به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بندرعباس، نصرت الله مجیدی یکی از نظامی پژوهان مطرح در آیین بزرگداشت پیر گنجه، شاعر بلندآوازه سده ششم هجری بیان کرد: با وجود اینکه دوستان فرازی از داستان پایان‌ناپذیر نظامی را خواندند؛ اما او فاتح قله غنایی و عاشقانه است و هر آنچه درباره نظامی بگوییم کافی نیست.

مجیدی با اشاره به اینکه برای شناخت نظامی باید مرغ جان را به پرواز در بیاوریم، افزود: در دوره‌ای که حکیم نظامی و حکیم فردوسی زندگی می‌کردند، جامعه فئودلیته و مردسالار بود. بعضی از مردم مثل کنیزان و غلامان اموال منقول محسوب می شدند و جزو انسان قلمداد نمی‌شدند. در چنین فضایی در گنجه، در کنار ترسایان و مسیحیان، کسی اینگونه آزاده درباره زن می‌نویسد.

وی در ادامه گفت: نظامی، قهرمان داستان‌هایش را زن قرار داده و از دوران باستان می‌گوید. بنابراین کار او یک کار خارق‌العاده و البته خطرناک است اما از پس این کار به نیکی بر آمده است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: باید قدر زحمات نظامی را بدانیم. اندرزهایش را وارد زندگی کنیم و سپس با اشاره به مریدی امیر خسرو دهلوی و عبدالرحمن جامی، به نظامی خوانی پرداخت و اشعار وی را نیز تفسیر کرد.

پنج گنج، گنج بی همتا است

معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هرمزگان نیز در این مراسم بیان کرد: در راستای توجه ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بزرگمردان حوزه شعر و ادب، این مراسم برگزار شده و هر چند که مزار بعضی از بزرگان در گستره سیاسی و جغرافیایی ایران قرار ندارد اما بخشی از این فرهنگ و آیین هستند.

محمد میردادی با بیان اینکه گنجه، قفقاز و آذربایجان حدود اوایل دوره قاجار توسط روسیه از گستره جغرافیایی ایران جدا شد، عنوان کرد: بزرگان این سرزمین، ادیبان سرزمین مادری ایران هستند.

میردادی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: معتقدم وقتی مراسمی برای شاعر گرفته می‌شود ارزش گذاری برای اندیشه، فرهنگ و پیشینه است. وقتی آثار نظامی، حافظ، سعدی، خیام و … به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شود، بیانگر تاثیرگذاری فرهنگ است.

وی بیان کرد: پنج گنج، گنج بی همتا است و نظامی صاحب سبک است، زیرا موارد، احساسی، عارفانه و عاشقانه را بیان و سپس نتیجه‌گیری اخلاقی می‌کند و راه و روش درست زیستن را می‌گوید.

اگر خسرو عاشق می‌شود از برکت عشق شیرین است

اسدالله نوروزی استاد دانشگاه هرمزگان نیز در این مراسم با اشاره به روز جهانی زن از تاثیرگذاری شعر نظامی در این زمینه گفت و افزود: ۹۰۰ سال پیش یک اندیشمند، زن را به بزرگی یاد می‌کند.

این منتقد ادبی با تاکید بر ذکاوت «مهین بانو» عمه شیرین ادامه داد: وقتی این بانو از ماجرای عشق خسرو و شیرین با خبر می‌شود، نمی‌گوید هرگز او را نبین اما با درایت می‌گوید: اینگونه نشست و برخاست کند و راه و رسوم برخورد با یک عاشق را به او می‌آموزد. سپس وی را از خطری که در کمینش است عفیفانه آگاه می‌سازد، تا به عنوان سرمشق قرار گیرد:

تو گنجی سر به مهری نابسوده
بد و نیک جهان ناآزموده
جهان نیرنگ‌ها داند نمودن
به در دزدیدن و یاقوت سودن...

این استاد ادبیات با خوانش این بیت نظامی «تو خود دانی که وقت سرفرازی / زناشویی به است از عشقبازی»، گفت: اینگونه است که شیرین سخنان عمه‌اش را آویزه گوش خویش می‌کند و چون جان خویش عزیز می‌دارد و می‌گوید:
به هفت اورنگ روشن خورد سوگند
به روشن نامه گیتی خداوند
که گر خون گریم از عشق جمالش
نخواهم شد مگر جفت حلالش.

وی سرانجام بیان کرد: مهین بانو که خیالش از بابت عصمت و عفت شیرین آسوده می‌شود، اجازه ملاقات در حضور جمع را برای آنها صادر می‌کند. اگر دختران ما شیرین را می‌شناختند، بسیار به خود می بالیدند که میراث دار چنین زنانی هستند.

نوروزی اضافه کرد: وقتی بهرام چوبین، حکومت را از خسرو می‌گیرد، خسرو به سراغ شیرین می‌رود، شیرین می‌گوید اول حکومتت را بدست بیاور. شیرین علی رغم اینکه عاشق پاکباخته است از پشت در با او صحبت می‌کند زیرا دست پرورده مهین بانو است. اگر خسرو عاشق می شود از برکت عشق شیرین است و این نشان می‌دهد که یک زن می‌تواند چقدر بر مرد تاثیرگذار باشد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: در هر صورت نظامی به کمک عشق شیرین، خسرو را بالا می‌برد اما وقتی که خسرو نامه پیامبر را پاره می کند، او را از بالا به پایین می‌کشد و افول او از آنجا شروع می‌شود گرچه شیرین او را نصیحت می‌کند.

از برگ‌های روی هم، خوابیده خاموش

در بخش نخست شعرخوانی، منوچهر ضیایی از شاعران پیشکسوت و عضو انجمن شعر بهشت جنوب با شعر طنز «با غم و زاری نشاندی پای هر منبر مرا…»، طاهره اقتدار بختیاری خالق مجموعه شعر «دردهایی که غیرقانونی است» با غزل «صبح آمد که باز تا شوی …»، منصور ضمیری رئیس سابق انجمن شعر هرمزگان با غزل «می‌شکافد نیش پولادین غم…» و ایرج انصاری فرد رئیس انجمن فعلی شعر هرمزگان با غزل «از برگ های روی هم، خوابیده خاموش، دارم بخاطر داستان های زیادی را…» خواندند و حاضران را به تشویق وا داشتند و سپس نوجوان هنرمندی به نام «قربانی» سنتور نوازی کرد.

در بخش دوم شعرخوانی، محمدحسین بهرامیان نیز با اشاره به سفر تابستان سال‌جاری به چین ادامه داد: انجمن شعر چین ۱۲۷ هزار مترمربع زیر بنا داشت و ۱۵۰ کتابخانه زیر نظر انجمن نویسندگان بود. اما طی یکی دو ماه که ما آن‌جا بودیم، شاعر طرازی مثل زنده‌یاد محمدعلی بهمنی، حسین منزوی و … نداشتند اما اینجا این همه استعداد داریم، کمترین امکانات صوتی وجود ندارد که شعر بشنویم، شعرها تلف نشود، ولیکن این همه شعر زیبا شهید نمی‌شد پس باید بیشتر مطالبه‌گر باشیم.

این شاعر و منتقد ادبی، ابتدا شعر «آمد درست زیر شبستان گل نشست» را با حس شاعرانه از بَر اینسان خوانش کرد:

آمد درست زیر شبستان گل نشست
دربین آن جماعت مغرور شب پرست

یک تکه آفتاب؟ نه! یک تکه از بهشت...
حالا درست پشت سر من نشسته است

این بیت مطلع غزلی عاشقانه نیست
این چندمین ردیف نمازی خیالی است...

بهرامیان سپس شعر بلند بختیاری «تو فرض کن یک خار در چشمِ تَرَت باشد» را با شور و ذوق اینگونه قرائت کرد:

تو فرض‌کن یک خار در چشمِ ترت باشد
آوار دنیا بر سرت نه… همسرت باشد
تو فرض کن از جنگ برگردی ولی خانه
ویرانه‌تر از شهرهایِ کشورت باشد...

دوست داشتن ات، نقطه‌ی صفر مرزیست

پس از وی، یعقوب سهوزاده (زلال) از مولفان و شاعران مینابی شعر عاشقانه «این دختر شاعر» را با لحن و طرز زیبایی خواند.

گاهی سربه زیر
گیسو ریخته در دامن
و لب هایش
بیتی است
با ضربه‌ای رعش آور

این دختر شاعر
تنهایی مرا خواهد کشت...

در ادمه محمدرضا تولایی رئیس محفل شعر اندیشه بندرعباس به پشت تریبون آمد و ضمن سپاس از برگزاری کنندگان چنین محافل شاعرانه و ادبی اضافه کرد: اگر قرار است این دنیا نظم داشته باشد، آن نظم را می‌توان در اشعار نظامی یافت. بنابراین نظامی پیام آور عشق و معرفت است.

تولایی عنوان کرد: توصیه می‌کنم نظامی بخوانید. زیرا نظامی یکی از پیام آوران مهر و راستی است. او آمده است تا نجابت و نظم را الگو سازد و راه راستی را نشان بدهد.

فرزانه فرخی نژاد از ترانه سرایان شهیر بندری با سرآغاز «ای که حرف همه عالم شده آغازه تو …» ترانه عامیانه: «بابا آب داد، بابا نون داد…» را خواند.
نغمه حکمت شعار رئیس خانه ادبیات سیمرغ هرمزگان، نیز قسمتی از اشعار نظامی در بخشی از لیلی و مجنون را خوانش کرد: «چون رایت عشق آن جهان‌گیر»

چون رایت عشق آن جهان‌گیر
شد چون مه لیلی آسمان‌گیر

هر روز خنیده‌نام‌تر گشت
در شیفتگی تمام‌تر گشت...

نجمه محمودی لورگی از شاعران جنوب کرمان نیز شعر «رفتنت مثل توله هاری، در سرم واق واق می کردو…» و خدیجه حسینی از اهالی ادبیات لاهیجان، دلنوشته «آهای مهاجران عاشق…» را خواند. صبا مرادی از بانیان برگزاری این آیین گرامی‌داشت، غزل «من به یک ریز… سرشارم از گلایه و لبریزم از سکوت…» را به حاضران پیشکش کرد.

به گزارش ایبنا، مراسم بزرگداشت پیر گنجه شاعر بلندآوازه سده ششم هجری به همت انجمن شعر هرمزگان و حمایت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یکشنبه شب (۱۹ اسفند ماه) در فرهنگسرای انقلاب بندرعباس برگزار شد. پیش از این نیز کارگاه کشف و شهود در شعر معاصر با حضور محمدمحمدحسین بهرامیان به مدت سه ساعت برگزار شد.