تحقیق و مصاحبه‌های کتاب پیش‌رو به‌عهده سمانه آتیه‌دوست، فاطمه فرخی‌فر، زینب غلام‌پور، مریم حلاج بوده و نگارش آن نیز، توسط فریده الیاسی‌فرد انجام شده است. گردآورندگان این‌کتاب معتقدند با توجه به اینکه در ایام کرونا، زمان حضور در هیئت‌ها کمتر و فرصت در خانه بودن، بیشتر است، باید از این فضا استفاده کرد و هر خانه، به یک هیئت تبدیل شود. بنابراین برای اینکه خواننده کتاب، در کنار مطالعه تجربه‌ها و تأملات مرتبط با تربیت حسینی، به ایده‌هایی برای تعامل بیشتر میان خود و کودک مجهز شود، پیشنهادهایی برای راه‌اندازی هیئت کوچک خانوادگی بیان شده که بخشی از آنها برگرفته از خاطراتی است که در چاپ قبلی کتاب استفاده شده بود؛ در دسته اول تلاش شده محتوایی آماده شود که مادر یا پدر بتواند واقعه عاشورا را متناسب با فهم کودک توضیح دهد. این‌محتوا می‌تواند در قالب منبر در هیئت خانگی بیان شود. تأکید بر این نکته لازم است که محتوای منبرها برای مادر یا پدر است و ایشان باید با درنظر گرفتن شرایط فرزند خود، مطالب را به او منتقل کنند. دسته دوم ، کاردستی‌هایی است که خانواده بتوانند برای فضاسازی هیئت و استفاده در آن، در کنار هم درست کنند. در ادامه گفت‌وگو با فریده الیاسی‌فرد، مؤلف این کتاب را از نظر می‌گذارنیم.
تألیف کتاب «پرچمدار کوچک من» چگونه شکل گرفت و نخستین جرقه‌های آن چگونه و کجا زده شد؟
«پرچمدار کوچک من» حاصل یک کار گروهی است و من یک عضو کوچک گروه بودم که توفیق نوشتن خاطرات نصیبم شد و من زمانی به گروه اضافه شدم که ایده اولیه و طرح محتوایی کار در واحد مطالعات خانه همبازی مشهد بسته شده بود و من از زمانی که کار به مرحله نوشتن رسیده بود عضو گروه شدم و به جمع پیوستم.
لطفاً توضیح مختصری درباره محتوا و عنوان کتاب بفرمایید.
این کتاب تلاش‌های مادرانه را روایت می‌کند که در موقعیت‌های مختلف دنبال یک هدف مشترک بودند و آن تعامل کودکشان و پیوند دادن آنها به سیدالشهدا(ع) بوده است. در کتاب تجربه‌های خلاق مادران برای تربیت حسینی فرزندانشان گردآوری و در قالب خاطرات کوتاه ارائه شده است.
ویرایش اول کتاب، مهرماه سال 1398 چاپ شد که در آن 60 تجربه از مادرانی که دغدغه تربیت دینی فرزندانشان را داشتند انتخاب و در کتاب کار شد و بنیان اصلی کتاب درواقع اشتراک تجربه زیست است. در این کتاب تجربه مادرانی که در سنین پایین فرزندانشان را در مواجهه محیط اثرگذار و معنوی محرم و صفر قرار دادند، بیان شده و به لطف خدا استقبال خوبی از کتاب شده و نظرات مادران و کارشناسان تربیتی بعد از ویرایش اول کتاب جمع‌آوری شده است.
بعد از چاپ اول، تیم مطالعاتی خانه همبازی تصمیم گرفت که برای چاپ مجدد کتاب، ویرایش جدیدی ارائه شود و ویرایش جدید هم سال 1399 چاپ شد و در این ویرایش، بخش‌های جدیدی به کتاب اضافه شد که این کتاب را کامل‌تر می‌کرد.
در خاطرات، سراغ خاطرات مادران شهدا و مادران غیر ایرانی هم رفته‌ایم که نگاه‌ها و دغدغه‌های نو و بدیعی به خاطرات اضافه کرده است و کتاب دو بخش دیگر نیز دارد که یک بخش شامل تأملات نظری در باب تعلیم و تربیت است که نظرات کارشناسان حوزه تربیت کودک را دربرمی‌گیرد و بخش دیگر هم شامل ایده‌های برگزاری هیئت کودکان در خانه است که در این بخش ایده‌های کاربردی برای انتقال مفاهیم عاشورایی به کودکان ذکر شده و این دو بخش در ویرایش جدید به کار اضافه شد.
کار نوشتن کتاب چقدر طول کشید؟
دو ویرایش از کتاب چاپ شده و در هر دو ویرایش کار گروهی و فشرده انجام شده و بحث نوشتن و ویرایش خاطرات که مستقیم به من مربوط می‌شد در هر ویرایش حدود سه هفته زمان برد.
مهمترین پیام کتاب برای نوجوانان و جوانان چیست؟
مخاطب اصلی کتاب مادران هستند که از محتوای کتاب برای تربیت فرزندان خود استفاده می‌کنند و به نظر من پیام مهم کتاب که برای نوجوانان، جوانان و حتی مادران قابل استفاده است، این است که برای عاقبت‌بخیری، باید خودمان را به کشتی نجات امام حسین(ع) برسانیم.
جذاب‌ترین فصل کتاب به نظر خودتان کدام فصل است؟
من نه تنها به عنوان نویسنده بلکه به عنوان مادری که برای فرزندم خوب زندگی‌کردن و عاقبت‌بخیری را آرزو دارم، با تمام خاطرات ارتباط گرفتم و به‌نظرم درون هرکدام از خاطرات تجربه‌ای از جنس نور نهفته است و به عنوان یک مادر وقتی خودم را در یک دنیای هزاررنگ و دنیایی که نظریه‌های مختلف تربیتی از مکتب‌های مختلف فکری از گوشه و کنار دنیا مطرح می‌شود و در کتاب‌های مختلف چاپ می‌شود، تجربه مادرانی که به این ریسمان الهی چنگ زندند و تلاش کردند خود و فرزندانشان را زیر پرچم امام حسین(ع) قرار دهند تا با آن رنگ و بوی حسینی رشد کنند، خیلی ارزشمند است و دیده می‌شود.
این تربیت زیر پرچم امام حسین(ع) در تمام خاطرات وجود دارد و به‌نظر من تمام خاطرات مثل پازل، طرح تربیت حسینی را کامل می‌کند و این فصل‌بندی کتاب بدلیل دسته‌بندی محتوایی و استفاده بهتر مادران صورت گرفته و آن محتوای غنی و رگه‌های ناب تربیتی در وادی امام حسین(ع) در تمام خاطرات دیده می‌شود و همه آنها ارزشمند و قابل تأمل و تأثیرگذار هستند.
تفکری که در پی این خاطرات می‌تواند شکل بگیرد چیست و چگونه می‌توان نسبت به عمق‌بخشی بیشتر آن در جامعه کمک کرد؟
تفکری که در پی خاطرات شکل می‌گیرد، این است که واقعاً باید فرصت کم‌نظیر ایام محرم و صفر را غنیمت بشماریم و برای تربیت و شکل‌دادن شخصیت فرزندمان از آن بهره ببریم. «پرچمدار کوچک من» از اولین کتاب‌ها در حوزه تجربه‌نگاری سبک زندگی است، مخصوصاً در حوزه تربیت حسینی و استفاده از ایام محرم و صفر و به‌نظر من با توزیع و انتشار امثال این کتاب می‌توان به عمق‌بخشیدن و تأثیرگذاری محتوای غنی این کتاب در جامعه کمک کرد.
استقبال از کتاب چطور بوده و چه بازخوردی از سوی مخاطبان دریافت کردید؟
بحث انتشارات و خانه همبازی احتمالاً اطلاع دقیق‌تر از استقبال کتاب دارند، اما تا جایی که اطلاع دارم استقبال از کتاب خوب بوده و بازخوردهای مثبتی از کتاب دریافت شده و اشتراک ایده‌ها و دغدغه‌ها خوب و ثمربخش بوده و گویی مثل یک نیروی محرکه به والدین منتقل شده و والدین را به حرکت وا داشته و به آنها کمک کرده تا در مسیری که به آن علاقه و اعتقاد دارند حرکتی کنند. درواقع این ایده‌ها و تجربه‌ها جرقه‌ای شده برای اینکه والدین بتوانند ایده‌ها و تفکراتی که در ذهن دارند برای خودشان و فرزندانشان به کار ببرند.
برگزاری مراسم معنوی و عبادی عاشورا و برپایی مجالس روضه چه نقشی در تربیت فرهنگی و اجتماعی فرزندان و اعضای خانواده دارد؟
قیام امام حسین(ع) از ابتدا تا انتها که البته پایانی ندارد در کنار خانواده بوده و همه اعضای خانواده می‌توانند از آنها الگو بگیرند. مراسم عاشورا و مجالس روضه بستر محیا و آماده این الگوپذیری هستند و به نظر من مجالس روضه پررنگ‌ترین نقش در تربیت فرهنگی و اجتماعی خانواده را دارند و پررنگ‌ترین نقش نیز در ازخودگذشتن است و این ازخودگذشتن بخاطر امام حسین(ع) و خدا را در کوچک‌ترین و ساده‌ترین مراسم تا بزرگ‌ترین اجتماعات می‌بینیم و در کتاب هم می‌خوانیم که چطور بچه‌ها از علایق بزرگشان می‌گذرند تا بتوانند در مجالس روضه حضور یابند و به نظر من این از خود گذشتن بخاطر چیزی ارزشمندتر پررنگ‌ترین نقش را در تربیت فرزندان دارد.
ابعاد فرهنگی، تربیتی و اجتماعی عاشورا که در این اثر مورد توجه قرار گرفته چه ابعادی است؟
در این کتاب سعی شده نگاه کامل و جامعی به بحث تربیت دینی داشته باشیم و خاطرات بر همین اساس انتخاب و دسته‌بندی شده‌اند. در فصل‌بندی‌های کتاب هم به موضوعاتی مثل پیوند ولایی در خانواده، فعالیت‌های تشکیلاتی، تربیت اقتصادی و اجتماعی، نگاه هنری به مفاهیم عاشورا، پیوند مفاهیم عاشورا و مسائل روز با توجه به درک بچه‌ها، تبادل فرهنگی در پیاده‌روی اربعین، تربیت و مسئولیت‌پذیری کودکان پرداخته شده و در ذیل این یادداشت‌های کارشناسی تجربه‌های مادران در ادامه فصل‌ها آمده است.
چه آثار فردی و اجتماعی در زمینه حضور در مجالس روضه مترتب است؟
در پاسخ به این سؤال، این جمله امام خمینی(ره) به ذهنم رسید که می‌فرمایند: «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است» از این جمله به عنوان شعار استفاده می‌شود که حقیقت هم دارد و به‌نظر من این حضور در مجالس روضه در بعد فردی روح انسان را سیقل می‌دهد و از خیلی از آلودگی‌ها و خودپسندی‌ها پاک می‌کند و در بعد اجتماعی افراد را که همان جمع را تشکیل می‌دهند به حرکت در جهت اصلاح خود و جامعه وامی‌دارد.
آیا اثر جدیدی در دست نگارش دارید؟
در حال حاضر کار سفارشی در دست ندارم، اما مشغول جمع‌آوری محتوا برای نهایی‌کردن طرح داستانی هستم و ایده‌های شخصی خودم است و فرصتی پیدا کرده‌ام و به‌نظرم از نظر محتوایی هم اولویت دارد. در حال حاضر در مرحله جمع‌آوری محتوا هستم و اگر توفیقی باشد نوشتن را شروع می‌کنم.
نظر شما