی بزرگ خواند که توانست در فلسفه، ریاضیات، نجوم و برخی دیگر از علوم، خود را به درجه بالائی برساند. اما فارغ از همه این‌ها نظامی گنجوی، شاعر بزرگی بود که اشعارش در خمسه او جمع شده است و خود به مثابه دائره‌المعارفی می‌ماند که همواره بشر را به لحاظ روحی تغذیه می‌کند.
پروفسور هاملت عیسی خانلی که خود شاعر و نویسنده در حوزه ادبیات است، خواندن آثار نظامی گنجوی را برای همه انسان‌ها بالاخص در دنیای شرق ضروری دانست و گفت: آثار او به اکثر زبان‌های دنیا ترجمه شده است و این امر نشان‌دهنده اهمیت اشعار نظامی گنجوی است.
وی گفت: زادگاه و محل دفن او در شهر گنجه است و او در دوران زندگی خود نیز مسافرت زیادی نداشته است ولی چنان در زبان و ادبیات فارسی تبحر داشت که اندیشه‌های عالی خود را در قالب زبان فارسی به نسل‌های بعدی به ارث گذاشت. هاملت عیسی خانلی همچنین به برخی از نکات تعلیمی و اخلاقی در داستان‌های نظامی گنجوی اشاره کرد.
پورمرجان رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو سخنران بعدی بود که از مقام علمی و اشعار عرفانی نظامی گفت و از نقش نظامی گنجوی و فردوسی در تمدن ایران‌زمین صحبت کرد. وی گفت: نظامی گنجوی به مدارجی از علم در حوزه‌های مختلف رسیده بود که در بیتی خودش می‌گوید:
که پرسید از من اسرار فلک را که معلومش نکردم یک‌به‌یک را
این ادعا نشان از تسلط وی به علوم زمانه خود دارد. نظامی از شاعرانی است که بی‌شک باید او را در شمار ارکان شعر فارسی و از استادان مسلم این زبان دانست. وی مانند فردوسی و سعدی توانست به ایجاد یا تکمیل سبک و روش خاصی توفیق یابد اما امتیاز بزرگ نظامی در داستانسرایی اوست و اگر چه پیش از وی این امر سابقه داشته است اما نظامی داستانسرایی را به چنان قله رفیعی رساند که پس از او هیچ کس نتوانست بر آن صعود کند.
همچنین نظامی داستان غنایی را به چنان قله رفیعی رساند که هیچ کس پس از او نتوانست بر آن صعود کند. آثار او که به پنج‌گنج معروف شد، آن قدر محبوب اهل ادب و شعر شد که بعد از او قرن‌ها رسیدن به آن درجه ومقام و توانایی تقریر چنین آثاری از آرزوهای بزرگ عده‌ای از شاعران شد.
رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه گفت: شعر و ادب فارسی با معنویت و عرفان، پیوندی ناگسستنی دارد پیوندی که ریشه در درون و عواطف انسان دارد. اصولاً شعر هنگامی شکل می‌گیرد که شاعر در درون خود لحظه‌هایی عاطفی را تجربه می‌کند زمانی که این لحظه‌ها تکرار شود شاعر با تجربه‌های درونی بسیاری روبه‌رو میشود و به تدریج در خود این آمادگی را احساس می‌کند که می‌تواند این تجربه‌ها و احساسات را به دیگران منتقل کند و عرفان نیز تجربه‌ای درونی و کشف و شهودی باطنی است. این تجربیات وقتی در وجود شخصی همچون نظامی گنجوی که دردی نهفته در دل دارد ایجاد میشود؛ شعرهای نابی را می‌سراید و به بیرون منتقل می‌کند. بنابراین وقتی مفاهیم عرفانی او در قالب شعر به مخاطب منتقل شود جاودانه میشود و چنین میراثی را ما در زبان فارسی از شخصیت‌های بزرگی همچون نظامی داریم و همین امر نقطه افتراق اشعار نظامی گنجوی با دیگر شعرا است.
پورمرجان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به نقش نظامی گنجوی در تمدن ایرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: نظامی در داستان‌های خود دنبال یک آرمانشهر ایرانی اسلامی می‌گشت و در داستان حمله اسکندر به ایران خصائص یک حکمران خوب و حاکم بد را بازگو می‌کند و یا در برخورد با نوشابه حاکم بردع به وضوح از آرمان‌های یک زن به‌عنوان حاکم پرده برمی‌دارد و بدین ترتیب جایگاه والائی را به زن می‌دهد که این امر در تمدن اسلامی و ایرانی حائز اهمیت است. بنابراین نظامی گنجوی با استفاده از اشعار و آموزه‌های فردوسی در تاریخ قبل از اسلامی و فراگرفتن تاریخ اسلامی و عجین کردن آندو در اشعار خود در غنی‌سازی تمدن ایرانی اسلامی نقش وافری دارد و جا دارد در این موضوع مراکز علمی و دانشگاهی در کشورهای مختلف بیشتر کار کنند.
وی بیان کرد: در تمدن ایرانی، فردوسی با اشعار حماسی مبین هویت ملی و جمعی بوده و نظامی با اشعار غنائی و قصه‌های عاشقانه خود هویت فردی را تکمیل می‌کند.
تعالیم نظامی گنجوی در حوزه عرفان و اخلاق در قرن 21 هم مورد نیاز بشر است و درهای حکمت و معنویت را به روی انسان امروزی باز می‌کند بنابراین انسان معاصر هم خوب می‌داند برای زنده ماندن خود و حفظ و بقای زمین باید به سمت معنویت حرکت کند و لذا جا دارد تا هرچه بیشتر به اندیشه‌های نظامی گنجوی در این حوزه دست یابیم که یکی از کلیدهای این موفقیت زبان و ادبیات فارسی است. نظامی گنجوی یکی از بهترین و محکم‌ترین پل‌های ادبی و انسانی مشترک بین ایران و آذربایجان و بلکه بین بشریت است که باید به نحو شایسته از اندیشه‌های وی بهره جوئیم.
گفتنی است که این کنفرانس به مدت دو روز در همین دانشگاه ادامه دارد و در چهار پنل استادان، از دانشگاه‌ها و مراکز علمی جهان به‌صورت حضوری و آنلاین سخنرانی‌های خود را ارائه می‌کنند.
در حاشیه این کنفرانس نمایشگاهی از کتاب‌های نظامی گنجوی که در ایران و آذربایجان به چاپ رسیده‌اند، از سوی رایزنی فرهنگی کشورمان و دانشگاه خزر به نمایش گذاشته شده بود که مورد بازدید شرکت‌کنندگان در کنفرانس قرار گرفت و در پایان بخش اول این کنفرانس یک جلد از کتاب نفیس خمسه نظامی گنجوی چاپ ایران به همراه کتابشناسی نظامی گنجوی از سوی رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران به پروفسور هاملت عیسی خانلی، رئیس هیات امنای دانشگاه خزر اهداء شد که مورد قدردانی آن‌ها قرار گرفت.
نظر شما