به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «سفر قهرمان؛ جوزف کمبل: درباره زندگی و آثارش» که نشر مرکز به‌تازگی آن را با ترجمه عباس مخبر به فارسی منتشر کرده است، گفت‌وگویی بلند با جوزف کمبل را در خود جای داده است، که بیش از سی سال پیش به صورت تلویزیونی انجام شده و پس از مرگ کمبل، به صورت مکتوب نیز منتشر شده است.
 
جوزف کمبل اسطوره‌شناس سرشناس معاصر آمریکایی است که مطالعات و پژوهش‌های زیادی در زمینه اسطوره‌شناسی، مذهب، ادبیات و فلسفه داشته است. او که ریشه‌ای ایرلندی داشت، متولد سال ۱۹۰۴ در نیویورک و درگذشته به سال ۱۹۸۷ در هونولولو است. تأثیر دیدگاه‌های این چهره علمی را می‌توان روی جریان فیلم‌سازی ژانرگرا در هالیوود و به عنوان نمونه در فیلم‌های جورج لوکاس کارگردان سری فیلم‌های «جنگ ستارگان» مشاهده کرد.
 
این کتاب از فیلم «سفر قهرمان: دنیای جوزف کمبل» استخراج شده که برای اولین‌بار در بهار سال ۱۹۸۷ در موزه هنرهای مدرن در شرق آمریکا و همچنین تئاتر انجمن صنفی کارگردانان در غرب آمریکا به نمایش درآمد. استوارت ال. بروان یکی از دست‌اندرکاران ساخت آن فیلم، در پیشگفتار کتاب می‌گوید: پس از بازنگری‌های فراوان و حذف قسمت‌هایی از فیلم، از فیل کوزینو که دستیار تهیه فیلم بود و همراه با همکار تولید، جانل بالنیک، فیلمنامه را نوشته بود درخواست کردم که این کتاب را تدوین کند.
 
روایت کمبل از زندگی‌اش در این کتاب از سال‌های کودکی که به تماشای نمایش بوفالو بیل رفته بود و شگفت‌زده شده بود تا ساخته شدن سری فیلم‌های جنگ ستارگان را دربر می‌گیرد.
 
داستان او حقیقتاً داستان قهرمانی هزارچهره است و چنان‌که در پیشگفتار کتاب آمده است، رؤیای استوارت براون برای مستندکردن این داستان رنگارنگ نیز به نوبه خود سفری مکاشفه‌آمیز بود. کمبل سال‌ها از فیلم‌برداران و کیش سلبریتی پرهیز و به مردم یادآوری می‌کرد که «این من نیستم، اسطوره‌ها هستند». او در واکنش به کنجکاوی مخاطبان برای زندگی‌نامه‌اش اصرار می‌کرد که «من در سراسر زندگی سعی کرده‌ام خود را از سر راه این موضوع (اسطوره قهرمان) کنار بکشم». بی‌شک روایت گرم او از اودیسه که در حماسه بزرگ هومر خود را به سیکلوپ‌ها «هیچ‌کس» معرفی می‌کند، حاوی عنصری از تصویر شخصی او از خودش بود، همین‌طور هم جستجوی جام مقدس یا سکانس‌های رؤیا در «شب عزای فینگان‌ها». صرف‌نظر از معدودی مصاحبه‌های جدی، او به صورت غریزی طوری زندگی می‌کرد که شاعر آلمانی راینر ماریا ریلکه در مورد زندگی خلاق بیان کرده است: «هنر واقعی از دل خود ناشناس سرچشمه می‌گیرد.»
 
«سفر قهرمان» کتاب گفتگوی شماری از چهره‌های برجسته ادبیات و هنر با جوزف کمبل است و پرسش‌ها حول رابطه اسطوره با دین، ادبیات و هنر، اسطوره و علم و اسطوره و دنیای امروز می‌چرخد. در خلال این پرسش‌ها شرح زندگی و آثار کمبل در قالب نوعی سفر قهرمان بازگو می‌شود. جوزف کمبل اسطوره‌شناسی است که درباره سفر قهرمان یک مدل ارائه کرده که عده‌ای براساس این مدل زندگی کمبل را بررسی کرده‌اند؛ همان‌طور که آلبرت انیشتین به دنبال کشف یک نظریه میدان واحد برای انرژی‌های قلمرو بیرونی بود، جوزف کمبل نیز زندگی خود را صرف تدوین نوعی نظریه میدانی واحد برای انرژی‌های همان‌قدر حیرت‌انگیز قلمروهای درونی کرد؛ انرژی‌هایی که صورت تشخص‌یافته آنها را خدایان می‌نامیم. نوعی نظام انگیزش‌های کهن‌الگویی وجود دارد که در سراسر تاریخ روح بشر را درنوردیده است. او این نظام را یک آواز عظیم می‌نامد.

آن‌گونه که فیل کوزینو گردآورنده کتاب در پیش‌درآمد آن نوشته است: سفر طولانی جوزف کمبل در دل دریایی از اساطیر باستان، جستجویی به یک اندازه معنوی و علمی بود. کمبل در جریان خوانده‌ها، نوشته‌ها، سفرهای حیرت‌انگیز و نیز دیدارهایش با بسیاری از تأثیرگذارترین مردان و زنان قرن، در میراث اساطیری دنیای ما شباهت قابل توجهی کشف کرد و این باور عمیق دوران جوانی‌اش تحکیم شد که در دل طبیعت نوعی وحدت بنیادین وجود دارد.
 

 

رویکرد تاریخی و تطبیقی کمبل به اسطوره‌شناسی، دین و ادبیات، به خلاف تأکید پژوهشی متداول بر تفاوت‌های فرهنگی، شباهت‌ها را در کانون توجه خود قرار می‌دهد. او بر این عقیده بود که مضمون‌های مشترک با کهن‌الگوها در قصه‌ها و ایماژهای قدسی به فراسوی تنوع‌ها با تجلیات فرهنگی راه می‌برند.
 

کمبل درباره نسبت کارهای خود با فضای پژوهشی و هنری گفته است: می‌دانید که من کتاب‌هایم را برای دانشجویان و هنرمندان نوشتم، نه منتقدان و پژوهشگران. وقتی می‌شنوم کارم چقدر برای این‌ها مفید بوده است، نمی‌توانم به شما بگویم چقدر از این بابت خوشحالم. این به معنای آن است که مجموعه گسترده‌ اسطوره‌هایی که من شانس کار کردن روی آن‌ها را داشته‌ام، در یک نسل تازه نیز زنده خواهد ماند. می‌دانید این کار هنرمند است که به بازتفسیر داستان‌های کهن بپردازد و آن‌ها را بار دیگر در شعر و نقاشی و فیلم زنده کند.»
 

این پاراگراف تا حد زیادی رویکرد کمبل نسبت به جهان اسطوره‌ها را نمایان می‌سازد. بعد دیگری از نگرش او که سیر شکل‌گیری‌اش را در کتاب «سفر قهرمان» می‌توان مشاهده کرد، اعتقاد به جهان‌شمولی ساخت‌های اسطوره‌ای است. اعتقادی که به خوبی در کتاب «قهرمان هزارچهره» مشهورترین اثر کمبل و نیز آثاری نظیر «زندگی زیر سایه اساطیر» مشاهده کرد.
 

از نکات بارز کتاب سفر قهرمان شرح روند اثرپذیری کمبل از جیمز جویس، کارل گوستاو یونگ و دیگر متفکرانی است که در شکل‌گیری نگاه او به جهان موثر بودند. او همچنین شرحی جذاب و صمیمی از زندگی شخصی خودش، از عنوان دونده‌ای ماهر در جوانی تا استاد کالجی دخترانه که تحصیل در مقطع دکترا را رها کرده است ارائه می‌دهد.

کتاب «سفر قهرمان» برای مخاطبانی که در پی مطالعه آثار برآمده از روانکاوی یونگی هستند هم دستاوردهایی دارد. در مجموع می‌توان گفت این کتاب خوش‌خوان و جذاب پایه‌ای مناسب برای ورود به تفکر جوزف کمبل محسوب می‌شود.