به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، خوشبختانه شمار كتاب‌ها و منابعي كه به بررسي تاريخ هخامنشيان و روزگار پادشاهي داريوش اول (سپتامبر 522- نوامبر 486 پيش از ميلاد) پرداخته باشند، آنقدر هست كه دستمايه پژوهندگان تاريخ، براي شناخت و تحليل رويدادهاي ايران در آن زمانه، باشد و به ارزيابي اوضاع سياسي، اجتماعي، اقتصادي و نظامي ايران هخامنشي بيانجامد.
به ويژه مطالعاتي كه در دانشگاه‌هاي معتبر اروپا و آمريكا درباره هخامنشيان انجام گرفته است، روشني‌هايي بر مسايل و رخدادهاي روزگار باستان مي‌افكند. آن پژوهش‌ها با تكيه بر گل نبشته‌هايي كه در كاوش‌هاي تخت جمشيد يافته شده و بسياري از آن ها در دانشگاه شيگاگو آمريكا بازخواني شده، فراهم آمده است. اگر چه شوربختانه در ايران تنها شمار اندكي از آن پژوهش‌ها ترجمه و منتشر شده است.
درباره داريوش اول كه زمان او را چه بسا بتوان از مهم‌ترين و اثرگزارترين دوران‌هاي تاريخي ايران گمان برد، كتاب‌هاي پراكنده‌اي در دسترس پژوهندگان فارسي زبان وجود دارد. هر چند همه آن ها از ديد پژوهشي ارزش يكساني ندارند، اما راهگشاي خوانندگان براي فهم و درك رويدادهاي تاريخ پادشاهي داريوش خواهند بود.
البته بازنگري آن رويدادها، به دليل گستردگي و فراواني‌شان، براي خواننده غير متخصص دشوار خواهد بود. براي نمونه آنچه كه در ابتداي پادشاهي داريوش پيش آمد و به رويارويي پر شمار او با لشكريان شورشي منجر شد، خواننده را در دريافت پياپي رويدادها و تعيين سال‌شمار آن‌ها به دشواري مي‌افكند.
شماري از كتاب‌هايي كه به بررسي تاريخ هخامنشيان مي‌پردازند و بخشي از مطالب خود را به سرگذشت داريوش بزرگ و رويدادهاي شهرياري او اختصاص مي‌دهند از منابع پژوهشي به شمار مي‌روند كه راهنماي خواننده براي پي‌گيري زنجيره رخدادها خواهند بود. اين كتاب‌ها در دسته «تاريخ‌هاي عمومي» قرار مي‌گيرند. تاريخ عمومي به معني بررسي يك دوره تاريخي يا آغاز و انجام يك سلسله و دولت است.
شايد شناخته شده‌ترين اين دست از منابع كه به سرگذشت داريوش اول نيز پرداخته است، «تاريخ ايران باستان» شادروان حسن پيرنيا باشد. هر چند زمان زيادي از انتشار اين كتاب مي‌گذرد اما هنوز هم از منابع با اهميت تاريخ باستاني ايران به شمار مي‌رود.
كتاب «تاريخ امپراتوري هخامنشيان» نوشته «پير بريان» نيز از منابعي است كه به گونه‌اي مفصل به رويدادهاي پادشاهي داريوش پرداخته است. اين كتاب با ارزش پژوهشي را مهدي سمسار به فارسي برگردانده است (نشر زرياب– 1378). كتاب «هخامنشيان» نوشته «آملي كورت» و به برگردان فارسي مرتضي ثاقب‌فر نيز به همين گونه درخور توجه است و دربردارنده آگاهي‌هاي سودمندي است. (ققنوس– 1378).
«يونانيان و بربرها» به قلم اميرمهدي بديع (جلد اول و دوم) نيز البته جايگاه برجسته‌اي در ميان تاريخ‌هايي دارد كه سرگذشت داريوش و ماجراي جنگ ماراتون و لشكركشي داريوش به يونان را بازنگري كرده‌اند. اهميت اين كتاب در اين است كه نويسنده از ديدگاهي ايراني و به دور از نادرستي‌هايي كه بيگانگان به داريوش نسبت مي‌دهند به شناخت و تحليل رخدادها پرداخته است.
به هر روي در اين گزارش‌ها تنها به برشمردن شماري از مهم‌ترين كتاب‌ها و پژوهش‌هايي مي‌پردازيم كه قابل دسترس‌اند و درونمايه آن‌ها دربردارنده آگاهي‌هايي است كه روشني‌هايي بر تاريخ ايران در زمان شهرياري داريوش هخامنشي مي‌افكنند.
شايسته يادآوري است گزارش‌هايي كه پس از اين طرح اوليه از خروجي «ايبنا» منتشر مي‌شود دربردارنده همه كتاب‌هايي نيست كه خواننده براي فهم و شناخت تاريخ ايران در زمان پادشاهي داريوش هخامنشي مي‌خواهد بلكه تنها به كتاب‌هايي اشاره مي‌شود كه در فاصله به سلطنت رسيدن داريوش بزرگ تا فرجام كار وي، مخاطب را ياري خواهد كرد.
سه‌شنبه ۱۲ آبان ۱۳۸۸ - ۱۶:۰۹
شماري از كتاب‌هايي كه به بررسي تاريخ هخامنشيان مي‌پردازند و بخشي از مطالب خود را به سرگذشت داريوش بزرگ و رويدادهاي شهرياري او اختصاص مي‌دهند از منابع پژوهشي به شمار مي‌روند كه راهنماي خواننده براي پي‌گيري زنجيره رخدادها خواهند بود. اين كتاب‌ها در دسته «تاريخ‌هاي عمومي» قرار مي‌گيرند.
نظر شما