به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست مطبوعاتی تأسیس «پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی» پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی صبح امروز (شنبه 5 مهرماه 1393) با حضور صادق آیینه‌وند رئیس پژوهشگاه و سپهر قاضی‌نوری، معاون سیاستگذاری و نظارت راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار شد. 

قاضی نوری در ابتدای این مراسم با اشاره به چگونگی تاسیس پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی گفت: طی تفاهم‌نامه‌ای که اخیرا با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منعقد کردیم، پژوهشکده‌ جدیدی با عنوان پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی با هدف کاربردی‌کردن پژوهش‌ها تاسیس شد.

وی ادامه داد: 14 پژوهشکده در حوزه‌های مختلف فرهنگ، ادبیات، فلسفه، دین، اقتصاد و ... در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فعالیت می‌کنند. نقش این پژوهشگاه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی بی‌بدیل است و در کشور کمتر گنجینه‌ای وجود دارد که این حجم از پژوهش‌ها در آن فعال باشد. ما می‌‌خواهیم این فعالیت‌ها به نتیجه برسد، چراکه امروزه در حوزه علوم انسانی با وجود زحمات بسیاری زیادی که پژوهشگران می‌کشند خروجی تحقیقات به جامعه نمی‌رسد. به همین دلیل است که وقتی قرار است یک کتاب، فیلم، سناریو و ... نوشته شود، بر پژوهشی تكيه ندارد. از سوی دیگر مدیران ما نیز در سطوح بالا بدون پژوهش و تحقیق برنامه‌ریزی می‌کنند. بنابراین ما اینجا و آنجا هزینه می‌کنیم بدون این که نتیجه‌ای داشته باشد.

وی افزود: با تاسیس این پژوهشکده به دنبال وصل کردن این زنجیره هستیم تا 3 تا 5 درصد از پژوهش‌های پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کاربردی شود. باید توجه کنید که پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی، موازی با پژوهشکده‌های مستقر در پژوهشگاه نیست بلکه تکمیل‌کننده ‌آنهاست و سعی می‌کند تا با دستگاه‌های اجرایی در سطوح بالا ارتباط برقرار سازد و به عنوان حلقه واسط نقش ایفا کند.

به گفته این مقام مسئول، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی طی زماني سه ساله قرار است مستقل شود و یکی از منابع درآمدزای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی باشد.

قاضی نوری در ادامه سخنانش با اشاره به این که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌خواهد به صورت جدی وارد حوزه علوم انسانی شود گفت: این یکی از نخستین گام‌هاي معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای اهمیت دادن به علوم انسانی است و امیدواریم که در آینده این نهادسازی به تدریج راه خود را پیدا کند.

نگاه ویژه‌ به رویکرد کاربردی به پژوهش‌های علوم انسانی 
حسینعلی قبادی،5 معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به منویات مقام معظم رهبری درباره سال اقتصاد و فرهنگ گفت: پس از فرمایشات مقام معظم رهبری درباره سال اقتصاد و فرهنگ، معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برآن شدند تا وارد این حوزه شوند و با تاسیس این پژوهشکده پیوندی را بین اقتصاد و فرهنگ و کاربردی کردن آن ایجاد کنند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر اعلام تاسیس پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی با اعلام سیاست‌های راهبردی مقارن شده که چندی پیش از سوی مقام معظم رهبری اعلام شد و در آن ایشان توجهي ویژه‌ به علوم انسانی داشتند. بنابراین این پژوهشکده سرمایه خوبی برای کاربردی کردن پژوهش‌های پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. از سوی دیگر در برنامه توسعه پژوهش‌ها که برای نخستین بار در حال تدوین است نگاهي ویژه‌ به رویکرد کاربردی به پژوهش‌های علوم انسانی شده است.

قبادی با بیان این که مطالعات نشان می‌دهد که در کشور ما که میراث غنی فرهنگی و معنوی وجود دارد کاربردی‌شدن علوم انسانی و رویکرد کاربردی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به باز‌آفرینی و احیای میراث ما کمک می‌کند گفت: ما به لحاظ تئوریک و فایده گرایی سازمانی باید به سمت کاربردی کردن علوم انسانی حرکت کنیم.

سیدمحمدرضا امیر تهرانی، رئیس پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی در بخش سوم این مراسم در تشریح وظایف این پژوهشکده اظهار کرد: آسیب‌شناسی مراکز علمی و تحقیقاتی کشور و گسستگی بین این مراکز و سازمان‌های اجرایی یکی از مسائل مهمی است که منجر به تاسیس این پژوهشکده شد. البته این مساله از دیرباز وجود داشته و شاید به زمان تاسیس دانشگاه‌‌ها در کشور برگردد. تاکنون همواره این فاصله وجود داشته و معدود اشاراتی بوده که حاکی از کم کردن این فاصله باشد تا تحقیقات انجام شده در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها آثارش را در سطح جامعه به جا بگذارد.

وی ادامه داد: در حوزه‌هایی مانند کشاورزی و علوم پایه گام‌های جدی‌تری برداشته شد و پیشرفت‌های بیشتری نسبت به علوم انسانی روی داد اما در علوم انسانی کمتر این توجه وجود داشت تا این که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به این موضوع توجه کرد و با امضای تفاهم‌نامه‌ای بین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و معاونت علمی و فناوری، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی را تاسیس کرد.

وی با تاکید بر این که این پژوهشکده به دنبال طرح‌هایی است که مساله‌محور باشند، افزود: بیش از 14 پژوهشکده در حوزه‌های مختلف در پژوهشگاه کار می‌کنند و طرح‌های بنیادی بسیاری در حال اجراست. محصول این نتایج عمدتاً به صورت کتاب منتشر شده است. اما موضوع مساله‌محوری این طرح‌ها کمتر مورد توجه بوده است. البته این گونه نبوده که ما طرح‌های کاربردی نداشته باشیم اما ویژگی ممتاز این پژوهشکده این است که طرح‌هایی در آن مورد توجه است که مساله‌محور باشند و یکی از مسائل فرهنگی جامعه را خطاب قرار دهند و راه‌کار برای آن توصیه کنند.

وی با بیان این که نتایج يك پژوهش‌ باید کاربردی شود تا به کار آن مساله بیاید، افزود: تنها در این صورت است که می‌توان برای حل آن مساله گام برداشت و متناسب با آن مساله راهکارهای کاربردی ارائه کرد. البته ممکن است این پژوهشکده بتواند مشاوره‌هایی را برای حل مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در اختیار سیاستمداران بگذارد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به این که نتایج تحقیقات انجام شده در پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی می‌تواند در قالب محصولات فرهنگی ارائه شود گفت: پیش از این نیز پژوهش‌های پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در قالب کتاب منتشر می‌شد و اکنون نیز نتایج تحقیقات این پژوهشکده تازه‌تاسیس می‌تواند در قالب کتاب منتشر شود البته علاوه بر این ارائه نرم‌افزار، برگزاری دوره‌های آموزشی و ... می‌تواند از دیگر مصادیق محصولات فرهنگی از نتایج این پژوهشکده باشد.

این مقام مسئول تاکید کرد: علاوه بر این نتایج تحقیقات پژوهشکده می‌تواند برای تاسیس موسسات دانش‌بنیان استفاده شود. همچنین این پژوهشکده در ابتدا از نتایج تحقیقاتی که تاکنون در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شده بهره می‌برد چرا که پژوهشگاه با سابقه‌ترین مرکز مربوط به حوزه خودش از پیش از انقلاب تاکنون بوده و انبوهی از تحقیقات در این پژوهشگاه وجود دارد که خود به عنوان یک گنجینه محسوب می‌شود.

قبادی در پایان اظهار کرد: پس از آن شاید در آینده و در مرحله دوم به تعریف تحقیقات براساس مسائل و موضوعات جدید جامعه بپردازیم.

بخش پایانی این نشست به پاسخ مسئولان به پرسش‌های خبرنگاران اختصاص داشت. امیری تهرانی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا مبنی بر ساختار تشکیلاتی این پژوهشکده و اعضای هیئت علمی آن گفت: ما از اندوخته تحقیقاتی که تاکنون در پژوهشگاه انجام شده استفاده می‌کنیم. بنابراین این پژوهشکده از همکاری همه اعضای هیئت علمی پژوهشکده‌های مختلف پژوهشگاه بهر‌ه‌مند می‌شود هرچند که بتدریج این پژوهشکده اعضای هیئت علمی خود را تکمیل می‌کند با این وجود همان گونه که گفته شد اساسا کار این پژوهشکده بر همکاری با سایر پژوهشکده و استفاده از نتایج تحقیقات سایر پژوهشکده‌ها قرار دارد.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ایبنا درباره اینکه آیا مخاطبان محصولات فرهنگی این پژوهشکده و به ویژه کتاب‌های منتشر شده آن علاوه بر مسئولان سازمان‌های اجرایی مخاطبان عام‌تر نیز خواهند بود یا خیر؟ گفت: مخاطبان محصولات این پژوهشکده گاهی به صورت سیاست‌های پیشنهادی و از جنس مشاوره خواهد بود. این مشاوره صرفاً محدود به دولت نیست بلکه سازمان‌های غیردولتی هم در آن سهیم هستند و حتی اگر بخش خصوصی متقاضی باشد می‌تواند مخاطب این محصولات فرهنگی قرار بگیرد. علاوه بر این، محصولات فرهنگی و کتاب‌های ما صرفا مخاطب دولتی ندارد و شاید بتوان گفت بخش خصوصی در این زمینه بیشتر مخاطب ماست.

امیری تهرانی در پایان گفت: ما صرفاً نمی‌خواهم کار نظری کنیم بلکه حوزه فعالیت ما مسائل فرهنگی و اجتماعی است.

قبادی نیز در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر کاربردی کردن نتایج پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی گفت: به طور مثال در حوزه فلسفه برای کودکان باید کارهای ما کاربردی شود و در این راستا باید در کتاب‌های آموزشی کودکان و نوجوانان از دوره ابتدایی تا دبیرستان بحث فلسفه برای کودکان گنجانده و کاربردی شود. ما اکنون در پژوهشگاه پروژه‌ای با عنوان «تاریخ جامع فرهنگ ایران» داریم که چندین دهه از انجام آن می‌گذرد و به زودی مجلدات کتابش رونمایی می‌شود.

وی با اشاره به وظایف شورای بررسی متون در این پژوهشگاه گفت:‌ این شورا یک شبکه کاملا ملی و بی‌نظیر است که از دانشگاه‌های معتبر در کشور نماینده دارد و حتی به نوعی فرادولتی است و با نهاد‌های غیردولتی ارتباط دارد. از ساختار این شبکه می‌توان بهره برد و نتایج تحقیقات پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی را در اختیار آنها قرار داد.

اختصاص سالانه 500 میلیون تومان
قاضی نوری نیز در بخش دیگری از این نشست درباره میزان اختصاص بودجه به پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی کاربردی گفت: اختصاص سالانه 500 میلیون تومان را برای این پژوهشکده پیش‌بینی کردیم و البته مسیرهای درآمدزایی دیگری مانند فروش کتاب و سایر محصولات فرهنگی برای این پژوهشکده وجود دارد چرا که ما دوست نداریم به سمتی برویم که این پژوهشکده ردیف بودجه بگیرد چرا که اگر قرار بود بودجه‌های دولتی نتیجه بدهند تاکنون ثمر می‌دادند. بنابراین پژوهشکده باید با خودش عهد ببندد تا طی سه سال آینده روی پای خودش بایستد.