به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از مدیکال اکسپرس، پژوهشگران موسسه ماکس پلانک در تازه‌ترین مطالعه خود، با بررسی داده‌های بیش از ۱۵۰ پژوهش پیشین، به تصویری جامع از عملکرد مغز انسان در زمان خواندن دست یافته‌اند. این مطالعه که در نشریه معتبر Neuroscience & Biobehavioral منتشر شده، نشان می‌دهد خواندن — از ساده‌ترین شکل آن یعنی تشخیص حروف تا پیچیده‌ترین حالت یعنی درک متون بلند — مجموعه‌ای از فرآیندهای پیچیده و هماهنگ مغزی را درگیر می‌کند که عمدتاً در نیم‌کره چپ مغز متمرکز هستند.
پژوهشگران با تحلیل مطالعات تصویربرداری مغزی افراد هنگام خواندن حروف، واژه‌ها، واژه‌های ساختگی، جملات و متن‌های کامل، دریافتند که هر سطح از خواندن با الگوهای خاصی از فعالیت عصبی همراه است. به طور مثال، هنگام خواندن حروف، تنها بخشی از قشر بینایی در لوب پس‌سری چپ فعال می‌شود، اما در خواندن واژه‌ها و جملات، بخش‌هایی از قشر گیجگاهی و پیش‌پیشانی چپ نیز وارد عمل می‌شوند. همچنین مشخص شد که مخچه، که پیش‌تر نقش آن در خواندن کمتر بررسی شده بود، در تمامی سطوح خواندن نقش دارد.
بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که مغز هنگام مواجهه با واژه‌های ساختگی، فعالیت متفاوتی نسبت به واژه‌های واقعی از خود نشان می‌دهد. همچنین خواندن با صدای بلند نسبت به خواندن در ذهن، نواحی گسترده‌تری از مغز را درگیر می‌کند، به‌ویژه بخش‌هایی مرتبط با حرکت و شنیدن. در مقابل، خواندن بی‌صدا بیشتر به نواحی چندکارکردی و تمرکزی مغز متکی است.
از دیگر یافته‌های مهم این مطالعه، تفاوت میان دو نوع فرآیند خواندن — خواندن مستقیم واژه‌ها و تصمیم‌گیری واژگان تشخیص واژه واقعی از غیرواقعی — بود. پژوهشگران دریافتند که در خواندن صریح، نواحی خاصی در لوب پیشانی، مخچه و لوب گیجگاهی چپ فعال می‌شوند، در حالی‌که در فرآیند تصمیم‌گیری واژگانی، فعالیت دوطرفه‌ای در نواحی پیش‌پیشانی و قشر جزیره‌ای مشاهده می‌شود.
این مطالعه نه‌تنها تصویری دقیق‌تر از سازوکارهای مغزی خواندن ارائه می‌دهد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز تحقیقات آینده در حوزه اختلالات یادگیری مانند خوانش‌پریشی باشد. شناخت بهتر از عملکرد مغز در افراد دارای این اختلالات، می‌تواند راه را برای طراحی مداخلات آموزشی و درمانی هدفمند هموار کند.
نظر شما