به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم بزرگداشت «شب سید عبدالله انوار» که مصادف با جشن نود سالگی این استاد پیشکسوت نسخه‌شناسی نیز بود، دوشنبه (17 تیرماه) در ساختمان کانون زبان فارسی بنیاد موقوفات دکتر افشار با سخنرانی کامران فانی، مترجم، کتابدار، نسخه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مهدی محقق، نویسنده، ادیب و مصحح، توفیق سبحانی، استاد زبان و ادبیات فارسی، فریبا افکاری، عضو گروه نسخه‌شناسی فرهنگستان هنر، علی دهباشی، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و سردبیر مجله بخارا و جمعی از استادان، پژوهشگران و دوستداران این استاد برجسته برگزار شد. 

کامران فانی درباره مقام علمی انوار گفت: انسان‌هایی هستند که قدر و ارج‌شان آن‌گونه که شایسته است در نزد همگان شناخته نشده، شاید تنها کسانی که از نزدیک با این افراد آشنا بودند و محضر آن‌ها را درک کردند، اهمیت و برجستگی آن‌ها را بدانند، استاد انوار در زمره یکی از این افراد نادر روزگار ماست.

استاد انوار یکی از این افراد نادر روزگار ماست
وی درباره آشنایی چهل ساله‌اش با استاد انوار گفت: از زمان ریاست استاد انوار بر بخش نسخ خطی کتابخانه ملی با وی آشنایی داشتم. از نخستین لحظه‌هایی که با استاد آشنا می‌شوید، حضور مهرآمیز، گرم و صمیمی ایشان به وضوح آشکار می‌شود و بی اختیار مخاطب را شیفته خود می‌کند و نخستین جلسه آشنایی با این استاد بزرگوار هرگز از خاطرتان محو نخواهد شد. همنشینی با انوار به کلاس درسِ شیرینی می‌ماند که شما در آن کلاس روش دانش‌آموزی را می‌آموزید.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: استاد انوار آثار زیادی ندارند. در واقع بیشتر آثار ایشان هنوز وجود چاپی پیدا نکرده و اگر زمانی این آثار ارزشمند منتشر شوند، دامنه و وسعت تالیفات و تصنیفات ایشان را به وضوح می‌توان دید.

وی درباره ریاست استاد انوار بر بخش نسخ خطی کتابخانه ملی گفت: تا زمانی که دکتر محقق ریاست این بخش را عهده‌دار نشده بودند، فهرست نسخ خطی حتی ثبت درستی نداشت. وی در مدت کوتاهی که عهده‌دار این مسوولیت بود، فهرستی از این نسخ را تهیه کرد. بعد از رفتن دکتر محقق، استاد انوار این سمت را بر عهده گرفت و در این مدت مجموعه نسخ خطی موجود در کتابخانه را در 10 مجلد فهرست‌نویسی کرد.

این مترجم درباره آثار استاد انوار گفت: به عقیده من مهم‌ترین کتابی که وی سال‌ها وقت خود را صرف آن کرد و حواشی و تعلیقات بر آن نوشت، کتاب «شفای ابن سینا» است. 

انوار برای درک بهتر این کتاب، «اساس الاقتباس» خواجه نصیرالدین طوسی را خواند و حواشی و شرحی بر آن نوشته که در دو جلد به چاپ رسید. 

حضور انوار برای کتابخانه ملی سرمایه گرانبهایی بود
دکتر مهدی محقق، سخنران بعدی این مراسم با شرح خاطرات آشنایی‌اش با استاد انوار گفت: در سال 1340، بعد از سه سال ریاست من در بخش نسخ خطی کتابخانه ملی، برای تدریس به لندن رفتم و در آن زمان از استاد تقاضا کردم ریاست این بخش را به عهده بگیرد و سرانجام پس از اصرار بسیار وی این سمت را پذیرفت. در حقیقت حضور انوار برای کتابخانه ملی سرمایه گرانبهایی بود. 

این نویسنده گفت: در زمان ریاست من در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، وی قبول کرد عضو شورای علمی این انجمن باشد. در این مدت انجمن کتاب‌های بسیاری به‌ویژه در زمینه علوم انسانی منتشر کرد، همچنین کتاب‌هایی را که جنبه علمی و یا فلسفی داشت با بودجه غیر دولتی چاپ کردیم و استاد همواره مشاور و همکار ما بود.

این ادیب و مصحح در تجلیل از مقام استاد انوار افزود: این 62 سال دوستی من با استاد، سال‌هایی پربار و درخشان بوده و  به خود می‌بالم که از وجود چنین استاد فاضل و دانشمندی بر خوردار بودم. امیدوارم وسایل چاپ آثار انوار به زودی فراهم شود تا از کتاب‌های ارزشمند این استاد فرزانه بیشتر بهره ببریم.

نام استاد انوار با فرهنگ و کتاب عجین شده است
سخنران بعدی این مراسم دکتر توفیق سبحانی بود، وی در تجلیل از مقام استاد انوار گفت: برخی انسان‌ها نامشان چنان با فرهنگ و کتاب عجین شده است که بر ما لازم است نه یکبار بلکه هر سال برای آن‌ها بزرگداشت بگیریم؛ ایشان یکی از این افراد است. 

این استاد زبان و ادبیات فارسی در ادامه گفت: حدود 51 سال پیش با استاد آشنا شدم و از همان زمان نام ایشان در ذهن و خاطر من ثبت شد. 

فریبا افکاری، نیز درباره فعالیت‌های این نسخه‌شناس پیشکسوت گفت: استاد نخستین فهرست‌نگاری بود که بر اساس کار برگه‌‌نویسی نسخه‌های خطی که به همت بزرگانی چون مجتبی مینوی، ایرج افشار و دکتر امین ریاحی تهیه و مصور شده بود، فهرست خود را تهیه و منتشر کرد.

عضو گروه نسخه‌شناسی فرهنگستان هنر گفت: از ویژگی‌های برجسته علمی وی، مشارکت فعال در بیشتر گروه‌های علمی و پژوهشی است. انوار پای ثابت گروه نسخه‌شناسی فرهنگستان هنر بوده و هستند. 

پدر نسخه‌شناسی ایران در جست‌وجوی گمنامی
وی افزود: استاد سال 82 در هفتمین آیین حامیان نسخه‌های خطی به عنوان چهره پیشکسوت و برگزیده فهرست‌نگاری انتخاب شد. به رسم معمول این همایش قرار شد  کتابی با عنوان «در جست‌وجوی گمنامی» درباره معرفی شخصیت استاد تهیه و تدوین شود. در طی مراحل تدوین کتاب دریافتم استاد نه تنها در حوزه نسخه‌شناسی، کتابداری و فهرست‌نگاری بلکه در حوزه فلسفه، منطق، ریاضیات، موسیقی، پزشکی، تاریخ رجال سیاسی، جغرافیا و تهران‌شناسی نیز صاحب‌نظر است و تالیفات ارزشمندی دارد. 

سید عبدالله انوار، پیشکسوت حوزه نسخه‌پژوهی در پایان این مراسم با اشاره به فرهنگ غنی ایران گفت: فرهنگ اسلامی وامدار فرهنگ ایرانی است. این هم سخن ابن خلدون است. او معتقد است دو مکتب در قواعد اعراب دارد، نخست سیبویه ایرانی که اساس مکتب بصری را گذارد و دیگری کسایی پارسی که پایه مکتب کوفی را استوار کرد و این افتخار بزرگی برای ملتی است که قواعد و زبانی را بنیان می‌گذارند.

در  بخشی از این نشست علی دهباشی در بزرگداشت مقام استاد انوار گفت: نام استاد انوار در ذهن هر اهل فضل و کتابی با آثاری که هر کدام از آن‌ها برای یک استاد کافی است، تداعی می‌شود. فقط یک مورد از کارهای وی از سال 48 تا 58 در 10 مجلد که شامل سه هزار و 82 نسخه فارسی است و یک‌هزار و 975 نسخه عربی را شامل می‌شود، گردآوری شده است. 

در این مراسم بریده‌ کوتاهی از فیلم مستند «جهانی بنشسته در کناری» از زندگی استاد انوار پخش شد و سپس دهباشی یادداشتی از محمود دولت‌آبادی را خطاب به استاد انوار خواند. در پایان نیز لوح تقدیر و هدایایی از سوی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات محمود افشار، مجله فرهنگی و هنری بخارا، گنجینه پژوهشی ایرج افشار، بنیاد ایران‌شناسی و بنیاد فرهنگی و هنری ملت که از حامیان این نشست بودند، پیشکش پدر نسخه‌شناسی ایران شد.