به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست تخصصی کتابخوان با عنوان «امام و انقلاب اسلامی» با سخنرانی و معرفی کتاب از سوی دکتر یحیی فوزی، حجت‌الاسلام دکتر داود مهدوی‌زادگان، دکترعبدالله قنبرلو و جمعی از استادان و علاقه‌مندان دوشنبه، 17 خرداد 1395 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
 
«پیشرفت» و «معنویت» منویات امام راحل
یحیی فوزی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست ضمن معرفی کتاب «اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)» به قلم خودش گفت: اندیشه امام خمینی(ره) از نظر اینکه معمار انقلاب اسلامی است، مهم به شمار می‌رود. دنیای امروز علاقه‌مند شناخت اندیشه‌های امام راحل است. به نظر می‌رسد آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی تنها از رهگذر و شاخص قرار دادن اندیشه امام خمینی (ره) قابل بررسی است. امام خمینی (ره) یک متفکر اسلامی است که دارای دغدغه «پیشرفت» و «معنویت» بوده و در کنار آن به پیوند عقل و دین و سنت و مدرنیته نیز فکر می‌کرده است.
 
این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار کرد: کتاب «اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)» را با هدف تدریس به رشته تحریر درآوردم. ویراست دوم آن پنج سال پیش منتشر شد و ویراست سوم آن نیز در حال انتشار است. این کتاب با توجه به بازخوردش در بین مخاطبان به روز و ویرایش می‌شود.
 
فوزی با طرح این پرسش که، چگونه می‌توانیم اندیشه امام (ره) را بشناسیم؟ گفت: برای شناخت اندیشه دو راه وجود دارد؛ نخستین راه این است که به «منطق اندیشه» توجه کنیم و در راهکار بعدی به بیرون اندیشه یعنی روابطی که منتج به اندیشه می‌شود توجه نشان بدهیم. اندیشه نوعی تعامل بین «عین» و «ذهن» است.

وی ادامه داد: درباره محتوای این کتاب باید بگویم، فصل اول آن به شرایط شکل‌گیری اندیشه امام می‌پردازد و در فصل دوم نیز به نوع تحلیل وضعیت موجود اشاره شده است. اندیشه امام خمینی (ره) متاثر از سه سطح مبانی فقهی اصولی، اسلامی و شیعی است. در فصل سوم این کتاب جوهره اندیشه امام مورد بررسی قرار گرفته است. مهمترین بحث حضرت امام راحل رابطه «دین و سیاست» است.
 
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار کرد: در فصل چهارم از کتاب «اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)» اهداف حکومت مانند آزادی، عدالت، استقلال و هویت اجتماعی بررسی شده است.

فوزی در بخش دیگری از نشست تخصصی کتابخوان با عنوان «امام و انقلاب اسلامی» دیگر کتاب خود با عنوان «جنبش‌های اسلامی‌گرایی معاصر؛ بررسی منطقه‌ای» را برای حاضران در نشست معرفی کرد و گفت: این کتاب دارای رویکرد «بررسی منطقه‌ای» است؛ به عبارتی در این اثر مناطق مختلف جهان اسلام که با یکدیگر دارای تفاوت‌هایی هستند بررسی شده است. در این اثر بر مباحث «فقهی و کلامی» تاکید شده و در ادامه نیز «سنت‌گرایان محافظه‌کار» و «سنت‌گرایان اصلاح‌طلب» در کنار «سلفی‌های مدرسه‌ای و جهادی» و نیز «جریان تجددگراها» مورد واکاوی قرار گرفته است.
 
این پژوهشگر حوزه علوم سیاسی ادامه داد: «انقلاب اسلامی» در میان «سنت‌گرایان اصلاح‌طلب» جای می‌گیرد، چرا که امام راحل نیز دارای نگاه اصلاح‌طلبانه بودند.
 
«فقه سیاسی» و متون فقهی
حجت‌الاسلام دکتر داود مهدوی‌زادگان دیگر سخنران این نشست بود که کتابی به قلم خود با عنوان «فقه سیاسی در اسلام» را برای حاضران معرفی کرد.

وی گفت: فصل‌های این کتاب در فرایند تحقیق شکل گرفت و به رهیافت جدیدی با عنوان نظریه «دولت مکلف» دست یافتیم. باید به این نکته نیز اشاره کنم که «فقه سیاسی» عبارتی است که در متون فقهی کمتر دیده شده است. سوال مهم این است که «فقه سیاسی» را در کدام بخش از فقه می‌توان دید و مطالعه کرد؟ در این امر با یک پراکندگی مواجه هستیم. همین پراکندگی برای من مساله مهمی بود که تعریف «فقه سیاسی» در کجای این آشفتگی است؟
 
مهدوی‌زادگان با اشاره به این که دو نوع دیدگاه «برون دینی» و «درون دینی» در فقه وجود دارد، عنوان کرد: نگاه «برون دینی» را در سه فصل بررسی کردم. کسانی که دارای دیدگاه «برون دینی» هستند نیز دارای دو چشم‌اندازند عده‌ای نگاهشان «رایج» و عده‌ای هم دارای نگاه «تحول خواه» هستند. کسانی که دیدگاه «رایج» دارند عمدتا بر این عقیده هستند که با فقه موجود می‌توان به سیاست پرداخت اما در مقابل «تحول خواهان» قرار دارند که از فقه قرائت‌های مختلفی دارند. امام راحل دارای دیدگاه «تحول خواهانه» بودند. در فصلی از این کتاب به بیان اندیشه سیاسی امام و فقه از منظر ایشان پرداخته‌ام.
 
بررسی جایگاه دین در عرصه بین‌المللی
عبدالله قنبرلو، دیگر عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، آخرین سخنران این نشست بود. وی کتاب «دین و روابط بین‌الملل» را برای مطالعه به حاضران معرفی کرد و ادامه داد: این اثر به بررسی جایگاه دین در عرصه بین‌المللی می‌پردازد. در کتاب این سوال مطرح می‌شود که چرا «دین» در جریان اصلی روابط بین‌الملل در حاشیه بوده است؟ طی دهه‌‌های اخیر و از سال 1980 به بعد دین در عرصه‌های بین‌المللی پررنگ شد.

وی با بیان این‌که انقلاب اسلامی از سوی امام (ره) در واکنش و علیه نظم موجود آن زمان اتفاق افتاد، اظهار کرد: «رئالیسم» و «لیبرالیسم» به عنوان دو شاخه مهم که دارای متفکران و پیروان خود هستند در جریان اصلی سیاست دیده می‌شود. پیروان «رئالیسم» متاثر از آرای «هابز» و «ماکیاولی» هستند و اصالت را به «جنگ» می‌دهند در مقابل آنها «لیبرالیسم» قرار دارد که اصالت را به «صلح» می‌دهد و از «جان لاک» و «کانت» تبعیت می‌کنند. به لحاظ روشی نیز 12 اصل مفروضه در جریانات سیاسی حاکم است. نکته مهم این است که روابط بین‌المللی «پوزیتیویستی» است.
 
وی ادامه داد: فصل نخست این اثر به بررسی «مدرنیته، دین و علم» می‌پردازد. در فصل دوم نیز «مدرنیته و تئوری روابط بین‌الملل» و در کنار آن «جایگاه دین در روابط بین‌الملل» و نیز بحث «به سوی تئوری دینی روابط بین‌الملل» در فصل‌های دیگر این اثر بررسی شده است.