به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست خبری جشنواره نشان دهخدا چهارمین دوره کتاب اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های سراسر کشور ویژه علوم انسانی سه‌شنبه 22 آبان در سالن اجتماعات انتشارات علمی فرهنگی برگزار شد.
 
مسعود کوثری، مدیر انتشارات علمی و فرهنگی در ابتدای این نشست گزارشی را از سه دوره گذشته ارائه کرد و گفت: ‌ما به زودی شاهد برگزاری چهارمین جشنواره از نشان دهخدا ویژه علوم انسانی خواهیم بود که الواح برگزیدگان این جشنواره توسط وزرای ارشاد، علوم و کار به امضا رسیده است.
 
وی با بیان اینکه دبیرخانه ثابت جشنواره در دفتر انتشارات مستقر است، ادامه داد: اولین دوره سه ساله برگزار شد اما از آن پس جشنواره به شکل سالانه از مهرماه سال گذشته تا سال جاری را مورد بررسی قرار می‌داد. امسال نیز بر اساس اطلاعات خانه کتاب ۹۳۳ عنوان کتاب در حوزه علوم انسانی منتشر شده و بر این اساس آثار را پالایش کردیم.
 
کوثری با اشاره به اینکه در دور ابتدایی آثار کمک آموزشی از دور ارزیابی جشنواره خارج شده عنوان کرد: کتاب‌ها پالایش اولیه شد و ۵۷۵ اثر وارد دور دوم داوری‌ها شدند. البته همه این آثار توسط اساتید دانشگاه نوشته نشدند بدین شکل که از مجموع ورودی‌های اولیه بیشتر از نیمی از آثار متعلق به اساتید هستند و باقی آنها توسط نویسندگان و محققان علوم انسانی نوشته شده است.
 
به گفته رئیس انتشارات علمی فرهنگی، در مرحله بعدی داوری 62 اثر انتخاب و به مرحله نهایی راه یافتند. ارزشیابی این آثار بر اساس 100 نمره بود و هر فردی چنانچه حداقل‌های لازم را به دست می‌آورد اثرش واجد شرایط می‌شد بنابراین از میان 62 اثر 16 اثر برگزیده و شایسته تقدیر شناخته شدند که 3 اثر برگزیده و 13 اثر شایسته تقدیر هستند.
 
کوثری در تشریح جزئیات آثار منتخب گفت: ‌در حوزه‌های ادبیات فارسی، مدیریت، روانشناسی و علوم تربیتی سه اثر برگزیده معرفی می‌شوند و 13 اثر دیگر شایسته تقدیر هستند اما در حوزه حقوق امسال با اینکه آثاری به مرحله‌های داوری راه یافتند ولی اثری برگزیده و شایسته تقدیر برگزیده نشد.
 
به گفته وی، در سایر حوزه‌ها شایستگان تقدیر مشتمل بر حوزه تاریخ دو اثر، علوم اجتماعی دو اثر، علوم سیاسی یک اثر، فناوری اطلاعات و کتابداری یک اثر، مطالعات هنر یک اثر، علوم قرآنی دو اثر، فلسفه و کلام دو اثر، یک اثر هم در حوزه مطالعات انقلاب اسلامی است و در نهایت به 16 اثر جایزه تعلق خواهد گرفت.
 
وی با بیان اینکه ‌آثار داوری شده در فاصله زمانی مهر 96 تا مهر 97 منتشر شده بودند گفت: 105 داور از اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها داوری را 192 بار انجام داده و آثار را ارزیابی کردند.
 
کوثری با تاکید بر اینکه‌ گستره آثار ادبی نشان می‌دهد که توزیع مناسبی در کشور داشته‌ایم و از دانشگاه‌های مهم کشور در این دوره برگزیده خواهیم داشت، ابراز امیدواری کرد که این جشنواره زمینه رشد و احیای علوم انسانی را موجب شود.
 
کوثری در بخش دیگری از سخنانش به مشارکت برخی از موسسات و نهادها برای نخستین بار در این جایزه اشاره کرد و گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و موسسه خانه کتاب امسال حواله‌های خرید از آثار منتخب را برای این جشنواره در نظر گرفته‌اند. همچنین از سوی اداره کل ارشاد استان تهران هم قول حمایت داده تا شده تا آثار منتخب خرید حمایتی شده و در کتابخانه‌های مرتبط با ارشاد توزیع شود.
 
به گفته کوثری، شورای سیاستگذاری این دوره متشکل از نمایندگان وزارت علوم، وزارت کار، وزارت ارشاد، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، خانه کتاب،‌ اداره کل ارشاد استان تهران و انتشارات علمی فرهنگی بوده است که طی جلسات متعدد کار داوری و سیاست‌گذاری را انجام داده است. 

بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ اصحاب رسانه اختصاص داشت. کوثری در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره وضعیت آثار تالیفی در میان اعضای هیأت علمی با توجه به عملکرد این جشنواره گفت: در حوزه علوم انسانی بخش خصوصی فعالیت‌های خوبی آغاز کرده و در برخی حوزه‌ها از نشر دانشگاهی پیشی گرفته است چون عدم فرصت کافی اساتید موجب شده آثار دانشگاهی علوم انسانی کاهش یابد و اغلب آثار کیفی در این حوزه مربوط به افراد خارج از حوزه دانشگاه است. از سوی دیگر دلیل دوم به انتشارات دانشگاهی برمی‌گردد که نیاز به بازنگری دارند و در کیفیت طراحی جلد و نحوه توزیع باید بازنگری کنند چون موجب شده اساتید کارهایشان را به ناشران خصوصی بسپارند.
 
وی با بیان اینکه متاسفانه حوزه علوم انسانی به سرعت به سمت ترجمه رفته و آثار تالیفی در حال کاهش است، افزود: اما روند جذب آثار طی این چند سال نشان می‌دهد جشنواره جای خود را باز کرده، بنابراین حوزه علوم انسانی در کشور نیازمند بازنگری در میزان رشد و تنزل کیفیت است.
 
کوثری در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر تخصیص جوایز این دوره عنوان کرد: با توجه به تحولات اقتصادی در کشور جوایز از سکه به مبلغ ریالی تغییر کرده است، برگزیدگان طی سال‌های گذشته سه سکه و شایستگان تقدیر دو سکه دریافت می‌کردند اما امسال برگزیدگان 8 میلیون تومان و شایستگان تقدیر 5 میلیون تومان دریافت می‌کنند و برگزیده قلم برتر به میزان برگزیدگان جایزه دریافت خواهد کرد.
 
مدیر انتشارات علمی فرهنگی در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایبنا که چرا پس از سه دوره برگزاری همچنان این جشنواره نتوانسته جای خود را در میان اعضای هیئت علمی باز کند و از سوی دیگر آثار منتخب آن با جشنواره‌های دیگری مانند فارابی همپوشانی دارد، گفت: مساله جایزه در ایران جدی است. جایزه دهخدا هدفش این است که به رشد علوم انسانی در کشور کمک کند. روزی که قرار بود این جشنواره برگزار شود کسی باور نمی‌کرد که یک ناشر بخواهد این کار را انجام بدهد اما ما توانستیم به عنوان یک ناشر این کار را کلید بزنیم. ما حتی در این دوره نهاد کتابخانه‌ها را به عنوان یک حلقه دیگر به نشر وصل کردیم تا این چرخه را کامل کند.
 
کوثری درباره هم پوشانی آثار منتخب با جایزه‌های دیگر نیز عنوان کرد: البته این جایزه از لحاظ زمانی بر جشنواره فارابی تقدم دارد با این وجود در این دوره با هماهنگی‌های صورت گرفته میان ما و دبیرخانه جشنواره فارابی قرار است با اصلاح آیین نامه فارابی شرکت‌کنندگان خود انتخاب کنند که می‌خواهند در کدام جایزه شرکت کنند. با این اقدام همپوشانی آثار منتخب نیز دیگر وجود نخواهد داشت.
 
وی با اشاره به اینکه امسال کتاب «نقدنامه» را منتشر خواهیم کرد که حاوی نقد آثار برگزیدگان دوره‌های قبلی است، گفت: با این اقدام موجب می‌شویم که این آثار دوباره در چرخه مطالعه و نقد قرار گیرد و به گردش اثر منتهی شود و این گونه نباشد که با جایزه گرفتن در این جشنواره به فراموشی سپرده شود.
 
مدیر انتشارات علمی فرهنگ با بیان اینکه جایزه دهخدا مختص اعضای هئیت علمی کشور است یادآور شد: البته این اختصاصی بودن جایزه افتخار نیست اما می‌تواند به علوم انسانی کشور کمک کند چراکه اکنون این حوزه از همه جهات تحت فشار است و با این جایزه آثار می‌تواند به عرصه فکر کشانده شود.
 
وی تاکید کرد: هدف ما این است که آثاری پیداکنیم که در عرصه جهانی حرف برای گفتن داشته باشند و قابل ترجمه باشند. به همین دلیل است که ما در نمایشگاه‌های خارجی نمی‌توانیم در حوزه علوم انسانی رایت اثری را واگذار کنیم چرا که در این حوزه آثار اندکی داریم ولی این جشنواره‌ها کمک می‌کند استاندارد نوشتن کتاب علوم انسانی را در ایران رشد دهیم.
 
کوثری همچنین در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ایبنا مبنی بر اینکه این جشنواره چقدر با توجه به مشکلات علوم انسانی در نظریه‌پردازی توانسته اثرگذار باشد عنوان کرد: البته نظریه‌پردازی موضوع مهمی است و امیدوارم بعد از این دوره بتوانیم کرسی‌های نقد و بررسی برگزار کنیم هر چند که در دوره پیش هم این قول را داده بودیم اما اعتراف می‌کنم نتوانستیم آن را عملی کنیم. امیدوارم پس از آنکه یک قدم جلوتر گذاشتیم بتوانیم کرسی های نظریه‌پردازی را برقرار کنیم. به هر حال اکنون اعتماد خوبی از سوی ناشران دولتی و خصوصی نسبت به این جایزه به وجود آمده است.
 
مدیر انتشارات علمی و فرهنگی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ایبنا مبنی بر اثرگذار بودن این جایزه بر فروش آثار منتخب در ادوار پیشین عنوان کرد: در ارزیابی‌هایی که ما در سال‌های گذشته داشتیم سال پیش یکی از آثار منتخب در حقوق اسلامی به گفته نویسنده آن پس از کسب این جایزه بسیار مورد توجه قرار گرفت. همچنین اثر محسن محسنیان راد که در دور گذشته جایزه ویژه را گرفت و لوگوی این جشنواره هم روی کتاب آن به چاپ رسید توانست به پرفروش‌ها راه یابد بنابراین در ارزیابی‌های صورت گرفته این جایزه به تدریج توانسته تاثیر خود را بر فروش آثار منتخب هم بگذارد. در کنار این موضوع کمک نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سایر نهادها به فروش این آثار در این دوره قابل توجه است.
 
کوثری در بخش پایانی سخنانش تاکید کرد: تلاش جشنواره دهخدا این است که آثار تازه در علوم انسانی که حاوی خلاقیت نویسنده و حرف‌های جدید آن است مورد توجه قرار گیرد نه صرفا آثاری که فقط خوب نوشته شده‌اند و حرف جدیدی برای گفتن ندارند!

بر اساس این گزارش چهارمین دوره از این جشنواره روز سه‌شنبه ۲۹ آبان از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در دانشگاه تربیت مدرس سالن جابربن حیان برگزار خواهد شد و جایزه قلم برتر به یکی از اساتید باسابقه ایران در حوزه علوم انسانی تخصیص می‌یابد.