به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) وصیتنامه هر فردی سندی است که میتواند به نوعی مال و ثروت وی را نیز معین کند اما در وصیتنامه وی، از اموال دنیا فقط کتاب‌هایش شمرده می‌شود و درباره آنها نیز احتیاط می‌کند و یادآور می‌شود که از وجوه شرعیه خریداری کرده‌اند و اگر فرزندش حسین علوم قدیمه را تحصیل نکند، بهتر است آنها را به کتابخانه مدرسه آیت‌الله بروجردی نجف تحویل دهد. این سطور بخشی از وصیتنامه شهید مصطفی خمینی(ره) است که به پسرش حسین اشاره می‌کند.
آیت‌الله سیدمصطفی خمینی(ره) در سحرگاه یکم آبان‌ماه 1356 به شهادت رسید. شهیدی که بر مجاهدت در علم و افزون کردن دانشش سعی بسیار داشت، به طوری که پس از شهادتش بند پررنگ وصیت‌نامه‌اش کتاب‌هایی بودند که برای فرزندش به امانت نهاد.
نگاهی به زندگی شهید سیدمصطفی خمینی حکایت از آن دارد که وی در بیشترین لحظات عمر کوتاهش با مطالعه و پژوهش پیوندی عمیق داشته، به طوری که حتی آخرین لحظات زندگیش نیز در حال مطالعه یک کتاب بود و در حالی که سر بر سطرهای کاغذی کتاب داشت، از دنیا رفت و بر بستری از کتاب آرام گرفت.
بنا به روایت کتاب «یادها و یادمان از آیت‌الله سیدمصطفی خمینی» (جلد 2) به کوشش کمیته علمی کنگره این شهید، نخستین کسی که از رحلت سیدمصطفی اطلاع پیدا کرد، خادم منزل وی به نام صغری خانم بود. وی مشاهدات خود را چنین بازگو می‌کند: «شب آخر قرار بود برای آقا [مصطفی] مهمان بیاید. چون دیروقت بود، ایشان آمدند و به من گفتند: صغری برو بخواب، من خودم در را باز می‌کنم. من هم اول به حرم رفتم، نماز خواندم، زیارت کردم، بعد به خانه آمدم و خوابیدم. صبح که طبق معمول، صبحانه آقا را بالا بردم دیدم آقا روی کتاب دعایشان خم شده‌اند، فکر کردم که خوابشان برده است، صدایشان کردم و گفتم آقا ... آقا خوابتان برده، که دیدم جواب نمی‌دهند و زیر چشمشان به رنگ خرما شده است. پایین رفتم و خانم ایشان را که مریض بود، صدا کردم و خودم هم به کوچه رفتم و فریاد زدم که آقا مصطفی(ره) مریض شده است که در این هنگام آقای دعایی مرا دید و با یکی دو نفر دیگر به بالا آمد و آقا را به بیمارستان بردند.»
علی‌اکبر محتشمی‌پور که زمانی در کسوت شاگردی شهید سید مصطفی را بر تن داشته است درباره استاد خود در همین کتاب می‌گوید: «حاج مصطفی با نبوغی که داشت، در مدت کوتاه عمر خود، در زمینه‌ها و عرصه‌های مختلف دارای تخصص، استنباط و اجتهاد شده بود، ایشان در فقه، اصول، فلسفه، حکمت، ادبیات عرب، ریاضیات و غیره صاحب‌نظر بود. البته فقط علم آنها را نداشت، بلکه خود نظریه‌پرداز بود و با شناخت عمیقی که امام نسبت به ابعاد شخصیتی ایشان داشت، فرموده بود: «مصطفی امید آینده اسلام است.» و احساس می‌کرد که حاج مصطفی علاوه بر بعد علمی در ابعاد سیاسی، دینی و تدین هم حرف اول را خواهد زد. زیرا حاج مصطفی، در دورانی که امام را همراهی می‌کرد، مبارزات و شجاعت‌های بسیاری را از خود نشان داده بود.»
بعد از تبعید امام به ترکیه حاج سیدمصطفی که به شدت نگران احوال امام بود به ایشان ملحق می‌شود. اما جو حاكم بر كشور تركيه و نظام تحميلي لائيك آن و از سوي ديگر، نبود امكان ارتباط آسان مبارزان ايرانی با امام و حاج آقا مصطفی در آن‌جا، موجب كاهش فعاليت‌های سياسی و افزايش فعاليت‌های علمی وی می‌شود كه ثمره آن تدوين چند كتاب فقهی است. تلاش علمی که گاه شکل دونفره می‌گیرد و پدر و پسر در کنار مجادلات علمی کتاب‌های مهمی را در تبعید می‌نگارند.
شرح عکس: این عکس در دهه 1330 گرفته شده است. نشسنه از راست: مرحوم آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی-مرحوم حاج شیخ محمد حسین بروجردی(پدر مرحوم دکتر محمود بروجردی داماد حضرت امام) - آیت‌الله فاضل لنکرانی-مرحوم آیت‌الله فقیه(حاج داداش)
در کتاب «امید اسلام» به کوشش مرکز بررسی اسناد تاریخی، حجت الاسلام محمدرضا ناصري، به نقل از حاج آقا مصطفي درباره تبادل نظر امام و فرزندشان در تدوین یک کتاب، خاطره زير را بازگو كرده است: «حاج آقا مصطفي (ره) در تركيه يار و همراه امام (ره) بود. وقتي امام (ره) كتاب تحريرالوسيله را می‌نوشتند، مسايل آن را با ايشان بحث می‌كردند. حاج آقا مصطفی (ره) می‌گفت در آن موقع، گاهی سر بحث، قيل و قال ما به حدی بالا می‌گرفت كه ساواكی‌ها می‌آمدند و می‌گفتند: آقا دعوا نكنيد، پدر و پسر كه با هم دعوا نمی‌كنند. بعد از آن كه بحث ما تمام می‌شد و با هم می‌نشستيم و چای می‌خورديم، می‌گفتند: «اين چه دعوايی است كه بعد آن با هم می‌نشينند و چای مي‌خورند؟»
در بخش دیگری محتشمی‌پور، از استادش با ترسیم شخصیتی پرتلاش و تشنه فراگیری علم و لبریز شوق آموختن به اطرافیان و شاگردانش در زمینه‌های مختلف می‌گوید: «فقط به درس‌های حوزه اکتفا نمی‌کرد و مطالعات گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف داشت. یک درس خارج اصول حاج مصطفی از سال 47 تا 56 طول کشید. در حالی که دوره اصول در حوزه‌ها، 4 الی 5 است زیرا ایشان به طور گسترده وارد مباحث اصولی می‌شد و تمام اقوال علمای برجسته علم اصول را هم مطرح می‌کرد و در بیان مطالب هم با بیان استدلال یا آنها را رد یا قبول می‌کرد یا نظریه خود را ارائه می‌کرد. لذا درس طولانی می‌شد که حاصل مباحث اصولی حاج مصطفی در 4 الی 5 جلد کتاب منتشر شده است که در حوزه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
تألیفات زنده‌یاد حاج آقا مصطفی
شهید مصطفی خمینی علاوه بر تدریس علوم اسلامی دارای آثار و تألیفات زیادی است كه آثار قلمی او نشانگر عظمت علمی و فكری آن مرحوم است و هر شخصیت علمی سیاسی را از نوشته‌هایش می‌‌توان شناخت و برای همین منظور اگر كسی بخواهد مرحوم مصطفی را از نزدیك شناخته و ابعاد علمی ایشان را درك كند میتواند با مراجعه به آثار ایشان به این مقصود نایل آید.
1. القواعد الحكمیه (حاشیه بر اسفار)
2. كتاب البیع (دوره كامل مباحث استدلالی بیع در سه جلد)
3. مكاسبه محرمه (در دو جلد)
4. مبحث اجاره
5. مستند تحریرالوسیله
6. تعلیقه‌ای بر عروه الوثقی
7. تفسیر القرآن الكریم (در چهار جلد كه ناتمام است.)
8. تحریرات فی الاصول (از اول اصول تا استصحاب تعلیقی)
9. شرح زندگانی ائمه معصومین علیه السلام (تا زندگانی امام حسین علیه السلام)
10. كتاب الاصول
11. القواعد الرجالیه
12. كتابی در مبحث نكاح
13. حاشیه بر شرح هدایه، ملاصدرا
14. حاشیه بر مبدأ و معاد ملاصدرا
15. حواشی بر وسیله النجاه آقا سید ابوالحسن اصفهانی
16. تطبیق هیئت جدید بر هیئت نجوم اسلامی
17. حاشیه بر خاتمه مستدرك.
نظر شما