چهارشنبه ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ - ۱۴:۱۳
نگاهی به گزینش واژه‌ها و خاستگاه فکری شاعر در «تورات تنهایی»

«مهدی آرمانی»، شاعر و منتقد در یادداشتی برای «ایبنا» کتاب تازه منتشرشده «محمدعلی قاسمی» شاعر و نویسنده ایلامی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام - مهدی آرمانی: محمدعلی قاسمی از شاعران و نویسندگان و پژوهشگران نام آشناست که بیش از یک دهه است مدیریت حوزه هنری استان ایلام را عهده دار و از مدیران صاحب اندیشه است که در مسیر رشد و بالندگی فرهنگ و ادب و حمایت از شاعران در چاپ و نشر آثارشان، اهتمام تمام داشته است.
 
از آثار چاپ شده ی «محمدعلی قاسمی» می‌توان به» مجموعه غزل آیین برانگیخته با عشق (غزل آیینی)، راپورت‌های عاشقانه (سپید)، در ستایش جهل (دوبیتی) و مجموعه (تورات تنهایی) و همچنین آثار داستانی چون: حیات سرو (داستان بلند) نام تمام کشتگان یحیی است (مجموعه داستان کوتاه در شش جلد) بومه شین (رمان) عزیز بومی (رمان) و‌هات (رمان) و آثار متعدد دیگر اشاره کرد. تعدادی از آثارش همراه با عناوین کشوری در بخش جایزه کتاب سال انتخاب شده اند که می‌توان به مجموعه شعر «برانگیخته با عشق»، «بومه شین» و «هات» اشاره کرد.
 
«تورات تنهایی» مجموعه‌ای که شامل ۹۷ دوبیتی است که نشر مروارید آن را در ۱۰۸ صفحه در تابستان ۱٤۰۰ منتشر کرده و شاعر به انضمام در معرفی کتاب در پیشانی کتاب عبارت «برای فروغ و جهان بینی او» را درج کرده و به نوعی اندیشه محوری را عنوان کرده است و انتخاب عنوان ترکیبی «تورات تنهایی» انعکاسی از این حسن انتخاب است.
 
تنهایی و رنج تنهایی از دغدغه‌های انسان معاصر است و ظهور و بروز مکاتب بزرگ فکری و هستی گرایانه، نشان از این رنج و چاره اندیشی متفکران فیلسوف و روان شناس بزرگ جهت برون رفت از این اندوه و تنهایی دارد. از اندیشمندان بزرگ مکاتب فکری معناگرا که هستی محوری را در آثار خود پرداخته‌اند، می‌توان به ویکتور فرانکل، رولومی، د. یالوم اشاره کرد، که هر کدام این رنج تنهایی را در آثارشان انعکاس داده و همچنین فیلسوفان پر آوازه چون: هایدگر و سارتر که این نگاه هستی شناسانه و پدیدگرایانه را در آثارشان منعکس کرده اند.
 
از دیرباز دوبیتی را قالبی در راستای بیان عواطف و احوال درون دانسته‌اند که گاه شرح سوز و هجران و گاه شرح حال لحظه‌های عاشقانه و گاه همراه با رگه‌هایی از عرفان بوده است و درهمه حالات آن این لطافت در درون و روانی در بیان مدنظر بوده و همان گونه که شاعر این مجموعه در مؤخره کتاب عنوان کرده است.
مجموعه «تورات تنهایی» با بهره گیری از مانیفست شعرفراگاه و بر اساس جهان بینی فروغ فرخزاد سروده شده و قاسمی پیشتر نیز با انتشار مجموعه دوبیتی «در ستایش جهل» مانیفست خود را تحت عنوان شعر «فراگاه» منتشر کرد.
 
طرح جلد کتاب نما و طرحی از فروغ فرخزاد است که قابل تأویل است. طرحی که از خطوط به هم پیوسته و سیاه که در هیات کلی یک زن نمایان است خطوطی درهم که یاددآور قفس و تنهایی و اندوه پنهان هم می‌توان قلمداد کرد و از نگاه دیگر شمایل کلی از زنی در زمینه ای طلایی رنگ که یاد آور فروغ و روشنایی نیز می‌تواند باشد.
 
از دیگر مجموعه شعرهای چاپ شده که روایتگر تنهایی از زبان و زاویه‌ای دیگر است می‌توان به مجموعه رباعی «نت‌های تنهایی» اشاره کرد که سروده شاعر نام آشنا «جلیل صفربیگی» است که با مضمون آفرینی و ملموس و محسوس ساختن تنهایی در پدیده‌ها و اشیاء معمول زندگی تنهایی را برجسته تر نمایان می‌کند.
 
در مجموعه «تورات تنهایی» واژه فروغ از بیشترین تکرار و فراوانی برخوردار است که همراه با ایهام و اشاره به«فروغ» هم است.
 
پس از انتشار مجموعه‌های «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به فصل سرد» بود که نوید تولد شاعری در جامعه ادبی  بود که جهان بینی ویژه و درک روشن و پدیدارشناسانه از هستی داشت و بنا به نظر منتقد ادبی- رضا براهنی - در طلا در مس؛ «تولد دیگر نخستین تولد فروغ بود نه تولد دیگر» و آوردن واژه‌ها دیگرگونه چون: هوا، پنجره، نور، نمودی از این خاستگاه فکری است.
 
در مجموعه «تورات تنهایی» شاعر در گزینش واژه‌ها جهان بینی و خواستگاه فکری ویژه ای دنبال می‌کند و شاعر به نوعی قالب‌های فکر فلسفی و هستی محور را دنبال می‌کند و در گزینش واژه‌ها و ترکیب‌ها هم در این راستا توجه نشان داده است. شاعر این مجموعه از واژه‌هایی در دوبیتی‌هایش استفاده کرده که چندان در دوبیتی مسبوق به سابقه نبوده است و روایتی که شاعر از فروغ و جهان بینی اش دارد و همچنین بازتاب آن در چارچوب فکری خود را می‌توان از علل این گزینش در انتخاب واژه‌ها داشت. واژه‌هایی چون، سروش فطرت، نبوغ، روشنگری، زمان آیات، هبوط و طرد، شور ماورایی، نور مطلق، که به فراوانی در این مجموعه آمده است و شاعر با زبانی روان و اندیشه ای منسجم دغدغه‌ها هستی مدارانه خود را انعکاس داده و شاعر در پرداخت دوبیتی‌هایش بیشتر به مضمون و اندیشه و درون مایه شعر توجه داشته است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها