
ناشران در ایران ظرف 24 ساعت میتوانند شابک دریافت کنند؛ این در حالی است که در کشوری مانند انگلستان این زمان به 15 روز میرسد.
در ابتدای این نشست سلطانی، مدیر شابک مؤسسه خانه کتاب ضمن تشریح تاریخچه شابک در دنیا گفت: در حال حاضر 12 هزار ناشر عضو شابک هستند.
سایت شابک، پایگاهی برای معرفی ناشران و آثارشان
در ادامه ناصری، مشاور مدیریت کتابخانههای سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران، با اشاره به وضعیت شابک نشر ایران اظهار کرد: پذیرش شابک در ایران در ابتدا با مقاومتهایی همراه بود که به تدریج این مقاومتها کاهش پیدا کرد.
وی افزود: برای افزایش میزان متقاضیان شابک، نیازمند تشویق ناشران هستیم. در صورت تقویت ارتباط بین کتابخانهها، فروشگاههای کتاب و ناشران، شاهد ارتقاء جایگاه شابک خواهیم بود.
سایت شابک، یک سایت خدماتی است
ناصری با اشاره به تقسیمبندی سایتهای اینترنتی گفت: سایتهای اینترنتی، به پایگاههای اطلاعرسانی، اطلاعاتی و خدماتی تقسیم میشوند. سایت شابک، یک سایت خدماتی است. ناشران و حتی مردم عادی مخاطب این سایت هستند. سایت شابک میتواند پایگاهی برای معرفی ناشران و آثار آنها باشد.
مشاور مدیریت کتابخانههای سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران تصریح کرد: سایت شابک، در حال حاضر فقط به ناشران تعلق دارد. اگر به دنبال فعالیت بیشتر این پایگاه هستیم، باید مخاطبان این سایت را افزایش دهیم. جایگاه سایت شابک در ردهبندی جهانی، 760 هزار و در بین پایگاههای داخلی رتبه 10 هزار را به خود اختصاص داد. اگر بخشی از کتاب در پایگاه بارگذاری شود، در افزایش مخاطب سایت مؤثر است.
شابک درگاهی برای کنترل است
وی ادامه داد: ISBN در حکم کد ملی، مانند اهرم برای پیشگیری از تخلف عمل میکند و در حقیقت درگاهی برای کنترل است.
ناصری در ادامه با اشاره به فروش شابک گفت: با فروش شابک مخالفم، چراکه وضعیت نشر کشور ما با دیگر کشورها متفاوت است. چه تعداد از کتابهای ما در بازار جهانی مخاطب دارد؟ آیا ناشر حاضر است، بابت 100 نسخه، پول شابک vh پرداخت کند؟ وقتی دولت موضوع شابک را اجباری میکند باید هزینههای آنرا نیز برعهده بگیرد.
بحث شابک نهادینه شده است
حاجیآبادی، مدیر نشر هزاره ققنوس در ادامه این نشست اظهار کرد: بهطور معمول، در مقایسه با جهان دستاوردهای جدید را با تأخیر میپذیریم؛ بهعنوان مثال در پذیرش دستگاه چاپ یا رادیو و تلویزیون چنین تجربهای داریم؛ برای شابک هم این اتفاق افتاد.
وی با اشاره به عملکرد مؤسسه خانه کتاب در حوزه شابک ادامه داد: مؤسسه خانه کتاب در موضوع شابک خوب عمل کرده است. بحث شابک در حال حاضر نهادینه شده و ظرفیت دارد تا برنامههای بیشتری پیشبینی شود.
به حداقل رساندن زمان دریافت شابک
روحالله سلطانی، مدیر شابک مؤسسه خانه کتاب، در ادامه بحثهای مطرح شده در نشست گفت: مؤسسه خانه کتاب در زمان ایجاد پایگاه، بهعنوان یک نهاد پیشرو عمل کرده است. زمانیکه بحث شابک مطرح شد، جامعه ناشران آماده این موضوع نبودند، چراکه اینترنت در اختیار همه ناشران نبود و موجب تعطیلی سایت شد.
وی افزود: استفاده از نظام ISBN دارای چرخهای است که ناشران در ابتدای این چرخه وجود دارند.
سلطانی تصریح کرد: مؤسسه در این بخش به دنبال جلب رضایت حداکثری است. در طراحی سایت تلاش داشتیم تا زمان دریافت شابک را به حداقل برسانیم.
دریافت شابک در ایران در 24 ساعت
مدیر شابک مؤسسه خانه کتاب با مقایسه زمان ارائه خدمات شابک در ایران و دیگر کشورها ادامه داد: ناشران در ایران ظرف 24 ساعت میتوانند شابک دریافت کنند؛ این در حالی است که در کشوری مانند انگلستان این زمان به 15 روز میرسد.
وی گفت: در بررسیهای صورت گرفته کشورهای آذربایجان، لبنان، ترکیه، امارات، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیجفارس هیچکدام صاحب پایگاه ارائه خدمات شابک نیستند. در حوزه آموزش نیز با بارگذاری نسخه PDF دستنامه به ناشران در دریافت شابک کمک و خدمات ارائه شده است. هدف اصلی راهاندازی سایت، استفاده ناشران بود. ISBN در پیشگیری از تخلف کاربرد ندارد.
سلطانی با اشاره به افزایش ناشر-مؤلف افزود: در سالهای اخیر شاهد افزایش 30 تا 40 درصدی ناشر-مؤلف در کشور هستیم.
ایجاد بانک اطلاعاتی منابع غیرچاپی
مدیر شابک مؤسسه خانه کتاب در ادامه درباره استفاده از بارکدهای چندبعدی اظهار کرد: امسال این بحث در مؤسسه مطرح شد، اما اجرای آن به دلیل تکبعدی بودن سیستمهای فروش اجرای آن امکانپذیر نیست.
وی با اشاره به شابک کتابهای الکترونیکی، گفت: ایبوکها، قابلیت شمارهگذاری دارند. ایجاد بانک اطلاعاتی منابع غیرچاپی، از اقدامات جدید مؤسسه خانه کتاب است.
سلطانی افزود: فروش شابک باید متناسب با بازار نشر کشور باشد. ارایه خدمات رایگان تا چه زمانی میتواند ادامه پیدا کند؟ 22 سال است که این خدمات رایگان ارایه میشود.
آموزش ناشران برای استفاده از شابک
شعبانی، متخصص علم اطلاعات و دانششناسی در ادامه نشست با تأکید بر اهمیت آموزش در استفاده از شابک گفت: ایجاد پایگاهی برای شابک از سوی مؤسسه خانه کتاب، حرکتی رو به جلو است. برای استفاده از این پایگاه نیازمند آموزش ناشران هستیم.
وی در تشریح نقاط قوت و ضعف پایگاه شابک افزود: سایت، طرح بسیار سادهای دارد، اما انتظار بیش از این است. ناشر یا هر مخاطب دیگر به محض دیدن سایت، با صفحهای ساده و بدون علائم مواجه میشود. سایت نیازمند تابلوهای راهنمای بیشتری است.
شعبانی ادامه داد: میتوان از فلش برای معرفی بیشتر سایت استفاده کرد؛ صفحات نخست در جلب مخاطب بسیار مهم است.
برای هوشمندسازی سایت به پول نیاز است
متخصص علم اطلاعات و دانششناسی اظهار کرد: سایت شابک میتواند بهعنوان یک سامانه هوشمند سازمانی عمل کند. برای تبدیل سایت شابک به یک سامانه هوشمند، به پول نیاز است. سایت شابک با فروش خدمات به ناشران میتوان درآمد کسب کند.
این کارشناس حوزه علم اطلاعات و دانششناسی گفت: باید مزایای شابک شناسایی شود. اگر شابک پولی تأیید شود، شاخص شدن میزان آن ضروری است. ناشر در ازای پولی که به مؤسسه میپردازد، چه توقعاتی دارد. بهتر است شابک درجهبندی شود.
تعریف جایگاه مولف و ناشر در شابک
رضا حاجیآبادی، مدیر نشر هزاره ققنوس، بهعنوان دیگر سخنران این نشست تخصصی، با اشاره به جایگاه ناشر-مؤلف در سایت شابک افزود: آیا برای ناشر-مؤلف شابک درنظر گرفته میشود؟ جایگاه ناشر و مؤلف باید به درستی در نظام شابک تعریف شود. البته این تعریف کمکی به صنعت نشر ما نمیکند.
وی ادامه داد: ناشر -مؤلف افرادی هستند که هیچ ناشری حاضر به چاپ کتابشان نیست. بهنظر میرسد اگر این افراد اثر قابل توجهی داشته باشند، باید از سوی ارشاد حمایت شوند. فعالیت مؤلف-ناشر موجب آسیب به حوزه نشر میشود. حضور این افراد در نمایشگاه نیز آسیبزا است.
مدیر نشر هزاره ققنوس گفت: نشر ما متأسفانه قائم به شخص است و این در حالی است که پیش از این نشر ایران مانند بنگاههای اقتصادی عمل میکرد. شابک بهتر است که از حالت سازمانی و دولتی خارج شود. مخالف مباشرت دولت هستم و در عین حال معتقدم بخش دولتی باید مدیریت داشته باشد.
تولید کتاب براساس ذائقه مخاطب
حاجیآبادی با انتقاد از حضور نگاه نامناسب به نشر اظهار کرد: متأسفانه در کشور ما چاپ کتاب یک ژست فرهنگی ارزان قیمت به حساب میآید و حتی ورود به صنعت نشر نیز چنین وضعیتی دارد.
وی در ادامه افزود: یکی از عوامل مؤثر بر شرایط نامطلوب نشر کشور، نبود نظارت دولتی است. باید بین ناشران فرهنگی و اقتصادی تفاوت قائل شویم. ناشر باید براساس ذائقه مخاطب کتاب تولید کند.
نظر شما