آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی که در این مجلس نقش پررنگی داشت در یادداشت‌های خود در کتاب «پس از بحران» درباره برپایی نخستین مجلس خبرگان در قم می‌نویسد: «پنجشنبه 23تیر 62 صبح زود به مجلس رفتم تا ساعت نه صبح، گزارش‌ها را خواندم و نظارتى بر كارهاى مقدماتى مجلس خبرگان نمودم. ساعت نه مجلس خبرگان شروع شد. قرآن و پیام امام و سخنرانى آقاى مهدوى كنى [رییس هیات مركزى نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان] و جلوس هیات رییسه سنى و تحلیف و انتخابات براى هیئت رییسه دائم. آقاى مشكینى رئیس و من نایب رییس و آقایان مؤمن و طاهرى خرم آبادى، منشى انتخاب شدند [جامعه مدرسین قم آقاى آذرى قمى] را براى ریاست و آقاى ربانى [املشى] را براى نیابت كاندیدا كردند كه راى نیاوردند آقایان خزعلى و [یوسف] صانعى هم راى خیلى كم داشتند.»
در نخستین جلسه مجلس خبرگان همان گونه که آیت‌الله هاشمی اشاره می‌کند پیام امام(ره) برای این مجلس خوانده شد که دارای نکات، ارشادها و گوشزدهای مهمی به نمایندگان این مجلس است. در بخشی از پیام امام به روایت کتاب «صحیفه نور» مجلد هیجده آمده است: «... و اكنون شما اي فقهاي شوراي خبرگان و اي برگزيدگان ملت ستمديده در طول تاريخ شاهنشاهي و ستمشاهي! مسؤوليتي را قبول فرموديد كه در رأس همه مسووليت‌هاست و آغاز به كاري كرديد كه سرنوشت اسلام، ملت رنجديده، شهيد داده وداغديده در گرو آن است. تاريخ و نسل‌هاي آينده درباره شما قضاوت خواهند كرد و اولياء بزرگ خدا ناظر آراء و اعمال شما مي‌باشند. كوچكترين سهل‌انگاري و مسامحه و كوچكترين اعمال نظرهاي شخصي و خداي نخواسته تبعيت از هواهاي نفساني كه ممكن است اين عمل شريف الهي را به انحراف كشاند، بزرگترين فاجعه تاريخ را به وجود خواهد آورد.
اگر اسلام عزيز و جمهوري اسلامي نوپا به انحراف كشيده شود، سيلي بخورد و به شكست منتهي شود، خداي نخواسته اسلام براي قرن‌ها به طاق نسيان سپرده مي‌شود و به جاي آن اسلام شاهنشاهي و ملوكي جايگزين آن خواهد شد. شما برگزيدگان مستضعفان مي‌دانيد كه با كوتاه شدن دست ابرقدرت‌هاي چپاولگر از كشور اسلامي شما، آنان و وابستگان به آنها ماهيت اسلام و قدرت الهي آن را لمس نمودند و چون افعي زخم‌خورده در كمين نشسته‌اند كه از هر راهي بتوانند خود يا به وسيله پيروانِ از خدا بي‌خبرِ خود اين نظام الهي را از مسير خود منحرف نمايند و بالاترين انحراف كه منجر به انحراف تمام ارگان‌ها مي‌شود، انحراف رهبري است كه امروز شما نقش اول آن را داريد.
شما ديديد و شنيديد كه با اصل پنجم قانون اساسي چه مخالفت‌ها شد و چه جار و جنجال‌ها به پا كردند و بحمدالله تعالي موفق نشدند مأموريت خود را انجام دهند و اخيراً با همين تعيين خبرگان نيز مخالفت كردند و سمپاشي نمودند و بحمدالله با شكست مواجه شدند. امروز هم شما نبايد از كيد ساحران و وسوسه خنّاسان غافل باشيد. راه خود را با قدرت الهي و تعهّد به اسلام بزرگ و قوّت ايماني و روحي ادامه دهيد و به هيچ چيز الا مصالح اسلام و مسلمين فكر نكنيد و در اين صورت خداوند تعالي پشت و پناه شماست... این جانب مطالبى را در سى صفحه، به عنوان وصیت، نوشته‌ام؛ و یک نسخه آن را در مجلس مبارک خبرگان امانت مى‌گذارم، که پس از مرگ این جانب منتشر خواهد شد.»
در این پیام امام (ره) به خبرگان به حساسیت وظایف و اهمیت این مجلس تاکید شده است و در نخستین گام امام با حرکتی فکورانه وصیت نامه خویش را به آنها سپردند. اقدامی که نشان از نقش تعیین‌کننده در سرنوشت کشور دارد.
در بخش دیگری از خاطرات، هاشمی رفسنجانی به اختلاف اعضای خبرگان در تعیین مکان برگزاری جلسه‌ها اشاره می‌کند و می‌نویسد: «براى عصر، جلسه اعلام كردیم؛ قمیها مخالفت كردند و گفتند، باید در قم باشد. هیئت رییسه جلسه گرفت و براى برخورد با این مشكل، تصمیماتى اتخاذ شد. جلسه را غیر رسمى كردیم و بحث كردیم. براى احتراز از اختلاف قرار شد، اولین جلسه را روز شنبه در شهر قم تشكیل دهیم با اینكه اكثریت موافق نبودند، اما سرسختى آنها ممكن بود، مشكلى درست كند، چند نفر هم به عنوان اعتراض، نیامده بودند، مثل آقاى [یوسف] صانعى و آقاى طاهرى اصفهانى سپس در دفتر من، هیئت رییسه [مجلس خبرگان] جلسه داشت، برنامه اولین جلسه [مجلس خبرگان در شهر] قم را تنظیم كردیم.»
انعکاس پیام امام در میان اعضای مجلس خبرگان با استقبال مواجه شد و هاشمی رفسنجانی نیز به این نکته اشاره می‌کند و با بیان برخی دیدگاه‌های نمایندگان حاضر در مجلس خبرگان درباره این پیام آورده است: «شنبه 25/4/62، بعد از نماز براى شركت در جلسه خبرگان به طرف قم حركت كردم. ساعت هفت و نیم صبح به مدرسه فیضیه رسیدم. قبل از جلسه، در اتاق مرحوم صاحب الدارى - دفتر مدرسه - با جمعى از مدرسین، مذاكره كردیم. آقاى [محى الدین] حائرى شیرازى، بخشى از مطالب پیام امام را ناظر به بیت آیت‌الله منتظرى میدانست و مىگفت، به این تذكر اهمیت بدهیم. بعضیها كلى مى‌دانستند، به هر حال متفق بودند كه براى اجراى اصل 111 قانون اساسى، خبرگان، باید بیت رهبر را تحت نظارت بگیرد. با كمى تاخیر جلسه خبرگان شروع شد. اداره مجلس مشكل بود، آییننامه ندارد و اعضا هم از علماى بزرگاند و پر توقع. من به آقاى مشكینى، براى اداره كمك كردم. وقت زیادى صرف اصلاح ماده مربوط به محل تشكیل جلسات شد كه بالاخره تعدیل شد - مركز اصلى قم و قابل تغییر با تصویب اكثریت - دو كمیسیون هم تشكیل دادیم؛ ظهر هم بعد از نماز در همان محل كتابخانه فیضیه ناهار خوردیم و با راىگیرى، جلسه بعد در تهران خواهد بود... به تهران برگشتم... تا ساعت نه در مجلس كارها را انجام دادم، سرى به محل استراحت مهمانان [مجلس] خبرگان زدم و آخر شب به خانه آمدم. »
نمایندگان مجلس خبرگان نیز در پایان نخستین جلسه پیامی با تاکید بر حمایت امام و تلاش شورای نگهبان به تشکیل یکی از نهادهای پیش‌بینی شده در شورای نگهبان صادر کردند.
نظر شما