وی در پاسخ به این پرسش که از چه سالی که کتاب و کتاب‌خواندن علاقه‌مند شدید گفت: کتاب‌خواندن جزو عادت‌هایی بوده است که از خانواده و پدر و مادرم به ارث برده‌ام. آنها همیشه کتاب می‌خوانند و کتاب‌های خوبی را به من معرفی می‌کردند. علاقه به کتاب و ادبیات باعث شد تا من نگرش داستانی به رشته مورد علاقه خود که فیزیک است داشته باشم و مانند یک داستان به رشته نگارش دربیاورم.
مترجم مجموعه فیزیک مفهومی با اشاره به بهبود فرهنگ کتابخوانی در جامعه گفت: امیدوارم روزی در جامعه ما فرهنگ مطالعه و کتابخوانی از سنین کم رواج پیدا کند؛ متاسفانه اغلب دانش‌آموزان ما وقتشان صرف مطالعه کتاب‌های درسی و کمک درسی می‌شود و دانش‌آموزان به ندرت سراغ کتاب‌های داستانی و علمی می‌روند.
این بانوی دانشمند ادامه داد: اگر در جامعه‌ای کتاب خواندن رونق داشته باشد، قطعا پیشرفت علم با سرعت بیشتری پیش می‌رود. اگر دانشمندان و یا صاحبان کرسی علم در دانشگاه‌ها بدانند که کتاب‌های تالیفی برای عموم برد خوبی برایشان هم به لحاظ مالی هم به لحاظ ارتقای علمی دارد؛ حتمن شاهد تالیفات ارزشمند و ماندگاری خواهیم بود. خوشبختانه افراد زیادی در ایران داریم که اشراف کافی بر دانش تخصصی خودشان دارند.
رهبر درباره تالیف کتاب برای عموم مردم از سوی دانشمندان گفت: اگر کسی بخواهد گزاره‌های علمی را برای عموم مردم بیان کند، باید اشراف کامل و دقیق بر علمی که می‌خواهد تالیف کند داشته باشد. من معتقدم مطالب علمی در کشور ما با استقبال زیادی مواجه می‌شود و این نشان از علم دوست بودن مردم ایران دارد. همانطور که پیش از این اشاره کردم اغلب مردم ما بسیاری از مفاهیم دانش فیزیک را می‌دانند برای مثال کتاب‌های زیادی درباره بعد زمان و فضا منتشر شده است.
همه مترجمان کتاب‌های علمی، علمی نیستند
وی افزود: همچنین در سال‌های اخیر شاهد انتشار کتاب‌هایی بوده‌ایم که در حوزه ذرات بنیادی بوده‌اند. اما مشکلی که در نشر علمی ما وجود دارد تماما مربوط به حوزه ترجمه است اغلب مترجمان در این حوزه افرادی هستند که اشراف بر موضوع ندارند همین امر باعث شده کتاب‌های خوب در سطح جهان یا ترجمه نشوند یا ترجمه خوبی نشوند شاید خالی کردن عرصه توسط استادان و مترجمان دانشمند باعث شده این کتاب‌ها از سوی دیگر مترجمان ترجمه شوند و کتاب‌های چندان با کیفیتی روانه بازار کتاب نشود.
باید علمی فکر کرد تا آسوده باشیم
رهبر درباره رسالت دانشمندان یک جامعه در تالیف کتاب خاطرنشان کرد: رسالت دانشمندان در تالیف کتاب این است که روش علمی اندیشیدن را در کتاب‌هایشان به عموم مردم یاد بدهند. بسیاری از مشکلات جامعه ما ناشی از علمی فکر نکردن افراد است اگر بتوان روش علمی فکر کردن را در جامعه نهادینه کرد بسیاری از رفتار‌ها و ناهنجاری‌ها به وجود نمی‌آید. دانش مخصوص کرسی دانشگاه‌ها نیست اگر دانشمندی اهتمام ورزد می‌تواند با دانشی که دارد از طریق تالیفات چه در قالب کتاب چه در قالب مطبوعات اثر زیادی بر زندگی مردم داشته باشد.
به گفته رهبر نگرش سخت‌گیرانه‌ای باید در حوزه ترجمه علم و دانش داشت. بسیاری از مترجمان علاوه بر نداشتن دانش؛ تسلط مورد نیاز بر زبان مبدا و مقصد هم ندارند.
کمک‌آموزشی‌ها باید دست از سر دانش‌اموزان بردارند
شایسته‌تقدیر جایزه کتاب سال افزود: نقد دیگر من در حوزه کتاب‌های درسی است باید بگویم دانش‌آموزان ما علی‌رغم تلاش زیادی که برای یادگیری مفاهیم علمی می‌کنند، اما متالسفانه منبع دقیقی در اختیار آنها نیست؛ چراکه کتاب‌های درسی اغلب‌شان یک نقش واسطه‌ای دارند. البته لازم است بگویم به لحاظ ادبیات علمی تفاوت‌های زیادی نسبت به گذشته داشته‌اند اما هنوز دانش آموزان ما نمی‌توانند چیزی را که آموزش می‌بینند در زندگیشان پیاده کنند و حداقل مثال‌های عینی آن را در ببینند.
وی ادامه داد: در رفتار دانش‌آموزان دانشی را که خوانده‌اند تجلی پیدا نمی‌کنند. کتاب‌هایی درسی که در سال‌های اخیر در سطح دنیا منتشر شده است، دارای بیان زیباتری دارند و ربط زیادی به چیزی دارند که عملا در زندگی به آن ها نیاز پیدا خواهند کرد.
رهبر گفت: کتاب‌ها به ویژه کتاب‌های درسی باید به گونه‌ای باشد که ارتباط زیادی با زندگی عموم داشته باشند. برای مثال محیطزیست جزو مسائل بسیار مهم برای بشریت است عمدتا در کشور ما در سال‌های گذشته توجه زیادی در مدارس به آن نشده بود اکنون شاهد این هستیم که اگر این بی‌توجهی بیشتر شود زندگی روزمره ما با مشکل مواجه خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت تالیف کتاب‌های درسی و دانشگاهی علمی را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: ما هنوز تولید علم نکرده‌ایم به همین دلیل کتاب‌های تالیفی اندکی در این حوزه وجود دارد و عمدتا کتاب‌ها ترجمه است. کتاب‌های دبیرستانی چنگی به دل نمی‌زند؛ جای تاسف است که نظام آموزشی ما توسط افرادی اداره می‌شود که کودکان و نوجوانان دغدغه آنها نیست و تمام تلاششان افزایش کتاب‌های کمک آموزشی است؛ چراکه در طول سالیان طولانی سود خوبی هم در این زمینه کرده‌اند.
رهبر با اشاره معضل کتاب‌های کمک آموزشی گفت: این افراد حل مسائل و مشکلات دانش‌آموزان هدفشان نیست و تنها هدف کمک آموزشی‌ها این است که بار خود را ببندند. متاسفانه در این زمینه نظارت کننده‌ای هم وجود ندارد. دانش‌آموزان ما تلاش‌های زیادی می‌کنند اما به نسبت تلاشی که می‌کنند بهره نمی‌برند چون منبع اطلاعات و درسی استانداری در اختیار ندارند. در سال های اخیر کتاب‌هایی برای دانش‌آموزان تبلیغ شده است که نه تنها به سود آنها نیست بلکه به ضرر آنها تمام شده است. این کتاب‌ها نه تنها مفید نیست بلکه بدآموزی‌هایی هم دارد. وضعیت موجود در دانشگاه‌ها هم تا حدودی حاکم است درواقع دانش‌آموزان و دانشجویان به رغم تلاش‌هایشان کارآمدی لازم را پیدا نمی‌کنند. دانش‌آموزان و دانشجویان قربانی منافع عده‌ای سودجو شده‌اند که باید فکری به حال آن کرد.
نظر شما