خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ كتابخانه‌ مجلس شورای اسلامی كه سال‌هاست به عنوان يكی از مراكز علمی و فرهنگی معتبر و مهم در پاسداری از ميراث مكتوبِ فرهنگ و تمدن ايران و اسلام در جهان شناخته شده است دارای گنجينه‌هایی كم‌نظير از منابعی است كه بر اعتبار جايگاه آن به عنوان مركزی مهم در بسط و اشاعه تاريخ علم و هنر افزوده است.

تأسیس رسمی کتابخانه‌ای با هدف بنیادینِ حمایت فکری و علمی نمایندگانِ مجلس که از ضرورت‌های اساسی تشکیلِ حکومتِ جدید بود، اگرچه در دوره‌ نخست مجلس با همه‌ عزمی که برای انجام این کار وجود داشت، به‌دلیل مشکلات ناشی از تغییرات اساسی در سیستم حکومتی و مشغله‌های فراوان نمایندگان میسر نشد، اما با مساعی و پشتکارِ برخی نمایندگانِ فرهیخته‌ عضو هیات رئیسه‌ دومین دوره‌ مجلس شورای ملی و با تصویب آیین‌نامه‌ داخلی جدید مجلس شورای ملی در سال 1287 دنبال شد.

 این کتابخانه که در حال حاضر بیش از 510 هزار کتاب چاپی، 24 هزار کتاب خطی، بیش از 41 هزار مجلد نشریه‌ ادواری و میلیون‌ها برگ سند در آن نگهداری می‌شود، نهادی با سابقه‌ نزدیک به یک صد سال است که بخش مهمی از میراثِ ماندگارِ تمدنِ کهنسال و بزرگِ ایرانِ اسلامی را بر دوش می‌کشد.

با توجه به اهمیت کتابخانه مجلس برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به کتاب، مدیریت این کتابخانه از حساسیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل «ایبنا» در گفت‌وگو با صاحبنظران و کارشناسان، جویای عملکرد چندین ساله این کتابخانه در دوره‌های مختلف مدیریتی و ویژگی‌های مدیر این کتابخانه شده است. مطلب زیر گفت‌وگوی این رسانه با نجفقلی حبیبی، پژوهشگر فلسفه اسلامی است.
 
نجفقلی حبیبی، عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ، از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۴ رئیس دانشگاه علامه طباطبایی بود. همچنین وی دبیر سابق جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران بود.
 
حبیبی درباره جایگاه و ویژگی‌های کتابخانه مجلس شورای اسلامی نسبت به سایر کتابخانه‌های بزرگ کشور گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی از چند جهت برای کشور ما اهمیت دارد و از جمله کتابخانه‌های بزرگ و مهم کشورمان محسوب می‌شود؛ نخستین ویژگی‌ این مجموعه، قدمت و دربرداشتن مجموعه آثار ارزشمند از نسخ خطی و کتاب‌های کتابخانه‌های شخصیت‌های بزرگ فرهنگی است. همچنین این کتابخانه مجموعه متعددی از اسناد با ارزش را در خود جای داده است.
 
وی با بیان این‌که کتابخانه مجلس شورای اسلامی به دلیل وابستگی به مجلس یا پارلمان که مرکز قانونگذاری کشور محسوب می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: در دوره‌ای که مجلس سنا وجود داشت، کتابخانه‌ای تحت عنوان کتابخانه سنا به مدیریت عباس زریاب خوئی نیز دایر بود؛ این کتابخانه در حوزه‌های اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی بسیار غنی بود و به صورت تخصصی و دقیق فعالیت می‌کرد،به‌گونه‌ای که حتی رساله‌های دانشجویی با موضوع اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی را جمع‌آوری و صیانت می‌کرد.
 
حبیبی افزود: این کتابخانه (کتابخانه سنا) اکنون با عنوان کتابخانه مجلس شماره 2 مرجع بسیاری از استادان، دانشگاهیان و علما است.

این پژوهشگر فلسفه اسلامی در پاسخ به این پرسش که «مدیر کتابخانه مجلس باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد؟» گفت: مدیر این مجموعه باید به امر کتاب و کتابخوانی اِشراف داشته باشد. او باید با تمام مسائل مربوط به کتاب آشنایی لازم  و کافی داشته باشد. همچنین مدیر این مجموعه باید انسانی با اخلاق  و از مدیریت علمی و قوی برخوردار باشد.
 
وی ادامه داد: مدیر کتابخانه مجلس باید در به‌روز رسانی این مجموعه چه به لحاظ منابع و چه به لحاظ امکانات کوشا باشد و شرایط را برای ارتقای جایگاه کتابخانه و تحقق اهداف کتابخانه فراهم‌ کند تا اسناد موجود در آن بیش از پیش قابل استفاده مراجعان قرار بگیرند.
 
حبیبی افزود: کتابخانه مجلس شورای اسلامی به لحاظ موقعیت ویژه‌ای که دارد، معمولاً کتاب، به بیرون از مجموعه ارائه نمی‌دهد به همین دلیل باید شرایطی فراهم شود تا علاقه‌مندان راحت‌تر بتوانند در این مجموعه حضور یابند و به آسانی از منابع آن بهره‌مند شوند.
 
رئیس سابق دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: مدیر کتابخانه مجلس شورای اسلامی باید ارتباط خود با مجامع ملی و بین‌المللی را توسعه دهد؛ این مجموعه باید با کتابخانه‌ها و دانشمندان داخلی و خارجی ارتباط مستمر داشته باشد.
 
دبیر سابق جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد: تأمین کتب و اسناد مورد نیاز نمایندگان مجلس در موضوعات مربوط به قانونگذاری، یکی از ویژگی‌های اصلی کتابخانه مجلس شورای اسلامی محسوب می‌شود؛ کتابخانه مجلس از این منظر باید از قوانین کشورهای مختلف و گزارشات سالانه دولتی غنی باشد.
 
وی یادآور شد: اوایل انقلاب رئیس کتابخانه سنا بودم؛ در آن زمان به یاری همکارانم بخشی با هدف تسهیل دسترسی نمایندگان مجلس به منابع مورد نیازشان و آن‌چه که مورد نیاز قانونگذاری است، راه‌اندازی شد. البته ناگفته نماند که همه نمایندگان مجلس، خیلی اهل مطالعه نیستند در حالی که ضرورت دارد این قشر از جامعه به لحاظ موقعیت اجتماعی که دارند، از گزارشات دولتی و سوابق قانونگذاری موجود در این کتابخانه بهره مند شوند. البته در ترغیب نمایندگان برای حضور در این مجموعه، نقش کتابخانه مجلس بی‌تأثیر نیست؛ این مجموعه باید همواره به آنها اهمیت حضور در کتابخانه مجلس را تذکر دهد و وجود منابع معتبر و اسناد با ارزش در این مجموعه را یادآوری کند.
 
حبیبی در پاسخ به این پرسش که «عملکرد کتابخانه مجلس در دوره‌های مختلف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟» اظهار کرد: کتابخانه مجلس در دوره‌های مختلف بعد از انقلاب اسلامی در مجموع عملکرد خوبی داشته است؛ این مجموعه فهرست‌نویسان قوی همچون عبدالحسین حائری را در خود داشته است که تاکنون هیچ فردی نتوانسته از این نظر جای استاد حائری را بگیرد. البته جوانان زیادی در این عرصه فعالیت می‌کنند که فعالیت آنها نیز قابل تحسین و با ارزش است.
 
این پژوهشگر فلسفه اسلامی ادامه داد: در برخی دوره‌ها، بسیاری از اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی چاپ شد و در اختیار محققان قرار گرفت؛ این امر بسیار ارزشمند بود و امیدوارم همچنان نیز ادامه داشته باشد.
 
حبیبی در پایان سخنانش، گفت: مسئولیت کتابخانه مجلس شورای اسلامی امری بسیار مهم و خطیر است چرا که به صورت مستقیم زیر نظر مجلس فعالیت می‌کند؛ امیدوارم فردی که در آینده به عنوان رئیس این مجموعه انتخاب خواهد شد جایگاه فعلی کتابخانه مجلس در عرصه‌های ملی و بین‌المللی را حفظ کند و بتواند با انجام وظایف مربوطه، اهداف کتابخانه را محقق کند.