دکتر سیدمهدی سجادی، استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره انگیزه اصلی ورود به این عرصه پژوهش و فکری اظهار کرد: همواره در محیط‌های آکادمیک و از بعد تئوری و نظری این پرسش مطرح می‌شود که آیا اساسا مقوله‌ای به عنوان «تربیت دینی» ممکن است؟ چرا که برخی معتقدند هویت دینی هم یک چالش امروزی است و شبهاتی را در باب امکان و ایجاد هویت دینی مطرح می‌کنند.

وی با تاکید بر این که فلسفه کتاب «هویت دینی و آموزه‌های چالش برانگیز معاصر» پاسخ به این شبهه است، گفت: در این کتاب با تعریف مولفه‌های دین به مولفه‌های هویت نیز دست‌یافته‌ام. همچنان که در این کتاب نیز عنوان کرده‌ام، باور و ایمان قلبی و درونی نسبت به سنت و آنچه خداوند ارایه کرده است در کنار عمل و رفتار بر اساس آن به همراه شناخت خداوند، جهان و آنچه پروردگار توصیف کرده است را مولفه‌های دین می‌دانم و معتقدم از این طریق می‌توان به مولفه‌های هویت که همان باور و اعتقاد قلبی به دین، توان رفتار کردن بر اساس آنچه خداوند در قالب دین ارایه کرده، به همراه برخورداری از شناخت و آگاهی دینی است.

دكترای فلسفه تعليم و تربيت درباره محتوای کتابش و اهمیت پژوهش در این حوزه بیان کرد: هویت دینی یکی از بحث‌ها و معضلات مهم جامعه اسلامی به‌ویژه جوانان است، مقوله‌ای که بسیاری از سیاستگزاران، برنامه‌ریزان و متولیان امر فرهنگ دغدغه آن را دارند. در این کتاب با بررسی این مسایل کوشیدم به تعریفی از هویت دینی و چالش‌هایی بپردازم که جوانان ما در این مسیر با آن مواجهند و موفق شدم این چالش‌ها را در قالب هفت آموزه یا پارادایم خارجی نظیر لیبرالیسم، سکولاریسم، اومانیسم، کثرت‌گرایی فرهنگی، جهانی‌شدن، جامعه مدنی و پساساختارگرایی در ایران امروزمان بررسی و تبیین کنم.

دکتر سجادی با بیان این که این آموزه‌ها چالش‌هایی را برای هویت دینی از جهت جبهه‌گیری یا رقابت ایجاد می‌کنند، گفت: آموزه‌ها یا پارادایم‌های عنوان شده هریک هویت ویژه‌‌ای را برای خود خلق می‌کنند. این کتاب با تعریف هویت و هویت دینی به مفهوم‌شناسی آموزه‌ها و هویت دینی می‌پردازد.

وی در پاسخ به این سوال که با چه هدفی به تالیف این کتاب پرداخته است؟ عنوان کرد: می‌خواستم با بررسی هویت دینی در جامعه کنونی‌مان متذکر شوم که امروزه در بحث تعلیم و تربیت، هویت دینی مطرح است، هویتی که نباید از آن و چالش‌هایی که با توجه به پیشرفت‌ها و اقتضائات دنیای کنونی ماهیت آن را تهدید می‌کنند، غافل شویم. بررسی چالش‌های روبه‌روی نظام‌های تربیتی و آموزشی‌ما از دیگر اهداف تالیف این کتاب بودند.

دکتر سجادی ادامه داد: با نگارش این اثر همچنین درصدد بیان نحوه اثرگذاری آموزه‌ها یا پارادایم‌های گوناگون بر هویت دینی و چالش‌های آن بودم و می‌خواستم راه‌کارهایی را برای برون‌رفت از این وضعیت و تعدیل آثار چالش‌برانگیز بر هویت دینی ارایه دهم و متذکر شوم که ما نمی‌توانیم با این آموزه‌ها یا پارادایم‌ها مقابله کنیم اما آن‌چه اهمیت دارد، این است که چگونه باید مواجهه‌ای منطقی با این آموزه‌ها داشته باشیم.

مولف کتاب، بارزترین ویژگی اثرش را گام نهادن به ورطه‌ای از پژوهش‌های نظری و آکادمیک یاد کرد که پیش از این در این حوزه به ویژه در وادی مکتوبات پژوهش‌های متقنی انجام نشده بود و گفت: این اثر نخستین کتابی است که به نظریه‌های هویت دینی می‌پردازد و پژوهشی نوآورانه و جدید به‌شمار می‌آید. پیش از این، در عرصه کتاب چنین مطالعاتی انجام نشده بود، البته آسیب‌شناسی‌هایی داشتیم اما بررسی پارادایم‌ها و نحوه اثرگذاری آن واکاوی نشده بود از این رو از این اثر می‌توان به مثابه بازاندیشی در حوزه چالش‌های هویت دینی یاد کرد.

نویسنده کتاب «چشم‌اندازهاي نوين در تعليم و تربيت مسلمانان» با تاکید بر این که این اثر پایان راه نیست، توضیح داد: به نظر می‌رسد این ابتدای کار است. ما در این حوزه با فقر اطلاعاتی تئوریک و نظری فراوانی مواجهیم و به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه نیاز داریم. انتظار می‌رود محققان این حوزه هریک از پارادایم‌های عنوان شده را در قالب کارهای پژوهشی بسط دهند. برای بررسی در حوزه هویت دین باید نظریه‌ها و چالش‌های این حوزه را بشناسیم. این نظریه‌ها در رفتارهای جوانان ما در اجتماع مشهودند اما در حوزه تئوریک در این حوزه فعالیت‌هایی برای شناسایی و بررسی آن انجام نشده است. از این رو کتاب حاضر درآمدی بر پژوهش‌های این حوزه محسوب می‌شود و آخر خط نیست.

وی یکی از نکات حائر اهمیت پژوهش‌های خود در این اثر را سیایست‌های اجرایی و برنامه‌هایی در راستای گسترش و تعمیق هویت دینی برشمرد و در بررسی انتقادی کتابش عنوان کرد: می‌دانم در سومین بخش کتابم که به بررسی «آموزه‌های معاصر و چالش‌های آن برای هویت دینی» نام دارد، باید بیشتر وقت صرف می‌کردم تا جزئیات بیشتری را بازگو کنم. تصمیم دارم در ویرایش بعدی اثر مطالب این بخش را توسعه دهم.

استاد دانشگاه تربیت مدرس با انتقاد از ناشر کتابش گفت: در بخش‌هایی از این اثر از لحاظ ویراستاری و املای واژگان غلط‌هایی دیده می‌شود که موجب شده است به عنوان مولف کتاب رضایت کامل از چاپ آن نداشته باشم. با این وجود میزان این اشکالات ویرایشی یا اشتباه‌هایی که در چاپ کامل نمودارها شده، اندک است و آسیبی به اصل مطالب و محتوای کتاب وارد نمی‌کند.

نخستین چاپ کتاب «هویت دینی و آموزه‌های چالش برانگیز معاصر» را پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با شمارگان سه هزار نسخه، در 444 صفحه و بهای 88 هزار ريال به تازگی روانه بازار نشر کرده است.

از دیگر آثار دکتر سجادی می‌توان به ترجمه و تالیف کتاب‌های «تعليم و تربيت و توسعه ملي»، «چند مبحث اساسي در فلسفه تعليم و تربيت»، «تبيين رويکرد استنتاج در فلسفه تعليم و تربيت»، «چشم‌اندازهاي نوين در تعليم و تربيت مسلمانان»، «مقدمه‌اي بر تجزيه و تحليل مفاهيم تربيتي»، «اصول اخلاقي در تعليم و تربيت» و «رويکردها و روش‌های تربيت اخلاقی» اشاره کرد.