یکشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۲ - ۱۰:۱۱
نگاهی دیگر به ملی شدن صنعت نفت و زندان‌هاي پهلوي

عبدالله علی‌آبادی خاطرات هاشم امانی را به عنوان یکی از مبارزان هیات موتلفه در کتابی با عنوان «خاطرات حاج هاشم اماني» به نگارش درآورده است. این اثر از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است و مولف اثر این کتاب را دارای نکات جالبی از تاریخ معاصر ایران به ویژه در دوره ملی شدن صنعت نفت و زندان‌هاي رژيم پهلوي می‌داند.-

عبدالله علي‌آبادي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، درباره كتاب «خاطرات حاج هاشم اماني» اظهار كرد: اين اثر خاطرات حاج هاشم اماني را از زمان تولد وي در سال 1303 تا سال 1355 در بر مي‌گيرد.

وي دليل انتخاب نگارش خاطرات هاشم اماني را به علاقه شخصي خود به مبارزات هيات موتلفه و فدایيان اسلام وابسته دانست و گفت: نقش جريان‌هاي مذهبي در مبارزات مسلحانه، ‌سوالی اصلی من برای نگارش خاطرات مبارزان بود؛ زیرا چريك‌های فدايي و مجاهدين خلق (منافقین) از گرو‌هاي مبارزه مسلحانه بودند و در اين بين مجاهدين خلق خود را سردمدار اين نوع مبارزات مي‌دانستند. به همین دلیل اين پرسش برايم مطرح بود كه آيا جريان‌هاي مذهبي هم وارد اين نوع مبارزات شده‌اند يا خير؟

علي‌آبادي در پاسخ به اين سوال كه توانسته است در اين بررسي به نقش این گونه مبارزات پي‌ببرد يا خير؟ افزود: بله، در اين بررسي‌ها مشخص شد جمعيت فدایيان اسلام نقش مهمي در ترور رزم‌آرا داشتند و اين اتفاق تاثير بسياري بر جريان ملي شدن صنعت نفت داشت و منجر به تصويب این قانون در كمتر از يك ماه شد. اعدام انقلابي حسن‌علي‌منصور هم كه واكنش‌هاي شديد حكومتي را به همراه داشت از اقدامات مهم بود.

وي دربار نقش هاشم امانی در مبارزات علیه رژیم پهلوی توضیح داد: هاشم امانی برادر صادق امانی است. سابقه مبارزاتي هاشم به بعد از تبعید رضا شاه باز می‌گردد. زمانی که با ایجاد شدن فضاي باز سياسي در کشور حركت‌هاي نيرو‌هاي مذهبي و غيرمذهبي صورت جدی‌تری به خود گرفت. اولين تلاش هاشم اماني حضور در مجمع مسلمانان بود. این مجمع به صورت مرجع غير رسمي در خانه آيت‌الله كاشاني تشکیل مي‌شد. وي در اين جلسات صندوق‌دار بود. پدر اماني نیز از كسبه بازار بود و به دليل مبارزه با رضاشاه خلع لباس شده بود.

علی آبادی افزود: زماني كه نواب صفوي در سال 1325 وارد تهران شد اماني به سمت جمعیت فدایيان اسلام گرايش پيدا كرد و در جريان ترور حسن علي منصور وظيفه تامين سلاح را برعهده داشت. در پي اين اقدام به همراه ديگر افراد گروه دستگير و در دادگاه تجديد نظر هاشم اماني و مهدي عراقي محكوم به حبس ابد شدند. آن‌ها با ايجاد فضاي باز سياسي در سال 1355 از زندان آزاد شدند. هاشم امانی از آن پس كمتر به سمت فعاليت‌هاي سياسي رفت و بیشتر به انجام فعالیت‌های اقتصادی روی آورد.

وی در پاسخ به این سوال که «آیا پیش از این از خاطرات هاشم امانی کتابی منتشر شده است یا خیر؟» گفت: در کتاب‌های منتشر شده با موضوع خاطرات مبارزان هیات موتلفه مطالب پراكنده‌اي از وی چاپ شده است، اما کتاب «خاطرات حاج هاشم اماني» که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، به صورت کامل به زوایای گوناگون زندگی وی می‌پردازد. 

علی‌آبادی درباره ویژگی‌های خاطرات هاشم امانی از سال‌های مبارزه علیه رژیم پهلوی توضیح داد: آنچه در اين خاطرات برايم جالب بود عملكرد مصدق و تلاش وي براي صادر كردن نفت ایران به دیگر کشورها در جريان توقف صادرات نفت بود و ديگر، نکاتی از اختلاف‌هاي مصدق و آيت‌الله كاشاني است كه كمتر به آن‌ها پرداخته شده است. زندان‌هاي رژيم پهلوي و رفتار زندانبانان در زندان‌هاي قصر و كميته مشترك ضد خرابكاري با زندانیان از موارد قابل توجه دیگر در این کتاب‌ است.

وي درباره تطابق خاطرات امانی با دیگر مبارزان هیات موتلفه براساس کتاب‌های منتشر شده از خاطرات آنان گفت: این شرح حوادث با روایت دیگر راویان انطباق داده شد. در برخي موارد مانند اسم اشخاص یا مکان‌‌ها اشتباه‌هایی وجود داشت، اما به صورت کلی اصل متن تغييري نكرده است و تغییرات را در پانوشت‌ها توضیح داده‌ام.

علی‌آبادی ادامه داد: مصاحبه متن کتاب «خاطرات حاج هاشم اماني» ده سال پيش انجام شده. این مصاحبه‌ به دليل بيماري قلبي هاشم امانی برای چند سال متوقف شد و سپس ادامه یافت. البته به دلیل کهولت سن علاقه چندانی به بازگویی دیگر خاطرات خود از سال 1355 به بعد را نداشت و مخاطب در این کتاب خاطرات امانی را تا همین سال می‌خواند.

کتاب «خاطرات حاج هاشم امانی» در قطع رقعی و  328 صفحه با شمارگان دو هزار نسخه و بهای 83 هزار ریال از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها