وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد:
فرهنگ و هنر در شاخصههای شهر خلاق فرهنگ و هنر جایگاه اساسی و مهم دارد
صالحی بیان کرد: در شاخصههای شهر خلاق متغیرهایی مطرح است که در تکتک آنها جایگاه فرهنگ و هنر جایگاه اساسی و مهمی است. بیتردید نمیتوانیم به حریم شهرهای خلاق نزدیک شویم؛ بدون اینکه جایگاه فرهنگ و هنر در شهر، جایگاه متعالیتری شود.
سید عباس صالحی، با اشاره به اینکه موضوع شهر و شهرنشینی گرچه سابقه کهنی دارد اما در دهههای اخیر مورد توجه مضاعفی قرار گرفته است، بیان کرد: بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها هستند و در ایران حدود 70 درصد از مردم در شهرها سکونت دارند. مسئله شهرنشینی تبدیل به یک مسئله گسترده اجتماعی و انسانی شده است و از زاویههای مختلف مسئله شهر خلاق ابداع و عرضه شده است. با نقدی که به شهر و شهرنشینی در سده اخیر وجود داشته است، اینکه شهر بهجای یک مفهوم انسانی یک مفهوم کالبدی دارد، فضا بیش از انسان در شهر اهمیت پیدا کرده است. اینکه شهر یک واژه و مفهم مهندسی دارد که کمیت آن بر کیفیت غلبه دارد و در سیطره کمیتها قرار دارد، اینکه شهر یک مفهوم مکانیکی پیدا کرده و روح از آن یا غایب است و یا کمرنگ.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: اینکه شهر یک فضای عامرانه دارد، ارتباطات از نوع بخشنامه و از بالا به پایین است و روابط افقی و انسان با انسان کمتر و کمتر شده است. با این نگاهها بحث شهر خلاق بهعنوان یک مفهوم و یک ابداع انسانی زاییده شده است. در شاخصههای شهر خلاق متغیرهایی مطرح است که در تک تک آنها جایگاه فرهنگ و هنر جایگاه اساسی و مهمی است. بیتردید نمیتوانیم به حریم شهرهای خلاق نزدیک شویم، بدون اینکه جایگاه فرهنگ و هنر در شهر، جایگاه متعالیتری شود.
وی با طرح این سوال که شهرهای خلاق را با چه مفاهیمی مطرح میکنند، عنوان کرد: شهری که کار ذهنی بر کار فیزیکی غلبه دارد، عملیات مغزافزاری بر عملیات اندامافرازی غلبه دارد. اگر به شهری میاندیشیم که مغز بر آن حکومت میکند، طبیعتا فرهنگ و هنر جایگاه خاصی در چنین شهری دارد. مشخصه دیگر، شهری با ایده نو است، ایده نو یکی از ممیزات شهر خلاق است. فرهنگ و هنر مرکزی برای زایش ایدههای تازه است. شهر خلاق شهری متنوع و متکثر از عناصر ماهوی است. فرهنگ و هنر باز با توجه به ویژگیهای خاص این دو حوزه محل زایش تنوعها و تکثرهای وسیع انسانی در طول تاریخ، حال حاضر و آینده انسانی است.
صالحی اشاره کرد: شهر خلاق، شهر با کیفیت زندگی است. زندگی در آن در سطح تعداد و رقم حرکت نمیکند، هر رقمی برای اون اقیانوسی از زندگی با کیفیت است. فرهنگ و زندگی یکی از معادن کیفیتزا زندگی است، اینکه لحظات زندگی میتواند با کیفیت باشد، هر ثانیه سالها و قرنها با خودش لذت زندگی را بههمراه داشتهباشد. شهر خلاق شهر با هویت است، شهری که ریشه در گذشته و معنا در حال دارد. ترکیب این دو هویت را میآفریند، هویت به معنای آن است که از گذشته منقطع نیست و ضلع دیگر هویت این است که بتواند به حال هم معنا ببخشد و صرفا در گذشته زیست نکند. طبیعتا فرهنگ و هنر باز هم یکی از مقومات این هویتیابی و هویتزایی است.
وی یکی دیگر از شاخصههای مهم شهر خلاق را، شهر دارای شهرت و اعتبار دانست و اشاره کرد: شهر خلاق برندساز و نشانساز است و فرهنگ و هنر نقش اساسی در اعتبار یک شهر و فضای منطقهای ملی و جهانی آن دارد. شهر خلاق شهر داناییمحور و تجربهآموز است. شهر خلاق شهر مردم است، شهر گرم اسن نه شهر سرد، مردم در آن حضور زنده دارند، فرهنگ و هنر کانون گرمای زندگی مردم است و حضور مردم را میتوان از طریق فرهنگ و هنر در مجاری شهر حس کرد.
بهگفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهر خلاق شهری است که صنایع و اقتصاد خلاق در آن نقش اساسی در ارزش افزوده، تولید ناخالص داخلی و .. دارد و فرهنگ و هنر کانون اقتصاد خلاق است. اگر متغیرهایی را برای شهر خلاق میشناسیم، بیتردید فرهنگ و هنر در تمامی این مولفهها نقش اساسی داشته و دارد. با این نگاه طرح شبکه شهرهای خلاق در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد.
صالحی ادامه داد: از سال 98 ایده این بحث مطرح شد، ماههایی است که به ثمر نشسته اما شرایط کرونایی و تردید در اینکه چگونه نخستین دوره به مرحله اعلام نتایج برسد، تا به امروز تاخیر داشتیم.
وی با اشاره به انگیزهها و هدفگذاری اجرای این طرح بیان کرد: نخست اینکه، انگیزه تداوم را در شهرها تقویت کنیم. همانطور که آتشفشانهای خاموش داریم، شهرهای خاموشی نیز داریم. انگیزههای تداوم در شهرهایی که سابقهای داشتهاند اما دچار انقطاع نسلها شدند و یا در خطر آن قرار گرفتند؛ اینکه مسیر شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انگیزه تداوم را در این شهرها تقویت کند. نکته دوم آنکه مزیتهای رقابتی را شناسیایی و تقویت کنیم. مزیتهای رقابتی هم در چرخش اقتصاد و هم در تعالی فرهنگ نقش اساسی دارند. با شناخت این مزیتها فرصتهای جدیدی کشف میشوند و این فرصتها بستری برای تولید اتفاقات تازه میشوند؛ که نمونه بارز آن موضوع گردشگری است. اگر بتوانیم مزیتهای رقابتی شهرهای خودر ا بازنمایی کنیم، فرصت های جدیدی برای اقتصاد فرهنگ و هنر پدید میآید.
صالحی با اشاره به سومین هدفگذاری طرح گفت: این است که بتوانیم احساس تعلق به شهر را افزایش بدهیم، شهرهای کوچک، شهرهای میانی گاهی به اندازه شهرای بزرگ و یا حتی بیش از آن انرژی تاریخی دارند و اگر بتوانیم انرژی تاریخی را به فرصتهای حال متصل کنیم، احساس تعلق به شهر را افزایش میدهیم. هرچه که وطن را شادابتر کنیم، اینها میتواند در ماندگاری و نوع معنابخشی به زندگی فرد در آن شهر موثر باشد. شبکه شهرهای خلاق میتواند فرصتی را برای این احساس تعلق فراهم کند.
شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، موجب نشاط شهری خواهند شد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: نکته دیگری که در فضای این طرح مورد توجه بود، ین بود که عنصر فرهنگ و هنر با این نگاه در مدیریت شهری جایگاه بهتری پیدا کند. شهرها حس کنند که تنها با حوزههای اقتصاد و خدمات کلاسیک شهر نیستند و با کشف این نکتههای مزیت معنای جدیدی برای مدیریت شهری و یا افق جدیدی برای مدیریت شهری که صرفا شهرداریها نیستند و همه مجموعههای حاکمیتی، عمومی و خصوصی را شامل میشوند، در نظر بگیرند. اینکه فرهنگ و هنر چه جایگاهی در شهر و همه ابعاد آن دارد.
وی در ادامه توضیح داد: هدفگذاری پایانی نیز این بود که بتوانیم یک نشاط شهری ایجاد کینم. شهرهایی که بهعنوان شهرهای خلاق فرهنگ و هنر شناخته میشوند، فرصتی برای حضور مردم در محورآن قطب مزیتی پدید میآید. این اهدافهای مشابه مسیر شهرهای خلاق فرهنگ و هنر را پیش آورد. در این مسیر دو ساله دو مسیر پابهپای هم طی شد. بخشی دبیرخانه علمی کار بود، اینکه این طرح بتواند بر یک مطالعه مناسب، جامع و البته نیازمند به تکمیل مبتنی شود. اسناد مبتنی بر این حوزه بررسی شد، مطالعات تطبیقی جهانی مورد ارزیابی قرار داده شد، مطالعات بومی تاریخی کشور مورد توجه قرار گرفت و بالاخره حاصل این مجموعه مبانی نظری و شاخصها از دل آن تولید شد و داوریهای مبتنی بر این مسیر صورت گرفت. همچنین دبیرخانه اجرایی که فعالیتهای خاص خود را انجام داد.
صالحی اشاره کرد: کاری که تاکنون، انجام شده و به 60 شهر بر مبنای این مسیر دوساله در حوزههای مختلف انتخاب شدند. البته انتخاب این 60 شهر به این معنا نیست که شهرهای دیگر نمیتوانند در این شبکه حضور داشته باشند، بلکه با تداوم این راه میتوانیم به شهرهای بیشتری برسیم. در دور نخست، 60 شهر در 9 حوزه موضوعی انتخاب شدند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه برای ادامه مسیر، چند نکته حائز اهمیت است، گفت: نخست مطالعات تکمیلی انجام شده است. صرفا نمیخواهیم کپیبرداری آنچه که در یونسکو انجام شده را انجام دهیم، در عینحال که به آن مطالعات توجه داریم و بینیاز از آنها نیستیم؛ اما بومیسازی این مسیر نیازمند به تکامل دارد. این مطالعات صرفا به این دلیل نبوده است که به نقطه داوری برسیم، بلکه برای این بوده که ادبیات نظریه مشترک را با همدیگر تولید کنیم و به پیش ببریم. بنابراین تولید سه جلد کتاب که شیوهنامه و دسترالعملهای لازمه و اجرایی طرح است علاوهبر تکمیل نیاز است که در بدنه اجرایی طرح جریان پیدا کند. این ادبیات نظری است که میتواند ما را به آن افقی که در اهداف اشاره کردیم، نزدیک کند.
صالحی افزود: نکته دوم، دبیرخانه این شبکه است. برداشت من این است که تفاوت قابل توجهی میان کار این دبیرخانه با دیگر دبیرخانهها وجود دارد. در برخی از جشنوارهها اینگونه است که کار دبیرخانه به اعتبار اینکه برگزیدگان مشخص میشود، تمام میشود؛ اما دبیرخانه این کار، باید نقش پشتیبان و هدایتکننده داشتهباشد، بهویژه به اعتبار نخستین دورهای که برگزار شده اهمیت دارد که چنین تدارکی را در ماههای پایانی دولت برای دبیرخانه ببینیم که بتواند به نحوی این 60 شهر را به یکدیگر متصل کند.
وی ادامه داد: نکته سوم اینکه شهرهایی که برگزیده شده و یا در سالهای آینده اضافه میشود، موضوع شهرهای خلاق را بهعنوان یک موضوع فعالیتی جدی و کاری خود حساب کنند، این طرح صرفا برگزیدهشدن نیست؛ بلکه میدان پیداکردن و مجال آفریدن برای یک افق تازه در شهر است. این تبعا افقی را میطلبد که مدیران اداره کل امور استانها با این نگاه با دبیرخانه هکاری داشته باشند که این چطور میشود تا این نشان را به نشانی برای زندگی تبدیل کرد نه یک نشان تاریخی.
صالحی در پایان سخنانش با اشاره به اینکه شیوهنامه طرح باید هرچه زودتر به نقطه اجرایی برسد، عنوان کرد: با انجام این کار دبیرخانه هر شبکه مشخصا میتواند در همین ماههای کار خود را آغاز کند تا بتوانیم ارتباطات روشنی را بین شهرهای هر شبکه داشته باشیم؛ چراکه یکی از اهداف این شبکهیابی این بود که ظرفیتهای جنبی شهرها را به خدمت یکدیگر بگیریم. شکلگیری دبیرخانه در هر شبکه اهمیت بسزایی در این ماههای پایانی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
نظر شما