به گزارش خبرگزاري كتاب تهران به نقل از ستاد خبري بيست و ششمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست بزرگداشت کلینی همزمان با سالروز مرحوم کلینی با حضور دکتر منصور پهلوان، دکتر مجید معارف و دکتر حسین استاد ولی امروز(19 اردیبهشت ماه) در سرای اهل قلم بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

دکتر محمد معارف، عضو هیات علمیه دانشکده الهیات دانشگاه تهران در ابتدای این نشست گفت: معتبرترین و معروف‌ترین کتاب شیعه به کتب اربعه مشهور است. این چهار اثر را شیخ کلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی در قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری به رشته تحریر درآورده‌اند اما محققان معتقدند کتاب الکافی از میان این آثار از ارزش ویژه و اقدم برخوردار است، چرا که کلینی همزمان با غیبت صغری امام عصر(عج) می‌زیسته و نخستین کتاب اربعه را نوشته است. بنابراین، هر قدر که کتابی قدیمی‌تر باشد، اتصال به سند کوتاه‌‌تر می‌شود.

وی با اشاره به این‌که در برخی از احادیث کلینی تنها با چهار واسطه، احادیثی را از امام صادق(ع) نقل می‌کند، ادامه داد: بخش اصل کتاب الکافی حاوی معارف ناب شیعه، تاریخ ائمه و ادله امامان و حجت است. محتوای این بخش هم برای عموم و هم برای علما قابل استفاده است، در حالی که سه اثر دیگر اربعه با رویکرد فقهی نگاشته شده‌اند و استفاده از آن‌ها تخصصی‌تر است.

این مترجم قرآن و حدیث افزود: کتاب الکافی سه بخش مجزای اصول، فروع و روضه دارد و برخی این اثر را با نام اصول کافی می‌خوانند، در حالی که صحیح‌تر آن است که به نام الکافی از آن یاد شود. همچنین کلینی در این نوشتار احادیث را به طور مستقیم و به شکل مُستند درج کرده و خود را ملزم به آوردن سند کامل حدیث کرده است، در حالی که در سایر کتب اربعه، مولفان مخاطب را به سایر منابع احاله می‌دهند.

در ادامه این نشست دکتر منصور پهلوان گفت: بر سر تدوین کتب حدیث همیشه سوال بود که «آیا تدوین آثار اهل تسنن بر تدوین آثار شیعه مقدم است؟» پاسخ این سوال در کتاب العلم صحیح بخاری است و در آن آورده شده که شیعه از زمان پیامبر اسلام(ع) و امام علی(ع) به نقل و تدوین حدیث اهتمام تام داشته است، بر خلاف اهل تسنن که از زمان پیامبر(ص) از کتابت احادیث جلوگیری می‌کردند و از این اقدام که در زمان خلیفه دوم به شدت رخ داده، به نیکی و افتخار یاد شده است.

وی ادامه داد: شیخ کلینی برای تدوین کتاب الکافی بیش از 20 سال تلاش کرد و از 400 کتاب و 400 جزوه درباره حدیث که بدون واسطه از ائمه(ع) نقل شده بود، بهره جست. همچنین وی در این اثر ماندگار 16 هزار و 200 حدیث را روایت می‌کند.

در بخش پایانی این نشست دکتر حسین استاد ولی اظهار کرد: گاهی اوقات برخی افراد به قدری نمود دارند و مشهودند که از دیدگان ما خارج شده، آن‌ها را نمی‌شناسیم. مرحوم کلینی از علمای بزرگ تاریخ اسلام است امام متاسفانه تاریخ زندگانی وی مشخص نیست. طول عمر او را حدود 70 سال تخمین زده‌اند.

وی افزود: ویژگی کلینی در نگارش کتاب الکافی را سیدحسن مصدر این‌گونه بیان می‌کند که کتاب الکافی حاوی اخبار ثلاثیات است. در ثلاثیات، کلینی اخبار را با سه واسط از امام صادق(ع) بیان کرده است. این امتیاز به اعتبار الکافی بیش از پیش افزده است، در حالی که با او عصر امام صادق(ع) بیش از 170 فاصله دارد. 

استاد ولی درباره مزایای الکافی عنوان کرد: در این اثر با کسر مکررات، بیش از 15 هزار حدیث وجود دارد که به مراتب از احادیث اهل سنت فزونی دارد. شیخ کلینی در تنظیم این اثر از ذکاوت خود به خوبی بهره برده و عناوین ابواب الکافی را برخواسته از اصول عقاید شیعه تعیین کرده است.

بیت و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت ماه در مصلای بزرگ امام خمینی(ره) برپاست.