امروز، 18 سپتامبر سیصدو نهمین سالروز تولد نویسنده و منتقد شهیر ادبی ساموئل جانسون است که با نگارش دو کتاب «فرهنگ زبان انگلیسی» و کتاب هشت جلدی «نقدی بر شکسپیر» در نقد ادبی به شهرت رسید. معروفترین اثر جانسون در ایران داستان بلند «راسلاس: شاهزاده سعادتجوی» نام دارد که از سوی ناشران مختلفی منتشر و تجدید چاپ شده است.
جانسون در 28 سالگی به لندن مهاجرت کرد و در این شهر برای گذران زندگی به نگارش مقالات سیاسی و نقد ادبی و همچنین تهیه گزارش پارلمانی اقدام کرد و اشعار هجوآميز خود را انتشار داد. بر اساس این نوشتارها، شهرت او به عنوان یک نثرنويس ممتاز در جامعه تثبیت شد.
این منتقد نامی از سال 1747 میلادی طرح فرهنگنامه عظيم و معروف خود را آغاز كرد و با هفت سال کار مداوم «فرهنگ زبان انگليسی» را در دو جلد منتشر کرد. هدف اصلی جانسون از کار بر این فرهنگ، پيرايش و جداسازی زبان انگليسی از اصطلاحات بيگانه و پالایش آن از نظر صرف و نحو زبانی بود.
«فرهنگ زبان انگلیسی» جانسون هماکنون در دنیای ادبیات شهرت بسیاری دارد و به عنوان مبنای تحقيقات تاريخی زبان انگليسی بهحساب میآید. او همچنین منظومهای با نام «بيهودگی آرزوهای انسان» را سروده و منتشر کرده است. همه این کتابها و تحقیقات، سبب شدهاست که منتقدان قرن بیستم از قرن 18 با عنوان «قرن جانسون» یاد کنند.
جانسون همچنین با نگارش كتاب هشت جلدی «نقدی بر شكسپير» (نمایشنامهنویس نامور انگلیسی)، مهارت، دانش و استادی خود را در حوزه نقد ادبی بر همگان آشكار كرد. در همين دوران، او تنها رمان فلسفی خود را با نام «داستان راسلاس: شهزاده حبشی» منتشر کرد. این رمان، بلافاصله به دیگر زبانها ترجمه و باعث شهرت بسیار جانسون در دیگر کشورها شد.
رمان «داستان راسلاس: شهزاده حبشی» در كنار منظومه «بيهودگی آرزوهای انسان» بازتاب دهنده ديدگاههای فلسفی جانسون هستند. داستان، قهرمان به معنای متداول در تئوریهای قصهنویسی ندارد و بیشتر، گفتوگوی نويسنده با خود است. همچنین زمان داستان نیز مبهم و مكان آن، هرچند نام مكانهای واقعی را بر خود دارد، اما ساخته تخيل نويسنده است.
«زندگینامه ریچارد سویج» و «زندگینامه توماس براون» دو اثر مشهور جانسون در زمینه زندگینامهنویسیاند. همچنین غیر از «نقدی بر شکسپیر» کتاب «نظرات گوناگون درباره تراژدی مکبث» نیز دیگر اثر جانسون در حوزه نقد ادبی است.
کتاب ديگر جانسون، «زندگی شاعران انگليسی» است كه در آن، شرح حال 52 شاعر از سدههای 17 و 18 انگلستان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به باور بسیاری از منتقدان، اين كتاب یک سند استثنايى درباره تاريخ انديشهها، ذوق، سليقه و ادبيات يک عصر به شمار میرود.
در ایران، رمان جانسون با دو عنوان ترجمه و منتشر شده است. «راسلاس: شاهزاده سعادتجوی» با ترجمه مهناز صادقی نخستین بار در سال 1382 در شمارگان سه هزار نسخه و قیمت هزار و 500 تومان از سوی انتشارات پرسمان روانه کتابفروشیها شد. این ترجمه در سال 1383 نیز با همین تعداد شمارگان و قیمت از سوی نشر پریمان بازنشر شد.
این رمان، همچنین با نام «داستان راسلاس، شهزاده حبشه» نیز با ترجمه مهبد ایرانی طلب در سال 1387 با شمارگان هزار و 100 نسخه، 192 صفحه و قیمت سه هزار تومان از سوی نشر قطره در دسترس مخاطبان و علاقهمندان داستانها و رمانهای فلسفی قرار گرفت.
نظر شما