به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «خاطره نویسی در زیست بوم دفاع مقدس» با حضور معصومه رامهرمرزی، نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس، مرتضی قاضی نویسنده و پژوهشگر و جواد کامور بخشایش، کارشناس مجری چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه در سالن بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
در ابتدا معصومه رامهرمرزی به شرح توضیحاتی درباره نحوه تالیف و رویکرد پژوهش محور کتاب گفت: در این مسیر، ما آموزش را نه فقط یک انتقال دانش، بلکه به‌عنوان یک فرایند زنجیره‌ای و پژوهش‌محور تعریف کردیم. از انتخاب موضوع گرفته تا تدوین نهایی محتوا، تمامی مراحل این فرایند آموزشی بر پایه پژوهش، گفت‌وگو و تبادل تجربه بنا شده است. از این رو، روش‌های متنوع آموزشی از جمله روایتگری، داستان‌گویی، آموزش تجربی و علمی در این اثر دیده می‌شود.
او حضور نویسندگان فعال و پژوهشگر در تالیف این کتاب را نقطه مثبتی دانست و گفت: یکی از نقاط قوت این مجموعه، حضور نویسندگانی است که صرفاً نظریه‌پرداز نیستند، بلکه سال‌ها در میدان عمل فعالیت کرده‌اند. آن‌ها با آزمون و خطا، تجربه زیسته خود را به دانشی عمیق تبدیل کرده و امروز آن را در قالب مقاله‌هایی ارزشمند به اشتراک گذاشته‌اند.
این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به لزوم گسترش فعالیت‌ها در زمینه آموزش ادبیات پایداری گفت: در جریان توسعه و گسترش آموزش خاطره‌نویسی در زیست‌بوم دفاع مقدس، این نگرانی وجود دارد که نباید همه‌چیز به‌صورت آماده و بی‌نیاز از تفکر به مخاطب ارائه شود. بخشی از تأثیرگذاری آموزشی در آن است که برخی نقاط از مباحث به‌صورت پرسش‌برانگیز باقی بماند تا مخاطب را به فکر وادارد.
مهصومه رامهرمرزی در ادامه تصریح کرد: برای تولید آموزش‌های هدفمند و نظام‌مند، وجود یک نظام‌نامه آموزشی فراگیر ضروری است؛ اما پرسش اساسی این است که این نظام در کجا باید طراحی و اجرا شود؟
او همچنین با انتقاد از نبود تمایز دقیق میان دو گونه مستندنویسی و داستان‌نویسی بیان کرد: متأسفانه این دو حوزه به‌درستی از هم تفکیک نشده‌اند و در نتیجه، آثاری تولید می‌شود که نه مستند هستند و نه داستان؛ بلکه آثاری بی‌هویت و سردرگم‌اند.
این نویسنده ادبیات مقاومت در ادامه با اشاره به ضعف جایگاه نظریه‌پردازی در فضای آموزشی کشور گفت: در جوامع پیشرفته، برای اندیشیدن به فرد حقوق داده می‌شود؛ اما در کشور ما نویسنده ناچار است میان دغدغه‌های روزمره به‌دنبال فرصتی برای نوشتن باشد.
وی افزود: ما با دو طیف در حوزه آموزش ادبیات دفاع مقدس روبه‌رو هستیم؛ یکی اساتید نظریه‌پرداز که زبان‌شان برای مخاطب عمومی سخت و پیچیده است، و دیگری نویسندگانی که تجربه عملی دارند اما از بنیان‌های نظری بی‌بهره‌اند. راه‌حل این چالش ایجاد سازوکاری منسجم برای پیوند میان «نظریه» و «میدان عمل» است و همچنین آموزش باید به زبان ساده، دقیق و کاربردی باشد. نمونه‌هایی مثل کتاب «ارثیه مادربزرگ» نشان می‌دهد که می‌توان مفاهیم عمیق را از طریق متونی ساده و قابل فهم منتقل کرد.
در پایان، معصومه رامهرمرزی با تأکید بر ضرورت تربیت نسلی تازه گفت: امروز بیش از هر زمان دیگری به نسلی نیاز داریم که علاوه بر مهارت نوشتن خاطره، درک عمیقی از چرایی و چگونگی این نوشتن داشته باشد؛ نسلی با ذهنی نقاد، دانشی نظام‌مند و تجربه‌ای زیسته.
در ادامه برنامه مرتضی قاضی فقدان نظام آموزشی منسجم و کمبود نیروی متخصص، چالش اصلی در مسیر تولید آثار فاخر مقاومت دانست و گفت: در ایران با حجم عظیمی از سوژه‌ها و بحران‌های اجتماعی، سیاسی و طبیعی مواجهیم که باید ثبت و تحلیل شوند؛ اما هنوز ساختار مشخصی برای این کار وجود ندارد.
او با تأکید بر اینکه این سوژه‌ها سرمایه‌های فرهنگی کشور هستند، افزود: اگر این تجارب مستند نشوند، با گذشت زمان یا دچار تحریف می‌شوند یا به‌کلی از حافظه جمعی حذف خواهند شد.
این منتقد با اشاره به کمبود نیروهای متخصص در این عرصه خاطرنشان کرد: آموزش صرفاً در سطح نظری کافی نیست؛ برای تربیت نویسنده و پژوهشگر حرفه‌ای، نیازمند فرآیندی تنفسی و همراه با مربیگری جدی هستیم. نبود منتور و مربی، یکی از ضعف‌های عمده در این حوزه است.
قاضی با تاکید بر مطالبه رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت تولید آثار چندبرابری در حوزه دفاع مقدس تصریح کرد: وقتی رهبری می‌فرمایند باید صد برابر اثر تولید شود، این تعبیر مبالغه نیست؛ بلکه تأکیدی است بر وسعت کار عقب‌مانده. ما باید خود را برای این حجم از تولید آماده کنیم. در همین یک دفتر، بیش از ۸۰ سوژه فعال در حوزه مقاومت داریم؛ بسیاری از آن‌ها مربوط به جبهه مقاومت خارج از کشور هستند، که نشان می‌دهد این حوزه همچنان زنده و در حال گسترش است.
او در بخش پایانی سخنان خود گفت: مسئله اصلی ما نه کمبود سوژه است و نه نداشتن روایت؛ بلکه چالش اصلی، کیفیت تولید است. هنوز نظام آموزشی مؤثر، درسنامه‌های جامع و مدرسینی که بتوانند این مسیر را راهبری کنند، به‌درستی شکل نگرفته‌اند.
به گزارش ایبنا: نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی (ره) برگزار می شود.
نظر شما