محمد واعظ برازانی، برگزیده بخش علوم اجتماعی یازدهمین جشنواره نقد کتاب در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با بیان اینکه نقد کتاب به طور مشخص در حوزه علوم انسانی و به طور ویژه در رشته اقتصاد نسبت به قبل جان تازه‌ای پیدا کرده است گفت: با این وجود تا رسیدن به نقطه سازنده و مطلوب فاصله زیادی داریم. دلایل این فاصله از یک سو کمبود زمینه‌های ایجاد کننده نقد آثار و کتاب و از سوی دیگر مساعد نبودن مولفه‌های فرهنگی نقد در حد مورد انتظار است.
وی ادامه داد: اگرچه در اندیشه دینی و سابقه تمدنی، ما با مقوله نقد آثار روبه‌رو هستیم و در کلام امیر المومنین نیز آمده است «کونو نقادالکلام» اما با این وجود در فرهنگ عمومی قلمزنان و استادان علوم انسانی وضعیت مناسبی مشاهده نمی‌شود.
وی درباره مساعد نبودن مولفه‌های فرهنگی نقد گفت: بخشی از نقد از ناحیه استادان دانشگاه صورت می‌گیرد. نظام ارزشیابی ارتقاء و امتیازدهی در دانشگاه‌ها به گونه‌ای است که شاید بیشتر استادان دانشگاه مایل به انجام حجم وسیع فعالیت‌های پژوهشی باشند نه اینکه به دنبال فعالیت پژوهشی معناگرایانه همچون نقد آثار باشند.
به گفته واعظ برازانی، از سوی دیگر وجود برخی از ملاحظه‌کاری‌ها در فضای متخصصان و استادان دانشگاهی و نبود مرزبندی مناسب بین تفکرات علمی با مواضع سیاسی، مانعی برای نقد معناگرایانه کتاب‌ها شده است.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش درباره ویژگی‌ها نقد مطلوب یعنی نقد معناگرایانه کتاب‌ها گفت: یکی از ویژگی‌های نقد مطلوب معناگرایانه کتاب پیوسته بودن آن است. هر اثر وقتی مورد نقد قرار می‌گیرد خود نقدها باید مورد نقدهای جدید قرار گیرد و این به معنای ایجاد یک ارتباط زنده بین نویسنده با سایر متخصصان رشته مورد نظر است.
به گفته وی، نظام ارزیابی موجود دانشگاهی چون بیشتر صورت‌گرایانه به نظر می‌رسد بنابراین بخش زیادی از کتاب‌های دانشگاهی توسط کسانی تالیف می‌شوند که استادان با سابقه اهمیتی برای نقد آنها قائل نمی‌شوند، چون نقد یک اثر به معنای اهمیت دادن مقدماتی به آن اثر است.
برگزیده بخش علوم اجتماعی یازدهمین جشنواره نقد کتاب راهکارهایی را برای رسیدن به نقد مطلوب درحوزه کتاب پیشنهاد کرد و گفت: بخشی از این راهکارها به تحول در نظام ارزشیابی موسسات و مراکز دانشگاهی برمی‌گردد. بخش دیگر موضوع به فرهنگ علمی جامعه بستگی دارد. ما باید با ناقد با احترام برخورد کنیم، این در حالی است که فرهنگ عمومی ما به نقد اهمیت زیادی نمی‌دهد و آن را با توهین، تخریب و ... یکی می‌گیرد. همانگونه که در بسیاری از زمینه‌ها نیازمند بازتعریف مفاهیم هستیم، اکنون نیز نیازمند بازتعریف مفهوم نقد هستیم.
وی درباره تاثیر جشنواره نقد کتاب بر بهبود وضعیت نقد کتاب در کشورگفت: چنانچه این جشنواره و جشنواره‌های دیگر به عنوان حلقه‌ای از زنجیره نقد باشند عملکرد آنها بسیار مثبت خواهد بود اما اگر صرفاً جشنواره‌ای برای رفع تکلیف باشند تاثیر چندانی در حوزه نقد کتاب نخواهند داشت.
وی تاکید کرد: من علاقه‌مند هستم تا دیگر همکاران متخصص من، نقد من بر کتاب اقتصاد کلان را نقد کنند و خود نویسنده هم به انتقادات من پاسخ گوید. این گونه مجبورم می‌شوم که تحقیق و تفحص جدیدی داشته باشم و دوباره تفکر کنم. امیدوارم جشنواره نقدکتاب بتواند فرهنگ نقد را در حوزه متخصصان دانشگاهی و علمی تقویت کند.
واعظ برازانی اظهار امیدواری کرد تا بتوان با همگرا کردن شیوه نقد، یک الگوی سرمشق از حیث آثار مکتوبات و الگوی رفتاری تدوین کرد.
سه‌شنبه ۱۶ دی ۱۳۹۳ - ۰۷:۱۸
نظر شما