کتاب «فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی» به همت محمدتقی ایمان به رشته تحریر درآمده و از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است.-
در بخشی از پیشگفتار این اثر آمده است: دغدغه و نگرانی اندیشمندان، روشنفکران، کارشناسان و حتی حاکمان این بوده است که موضعگیری انسانها در مقابل رویدادها چگونه انجام میشود، تا چه حد این موضعگیری درست و معتبر است و چگونه میتوان آن را اصلاح كرد. این نگرانیها باعث شد که اندیشمندان به طرح مباحث متعددی پیرامون مجموعه فعالیتهای سازمانیافته، منطقی، قابلدفاع و قابلارزیابی که بتوانند به واقعیت و دنیای اجتماعی وارد شوند، بپردازند. البته لازم بود این مباحث از یک سو با مباحث نظری و صرفاً ذهنی که در حیطه فلسفه و جهانبینی قابل دریافت بود، سازگاری داشته باشند و از سوی دیگر، به واقعیت تجربی نیز وارد شوند. اگرچه مباحث صرفاً نظری و ذهنی برای توضیح واقعیت وجود داشت، ولی ناتوانی ورود مستقیم آنها به واقعیت تجربی، باعث میشد که مردم در تصمیمسازی تجربی و عملیاتی خود دچار ابهام و سرگردانی شوند و از سویی اعمال انسانی بدون توجیه نظری و توأم با خطای زیاد انجام گیرد.
پارادایمهای غالب در علم ـ که در این کتاب، تمرکز بر علوم انسانی اثباتی، تفسیری و انتقادی است ـ هر کدام از چشماندازی متفاوت به هویتیابی علم و مسیر علم(روششناسی علمی) پرداختهاند؛ بنابراین، در حوزه علوم انسانی، ما صرفاً با یک پارادایم علمی مواجه نیستیم؛ بلکه علومی چون اثباتی، تفسیری و انتقادی فعال هستند، که هرکدام از زاویه روششناسیهای خاصی، به تحلیل نظری دنیای اجتماعی و چگونگی ورود به آن، جهت ایجاد تغییر براساس بمانی نظری خود میپردازند. اگرچه جامعه علمی ایران، به دلایل مختلف، بیشتر با یک نوع علم و آن هم عمدتاً علم اثباتی ارتباط داشته و دارد؛ ولی این ارتباط تک بعدی، دلیلی بر نفی با نبودن علم تفسیری و انتقادی نیست. هرکدام از این فرایندهای علمی، براساس دیدگاههای فلسفی و پارادایمی خود، ادعای شناخت دقیق و معتبر از واقعیت دارند. دو عنصر هستیشناسی و معرفتشناسی حاکم بر این دیدگاهها، تعیین کننده هویت راهگشای ورود علم به واقعیت و دنیای اجتماعی است. بنابراین، تمایز میان علوم اثباتی، تفسیری و انتقادی، به تفاوت در هستیشناسی و معرفتشناسی حاکم بر آنها مربوط میشود که هدف این کتاب، معرفی پارادایمهای علم و شفافسازی عناصر آنها، براساس سؤالات پارادایمی این علوم است.
کتاب «فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی» در 5 فصل تنظیم شده است. «چیستی تحقیق و معرفت علمی»، «پاردایمهای علم و تحقیقات علمی»، «رویکردهای تحقیق»، «مقایسه رویکردها و معرفی رویکرد ترکیبی تحقیق» و «روششناسی علم و فلسفه اسلامی» عنوان فصلهای این اثرند.
چاپ نخست کتاب «فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی» در 328 صفحه با شمارگان هزار و 500 نسخه و بهای 57 هزار ریال بر پیشخان کتابفروشیها قرار گرفته است.
نظر شما