به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اسفندیار معتمدی، کارشناس و مولف پیشین سازمان پژوهش و برنامه ریزی کتاب های درسی و رییس انجمن معلمان فیزیک با اشاره به فعالیت های مروج علم و پژوهشگر فقید، احمد خواجه نصیر طوسی -که چند روز پیش دار فانی را وداع گفت- خاطرنشان کرد: احمد طوسی یکی از اندیشمندان و سیاستگذاران مسائل آموزشی جامعه ما بود که از راه تدریس، تالیف، ترجمه، برنامه ریزی و مدیریت در رشد و توسعه علمی کشور تاثیر گذاشت. وی در تهران به دنیا آمد و مراحل تحصیل را تا درجه فوق لیسانس شیمی گذراند و عاشق یادگرفتن و یاددادن شد.


معتمدی گفت: وی در دوره لیسانس در دانشسرای عالی پای درس دکتر محمدباقر هوشیار و دکتر عیسی صدیق و استادان بنام علم‌ شیمی نشست. از هوشیار، اصول و اثر آموزش و پرورش در جامعه را آموخت؛ از صدیق، تاریخ آموزش و پرورش را فراگرفت و به واسطه دیگر استادان با علم و عمل تجربی آشنایی یافت. 
 
به گفته معتمدی، خواجه‌ نصیر طوسی زمانی کار تدریس را با عشق و علاقه آغاز کرد که روش تدریس را می‌شناخت، بر مفاهیم علمی درس شیمی، تسلط و در کار علم و آزمایش مهارت داشت. او الهام‌بخش و عاشق دانش‌آموزان بود و در میان همکارانش، محبوب و مشهور.


نویسنده «تاریخ علم در ایران» با اشاره به فرایند تحول نظام آموزش و پرورش در دهه سی در ایران تشریح کرد: در اواخر دهه سی با توجه به پرتاب ماهواره ها از سوی اتحاد جماهیر شوروی تحولی در آموزش و پرورش بعضی کشورها به وجود آمد که در آموزش و پرورش ایران نیز موثر بود و سبب شد که سازمان کتاب‌های درسی پایه‌گذاری شود و نظام آموزشی ایران تغییر کند. این سازمان علمی، نیاز به افراد آگاه و آشنا با مسائل ایران داشت و احمد خواجه نصیر طوسی یکی از این افراد بود که به سازمان دعوت شد؛ سازمانی که هیات امنای آن دکتر پرویز ناتل خانلری، پروفسور محمدتقی فاطمی، دکتر محمود بهزاد، دکتر ضیائی و رضا اقصی و کارشناسان آن شهید دکتر محمدحسین حسینی بهشتی، غلامرضا عسجدی و هوشنگ شریف زاده بودند.
 
وی گفت: خواجه نصیر به عنوان معاون این سازمان کوشش کرد کتاب‌های درسی ایران را با توجه به سنن مذهبی، علمی، فرهنگی، ملی و نیازمندی های حال و آینده کشور بر مبنای آخرین و صحیح ترین اطلاعات علمی و متناسب با اصول تعلیم و تربیت و استعداد دانش آموزان در سال‌ها و مراحل مختلف تحصیلی آماده کند. این سازمان توانست با مدیریت محمود بهزاد و معاونت احمد طوسی سر و سامانی به کتاب‌های درسی بدهد.
 
معتمدی گفت: یکی از کارهای مهم وی و همکارانش تألیف کتاب های علوم تجربی دوره راهنمایی و کتاب راهنمای معلم بود؛ یعنی نخستین کتاب راهنمای معلم را وی با همراهی محمود بهزاد به رشته تحریر درآورد. این کتاب‌ها با این هدف تنظیم شد که هر دانش آموز، یک پژوهشگر شود و جامعه به تولید علم برسد.


رییس انجمن معلمان فیزیک ادامه داد: شادروان احمد خواجه نصیر طوسی پس از بازنشستگی تقریباً همزمان کار خود را در مرکز نشر دانشگاهی و موسسه فرهنگی فاطمی شروع کرد و ادامه داد. در مرکز نشر دانشگاهی کارشناس و سرویراستار کتاب‌های شیمی و مجله شیمی بود و توانست جمعی ویراستار دقیق را تربیت و کتاب‌هایی منتشر کند که ساده و روان و درست و مطابق با آخرین یافته‌های علمی باشد. در موسسه فرهنگی فاطمی هم گروهی از برترین استادان و کارشناسان ریاضی و علوم پایه را گرد آورد و قدم‌هایی اساسی و هدفمند برای ارتقای آموزش دانش آموزان و معلمان برداشت.
 
به گفته این نویسنده پرکار، جمعی که در این موسسه فرهنگی با مدیریت آقای ضرغام و با حضور شادروانان ایرج جهانشاهی، هوشنگ شریف زاده و احمد طوسی تشکیل شد، بی سابقه بود و توانست انواع کتاب های علمی و آموزشی در سطوح مختلف را برای پیشرفت علم و رسیدن به توسعه فراهم کند.
 
معتمدی گفت: آثار وی اعم از ترجمه و تالیف، بسیار فراوان و اثربخش بود؛ از آن جمله کتاب دوجلدی «فیزیکدانان بزرگ از گالیله تا هاوکینگ»، «شیمی و جامعه» و خصوصا «طرح فیزیک هاروارد» (در ۶ جلد) که با مشارکت هوشنگ شریف زاده پدید آمد و برگزیده کتاب سال شد. البته نباید از همکاری با مجله علوم پایه «گنجینه» و ویرایش مجموعه سی و سه جلدی «نگاهی به تاریخ علم» (با همراهی ایرج جهانشاهی و هوشنگ شریف‌زاده) غفلت کرد‌؛ دو نمونه درخشان از همگامی نویسنده و ناشر (فاطمی).
 

این استاد فقید مدتی را نیز در دانشگاه آزاد ایران کار کرد و کتاب «آشنایی با علم» را در آن دوران نگاشت. 
 
 گفتنی است، احمد طوسی -که همه عمر  را با عزت و سلامت نفس در خدمت آموزش و پرورش به ویژه ترویج علم گذاشت- در پایان عمر به بیماری کرونا مبتلا و در بیمارستان فیروزگر تهران بستری شد و با وجود مراقبت دلسوزانه پزشکان و پرستاران، چشم از جهان فرو بست. این جان بی قرار در نخستین روز مردادماه و در کنار نام آوران این کهن بوم و بر آرام گرفت.