مجتبی احمدی/ رتبه دوم بخش معرفی کتاب/ هفته نامه كرمانشهر

رونمایی تازه‌های «ادبیات کرمان» در نمایشگاه کتاب تهران
درخت‌ها،‌ ابرها،‌گنجشک‌ها،‌ کلاغ‌ها

 شوق دیدار با یار مهربان
بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 14 تا 24 اردیبهشت‌ماه 1390 برپا خواهد شد. در آستانه‌ی این رویداد فرهنگی‌، به معرفی کتاب‌های تازه‌ی «ادبیات کرمان» پرداخته‌ایم؛ کتاب‌های تازه‌ منتشر شده‌ای که برای نخستین‌بار در نمایشگاه کتاب امسال عرضه خواهند شد.
دومین ماه بهار در ایران سال‌هاست که با رویداد بزرگ و مهمی گره خورده؛ برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب. اگرچه این اتفاق فرهنگی هم مانند بسیاری از اتفاق‌های بزرگ و مهم دیگر، در تهران بزرگ روی می‌دهد تا هم‌چنان دست بسیاری از غیرپایتخت‌نشین‌ها کوتاه باشد و خرماها هم‌چنان نخیل نخلستان‌های تهران (!) اما اردی‌بهشت‌های ایران برای اهالی کتاب دیگر شهرهای ایران نیز خالی از خاطره نیست. بارها و بارها دوست‌داران کتاب از گوشه‌گوشه‌ی این خاک پهناور بار سفر بسته‌اند تا در فاصله‌ی بین چهاردهم تا بیست و چهارم اردی‌بهشت‌ ماه خود را به تهران برسانند و از نمایشگاه کتاب بازدید کنند. کاری به شکل و مکان و نحوه‌ی برپایی نمایشگاه و برنامه‌هایش،‌ و عیب‌ها و کاستی‌ها و حتی حسن‌های آن ندارم، ولی اهمیت این رویداد بر کسی پوشیده نیست. از این هم بگذریم که بعضی (یا بسیاری؟) از هم‌وطن‌های تهران‌نشین برای تنوع به نمایشگاه کتاب می‌روند و گرنه پارک و فضای سبز و مکان تفریحی که به وفور بغل دستشان هست! اما بی‌گمان می‌توان گفت ساکنان دیگر شهرها – مثلاً همین هم استانی‌های نازنین خودمان که بیش از هزار کیلومتر را در این راه می‌پیمایند- فقط برای «کتاب» به نمایشگاه کتاب می‌روند.

شور و شوق پرسه زدن در راهروهای نمایشگاه که انگار بی‌انتهایند، گم شدن در هوای کتاب‌های نو، مزه‌ی دیدن طرح‌ جلد‌های جورواجور، لذت ورق زدن ‌آثار تازه‌ی نویسندگان ایران و جهان، خریدن و خریدن و خریدن کتاب در حد بضاعت و توان، هر اهل کتاب و کتاب‌خوانی را به نمایشگاه می‌کشاند. می‌روند و می‌بینند و می‌خرند و برمی‌گردند تا بخوانند...
سهم کرمانی‌های هنرمند

در این سال‌های چاپ و انتشار کتاب‌، همواره کرمانی‌ها حضور داشته‌اند؛ نویسنده و شاعر و پژوهشگر و هنرمند و ... اتفاقاً این حضور گاهی بسیار پررنگ و اثرگذار بوده. موضوع این نوشتار و مرور گذاریش «ادبیات کرمان» است و از قضا در این سال‌ها نویسندگان و شاعران کرمانی بسیاری در این عرصه کوشیده‌اند و کتاب آفریده‌اند. تنها به بردن سه اسم بسنده می‌کنم تا تو خود حدیث مفصل بخوانی از این مجمل: احمدرضا احمدی (شاعر)، هوشنگ مرادی کرمانی (داستان‌نویس)،‌ کیومرث منشی‌زاده (شاعر).

نویسندگان و شاعران پیر و جوان کرمانی در این سال‌ها هرکدام کتاب‌هایی را به کتاب‌خوان‌ها تقدیم کرده‌اند و البته می‌دانیم که آثار بسیاری هم به هر دلیلی چاپ نشده مانده، که امیدواریم به زودی در هیات کتاب ببینیم‌‌شان.

اما کم کم به اصل مطلب برسیم. بعضی از کتاب‌هایی چاپ‌‌شده هستند که رونمایی‌شان در نمایشگاه کتاب اتفاق‌ می‌افتد؛ یعنی برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب پرده از رخ برمی‌دارند و خود را به مخاطبان نشان می‌دهند. چنان که در اشاره‌‌ی همین نوشته هم اشاره کردم، هدف اصلی نوشتاری که می‌خوانید معرفی کتاب‌های تازه ادبیات کرمان در آستانه‌‌ی نمایشگاه کتاب است؛ کتاب‌هایی که در آن رویداد‌ مهم فرهنگی برای بار اول عرضه خواهند شد. گفتم شاید مخاطبان کتاب‌خوان کرمانشهر فرصت این را پیدا کنند که به بازدید از نمایشگاه بروند؛ سراغی هم از آثار هم‌استانی‌هایشان بگیرند. اگر هم نرفتند امیدوارم بعداً بتوانند کتاب‌ها را در همین کتاب‌فروشی‌های کرمان بیابند.

البته چند کتاب هم در همین اواخر سال گذشته از نویسندگان و شاعران کرمان چاپ شد که هنوز از داغی نیفتاده‌اند. حتماً می‌توان آن‌ها را نیز در نمایشگاه یا احتمالاً همین حالا در فروشگاه‌ها جست. به عنوان این آثار هم اشاره‌ای گذرا خواهم داشت: مجموعه داستان «آل» از مهدی محبی کرمانی، رمان «سوگ مغان» از محمدعلی علومی، مجموعه داستان «پسری که مرا دوست داشت» از بلقیس سلیمانی، مجموعه شعر «با موریانه‌ها در راه» از شهین خسروی‌نژاد، مجموعه شعر محلی جنوب کرمان «شروگ ماه» به کوشش منصور علی‌مرادی. (این‌ها را از حافظه‌ نقل کردم و اگر عنوانی از قلم افتاده، عذر می‌خواهم.) رمان «ظلمات» از محمدعلی علومی و مجموعه داستان «زیبای هلیل» از منصور علی‌مرادی هم قرار بود به نمایشگاه کتاب برسند که متاسفانه ماندند برای بعد.

در ادامه، مروری گذرا خواهیم داشت بر کتاب‌های تازه ادبیات کرمان که در نمایشگاه کتاب تهران حضور خواهند داشت.

خوش‌مزه ترین میوه درخت

«خوش‌مزه‌ ترین میوه‌ی درخت» عنوان مجموعه‌ای از کاریکلماتورهای «محمدعلی آزادی‌خواه» نویسنده دوست‌داشتنی سیرجانی است که در نمایشگاه کتاب توزیع می‌شود.

آزادی‌خواه بیش تر به عنوان نویسنده‌ی کودک و نوجوان مطرح است و برنده‌ی کتاب سال کودک هم شده، اما دستی نیز در طنز و داستان کوتاه دارد. اولین اثر او در زمینه‌ی ادبیات کودکان و نوجوانان به نام «پرستوها دره‌ی بیچاب»‌ در سال 52 به چاپ رسید که یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک آن زمان بود. «افسانه‌های نامی و کامی»، «دوستان جنگل شاد»، «تبر مشهدی باقر»، «قصه‌های گرگ و میش»، «قصه‌‌ی جنگل»، «بچه‌ها بیدارند» و «مرادو» سایر کتاب‌های او در حوزه‌ی کودک و نوجوان هستند که از این مجموعه، داستان بلند «مرادو» بهمن 1385 به عنوان کتاب برگزید‌ه‌ی آن سال کشور اعلام شد.

«خوش‌مزه‌ترین میوه‌ی درخت» گزیده‌ای از کاریکلماتورهای آزادی‌خواه است که سال‌ها در ستون‌هایی در نشریات محلی نگارستان، بام کویر، پاسارگاد و ... منتشر شده و حالا در مجموعه‌ای به همراه کاریکاتوریست‌های موفق کرمانی در 152 صفحه به بازار کتاب راه پیدا کرده است.

«خوش‌مزه‌ترین میوه‌ی درخت» که کوشش هنرمندانه‌ی دو نسل متفاوت را در خود دارد،‌ توسط «نشر آ‌موت» به چاپ رسیده است.

ساعت کلاغ
«ساعت کلاغ» عنوان اولین مجموعه شعر مستقل «حمید نیک‌نفس» است. او از شاعران به نام کرمان و از پیش‌کسوت‌های طنز این استان است که او را بیش‌تر با دوبیتی‌های طنازانه‌اش می‌شناسند. پیش از این،‌ به کوشش او کتاب «از خواجو تا...» (گزیده طنز و کاریکاتور استان کرمان) منتشر شده و مجموعه شعری نیز با عنوان «چغوک اوچکو» شامل دوهزار دوبیتی محلی، در دست آماده‌سازی دارد. مجموعه شعر «چه‌قدر درخت، چه‌قدر پرنده» (گزیده شعر امروز کرمان) هم در سال 1389 به همت او و مهدی صمدانی منتشر شد.
«ساعت کلاغ» نخستین مجموعه شعر مستقل حمید نیک‌نفس است که در نمایشگاه کتاب عرضه خواهد شد. این کتاب،‌ مجموعه‌ای از شعرهای کوتاه این شاعر کرمانی است که در دو فصل «من،‌کودکی،‌ کلاغ» و «ساعت ده» گردآوری شده و در 88 صفحه توسط «نشر آموت» چاپ و منتشر شده است.
نوستالوژی دوران کودکی و مضامین عاشقانه بخش عمده‌‌ی شعرهای کوتاه این کتاب را تشکیل می‌دهند. «شعر کوتاه» قالبی است که در دهه‌ی 80 مطرح شده و مورد اقبال شاعران و مخاطبان قرار گرفته است.

خواب‌ گنجشک‌ها
«خواب گنجشک‌ها» عنوان مجموعه شعری تازه از «سیدعلی میرافضلی»‌ شاعر و پژوهشگر برجسته کرمانی است. پیش‌تر، از او مجموعه شعرهای «تقویم برگ‌های خزان»،‌ »گنجشک‌ ناتمام»،‌ »دارم به ساعت مچی‌ام فکر می‌کنم» و «تمام ناتمامی‌ها» و پژوهش‌های ارزش‌مند ادبی از جمله «رباعیات خیام در منابع کهن»،‌ »گوشه‌ی تماشا» و «شاعران قدیم‌ کرمان» و تصحیح سه مجموعه از شاعران قدیم به چاپ رسیده است.

«خواب گنجشک‌ها»‌ مجموعه‌ای است از شعرهای نیمایی میرافضلی که در نمایشگاه کتاب عرضه خواهد شد. این کتاب،‌ دربردارنده‌ی 54 شعر نیمایی اوست که طی سال‌های 1385 تا 1389 سروده‌ شده و بخش عمده‌ای از آن‌ها پیش از این در وبلاگ میرافضلی با عنوان «اسپریچو» عرضه شده‌اند.

خودش درباره‌ی این مجموعه می‌گوید: تقسیم‌بندی‌ این سروده‌ها از نظر فضای حاکم بر آن‌ها امری دشوار است؛ چرا که از نظر فضا و زبان به یک‌دیگر نزدیک‌ هستند، با این تفاوت که برخی دغدغه‌های شخصی من و برخی دیگر دغدغه‌های اجتماعی‌ام را بیان می‌کنند.
«خواب گنجشک‌ها» توسط انتشارات «انجمن شاعران ایران» چاپ و منتشر شده است.
هم‌چنین سیدعلی میرافضلی در ادامه‌ی فعالیت‌های پژوهشی‌اش،‌ به تصحیح و چاپ کتاب «مونس الاحباب» پرداخته که این اثر قدیمی نیز به کوشش او در نمایشگاه کتاب عرضه خواهد شد.
«مونس الاحباب» مجموعه رباعیات خواجه عبدالله مروارید کرمانی، از شاعران دوره‌ی تیموری است. او در شعر «بیانی» تخلص می‌کرد و «دیوان اشعار» و «مونس‌الاحباب» از جمله آثار شعری اوست. به گفته‌ میرافضلی،‌ از دیوان او دو نسخه در کتاب‌خانه‌های ترکیه و پاکستان موجود است و تا کنون به چاپ نرسیده است. تصحیح «مونس الاحباب» بر مبنای چهار نسخه‌ی خطی و کتاب «منشآت سلیمانی» که سال گذشته چاپ شده. انجام گرفته است. «مونس الاحباب» از جنبه‌ی ارزش ادبی، در رده ‌آثار متوسط جای دارد، اما به لحاظ مطالعات پژوهشی در حوزه رباعی فارسی، اثری ارزش‌مند تلقی می‌شود. 29 رباعی از رباعیات مروارید کرمانی، در منابع متاخر (دوره‌ی قاجار) وارد مجموعه رباعیات ابوسعید ابوالخیر و بابافضل کاشانی شده و به نام آن دو بزرگ‌ اشتهار یافته است. «مونس الاحباب»‌ با تصحیح سیدعلی میرافضلی توسط مرکز پژوهش‌ کتاب‌خانه‌ی مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.
 
ابرهای خاک خورده
«ابرهای خاک خورده» عنوان مجموعه داستانی است که در نمایشگاه کتاب تهران عرضه خواهد شد. این مجموعه شامل آثار 42 داستان‌نویس استان کرمان از 3 نسل است و می‌توان گفت؛ کارنامه‌ی داستان‌ استان کرمان در ابتدای دهه‌ی‌ به شمار می‌رود.

قرار بود این مجموعه پس از «یکمین جشنواره داستان کرمان» منتشر شود اما بعد‌ها داستان‌های دیگری از نویسندگان دیگر کرمانی به آن اضافه شد تا مجموعه کامل‌تری از داستان کرمان ارائه گردد.

این مجموعه با تنوع زبانی و فرم خاصی که دارد تصویر کاملی از اقلیم، فرهنگ و دغدغه‌های داستان‌نویسان پهناورترین استان ایران، از دوردست‌های جنوب تا مرکزنشیان به دست می‌دهد و از لحاظ کلی آیینه‌ی تمام نمایی از داستان دهه‌ی 80 کرمان است که حالا مجال انتشار پیدا کرده است. محمدعلی آزادی‌خواه، یدالله آقاعباسی،‌ محمد شریفی، علی‌اکبر کرمانی‌نژاد، فرشته وزیری و سیدمحسن بنی‌فاطمه به همراه بسیاری از نویسندگان جوان دیگر از جمله نویسندگانی هستند که در این مجموعه حضور دارند. در پشت جلد این کتاب ‌آمده است: «این مجموعه شامل داستان‌های سه نسل از داستان‌نویسان کرمان است و منظور از کرمان، پهنه‌ی گسترده‌‌ی بزرگ‌ترین استان ایران است که همانند اقلیم متنوع و چهارفصلش، قومیت‌های متنوعی‌ را نیز در خود جای داده است. داستان‌های این مجموعه از چهارگوشه‌ این استان پهناور جمع شده و در آن می‌توان نشانه‌های اصیل این استان را یافت؛ ستبری کوه‌ساران رفیع، سلاست و سیالیت کویر و روانی و شیرینی‌ دشت‌های حاصل‌خیز جنوب، حضور عناصر بومی با زبان همه فهم جهانی.

این مجموعه را با اطمینان کامل می‌توان آینه‌ی تمام‌نمای داستان امروز کرمان دانست که در این مقطع، با بالیدن جوان‌ها در زیرسایه بزرگان، فصل پرشکوه خود را آغاز کرده است. این نوید را می‌شود داد که فصل حاصل‌خیز داستان کرمان آغاز شده و از این پس، از کرمان و داستان‌نویسان آن بسیار خواهید شنید و خواهید خواند.»

این کتاب در 211 صفحه توسط «نشر ثالث» به بازار نشر راه پیدا کرده و برای اولین بار در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه خواهد شد.

درختان بی‌تاب
«درختان بی‌تاب» عنوان نخستین مجموعه شعر «مجتبی احمدی» شاعر کرمانی است که در نمایشگاه کتاب امسال رونمایی خواهد شد. پیش از این شعرهای بسیاری از او در مجموعه‌های گروهی و نشریات دیده‌ایم و حالا گزیده‌ای از شعرهای او در مجموعه «درختان بی‌تاب» جای گرفته‌اند.

به گفته احمدی این مجموعه شعر سروده‌هایی از سال 1387 تا سال 1389 را در خود دارد که تعدادی از آن‌ها پیش‌تر در وبلاگ او با همین عنوان (درختان بی‌تاب) عرضه شده است.

«درختان بی‌تاب» در دو فصل تدوین شده؛ «گل‌های مریم زود بو بردند...» و «احساس می‌کنی که زمین آسمان شده است». این دو فصل، سروده‌هایی با فضاها و مضامین و موضوعات گوناگون را دربرگرفته‌اند؛ فصل نخست بیش‌تر به شعرهای اجتماعی و عاشقانه‌ی احمدی اختصاص یافته و فصل دوم به شعرهای آیینی او.

«درختان بی‌تاب» در سومین مجموعه «شعر امروز» از سری کتاب‌های «انتشارات سوره مهر» به همراه نه مجموعه شعر از نه شاعر دیگر با شکل و شمایلی مشابه چاپ و منتشر شده و در نمایشگاه کتاب تهران به مخاطبان شعر عرضه خواهد شد. مجتبی احمدی یک مجموعه شعر طنز را نیز در دست‌ آماده‌سازی دارد که عنوان فعلاً «ایمان بدون نون» است. هم‌چنین یک مجموعه‌ شعر سپید کوتاه برای نوجوانان را با عنوان «پاهای تو منهای یک» در راه بررسی و دریافت مجوز دارد که پس از نمایشگاه کتاب به چاپ خواهد رسید.