به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بهار برای نویسندگانی که با عشق می‌نویسند و تا آخرین لحظه زندگی خود با عشق و امید ادامه می‌دهند، فصل ویژه‌ای است. محمدعلی علومی، نویسنده، اسطوره شناس، پژوهشگر، طنزپرداز و روزنامه‌نگار بزرگ تاریخ ادبیات معاصر ایران هم جزو همین نویسندگان است که در بهار ۱۳۴۰ چشم به جهان گشود و بعد از خلق آثار متعدد ادبی در حوزه‌های ادبیات داستانی، اسطوره‌شناسی، داستان‌های طنز و … که همگی بهار ادبیات معاصر ایران بودند، در بهار ۱۴۰۳، دقیقاً یک هفته پیش، متاسفانه چشم از جهان بست؛ اما علومی به حق مخاطب این بیت از حضرت حافظ است که می‌گوید: «هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق / ثبت است بر جَریدهٔ عالم دوام ما».

علومی در ۶۳ سال از عمر خود، آثار متعددی را با قلم خود ثبت کرد که از میان آن‌ها می‌توان به «ظلمات»، «داستان‌های غریب، مردمان عادی»، «گذر از کوه کبود» «سوگ مغان»، «خانه کوچک»، «شاهنشاه در کوچهٔ دلگشا؛ وقایع‌نگاری» «سیاه‌بازی»، «آذرستان»، «پریباد» و… اشاره کرد.

اما روز گذشته همزمان با برگزاری چهارمین روز از سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران، سرای ادبیات، به همت خانه کتاب و ادبیات ایران، بزرگداشتی برای تکریم این نویسنده و دانشمند فقید برگزار کرد که این در بزرگداشت، تعدادی نویسندگان، اهالی کتابی و دوستان و همراهان محمدعلی علومی، چون محسن فرجی، رامبد خانلری، اسماعیل امینی، مصطفی فعله‌گری، فرزام شیرزادی، محمد عزیزی و عزیز امرایی حضور داشتند و خاطراتی از این هنرمند را ذکر کردند.

حامد صلاحی، نویسنده، پژوهشگر ادبی و فعال فرهنگی، اجرای این بزرگداشت را برعهده و از خاطره‌های مکتوب و شفاهی درباره این زنده‌یاد محمدعلی علومی، یاد می‌کرد و در رثای علومی با زنده کردن یاد سلمان هراتی یک بیت از این شعار را به علومی هدیه کرد که می‌گوید: «سفر گزید باز از این کوچه همنفسی / پرید و رفت بدان سان که مرغی از قفسی»

در ادامه مهمانان حاضر در این بزرگداشت پشت میکروفون حاضر می‌شدند و درباره محمدعلی علومی می‌گفتند که نخ تسبیح تمام آن صحبت‌ها زنده بودن روان و راه این مرحوم است که با آثار خود در تاریخ ادبیات ایران تاثیرات بزرگی گذاشته است.

لازم به ذکر است که در خلال این بزرگداشت، اعلام شد که آخرین رمان چاپ نشده این نویسنده که به زعم برخی از صاحب نظران تنه به آثاری چون «کلیدر» محمود دولت‌آبادی و «چشم‌هایش» بزرگ علوی خواهد زد، به همت نشر افکار جدید منتشر خواهد شد.

مرگ برای محمدعلی علومی نیست

محسن فرجی، نویسنده، داستان‌نویس، منتقد ادبی، مدیر مسئول انتشارات خزه در ادامه با ابراز تاسف از اینکه چرا بزرگداشت این نویسنده در زمان حیات او برگزار نشد، درباره محمدعلی علومی یاد کرد: چند روز قبل از فوت محمدعلی علومی، با او صحبت کردم و متوجه شدم که برای انتشار کتابش دنبال ناشر می‌گردد و به نظر من این اتفاق اصلاً خوبی نیست که فردی چون علومی پس از سال‌ها کار همچنان برای انتشار کتابش دنبال ناشر بگردد. از نظر من ناشران باید به دنبال علومی می‌گشتند تا برایشان کتاب بنویسد.

سپس رامبد خانلری، نویسنده داستان‌های ژانر وحشت در بخش دیگری از مراسم بزرگداشت محمدعلی علومی، او را جزو بزرگترین نویسنده‌های چند دهه اخیر ادبیات فارسی شناخت و گفت: ۱۰ روز پیش ما برای یک برنامه گفت‌وگو محور به دنبال نویسندگانی می‌گشتیم که بلد هستند درباره داستان شیرین صحبت کنند. نام محمدعلی علومی سومین نام لیست ما بود.

وی افزود: سال‌ها پیش عزیزی به من گفت که اگر می‌خواهی داستان‌بنویسی، حتماً داستان داستان‌نویسان ایران را بخوان. من از کتاب «روزگار غریب، مردمان عادی» علومی مشق نوشتن را یاد گرفتم. اگر محمدعلی علومی هزار بار هم به دنیا می‌آمد، باز هم داستان می‌گفت و می‌نوشت. محمدعلی علومی کاملاً یک داستان نویس بود و به معنای حقیقی کلمه مثل یک داستان‌نویس زندگی می‌کرد و همه چیز برای او داستان بود.

خانلری با اشاره به آثار منتشر نشده زنده‌یاد علومی گفت: محمدعلی علومی داستان‌های نانوشته و نیمه‌کاره زیادی داشت و من منتظرم که آن داستان‌ها را روزی بخوانم. مرگ برای محمدعلی علومی نیست. علومی تا زمانی که داستان‌هایش خوانده شوند، زنده است.

محمد عزیزی، مدیر مسئول نشر روزگار نیز در مراسم بزرگداشت محمدعلی علومی مطرح کرد: من مشتاقانه به محمدعلی علومی گفته بودم با اینکه نشر روزگار یک نشر خصوصی است و توان مالی چندانی ندارد، حاضرم آخرین کتابش را چاپ کنم.

زندگی برایش نوشتن بود و دیگر هیچ

در ادامه این نشست، فرزام شیرزادی، نویسنده و روزنامه‌نگار با اشاره به اینکه بهرام صادقی و فیودور داستایوفسکی از نویسنده‌های مورد علاقه علومی بود، عنوان کرد: علومی نویسنده محنت‌کشیده و درد کشیده و قدر ندیده این روزگار بود. او نویسنده‎ خودساخته‌ای بود و داستان می‌نوشت تا بتواند زندگی‌اش را ادامه بدهد.

شیرزادی در نشست بزرگداشت زنده‌یاد محمدعلی علومی با ابراز تاسف خود، تصریح کرد: علومی نویسنده محنت‌کشیده و درد کشیده و قدر ندیده این روزگار بود. او نویسنده‎ خودساخته‌ای بود و داستان می‌نوشت تا بتواند زندگی‌اش را ادامه بدهد.

این نویسنده بیان کرد: سال‌ها قبل نویسنده و منتقدی درباره محمد علی علومی گفت، علومی «خوان رولفو» ی ایرانی است. در دو سه دهه گذشته نویسنده شدن و چاپ کتاب سخت بود ولی این روزها نویسنده زیاد است و این نویسندگان الآن در سطح نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران زیادند. البته نویسندگان شبیه‌سازی شده هستند؛ کسانی که بی‌زحمت و مرارتی مثلاً نویسنده شده‌اند.

شیرزادی با اشاره به قلم یکه علومی، گفت: علومی شبیه هیچ نویسنده‌ای نبود و در نوشتن خودش بود و از روی دست هیچ‌کس نمی‌نوشت. او سالیانی طولانی رنج نویسنده مستقل بودن و در دار و دسته نبودن را به جان خرید و زندگی برایش نوشتن بود و دیگر هیچ.

علومی همیشه پر از طرح و ایده بود

اسماعیل امینی در قسمت پایانی مراسم بزرگداشت محمدعلی علومی گفت: من مرگ را غمگین نمی‌بینم و می‌دانم که بعد از مرگ به جایی می‌رویم که همه را می‌بینیم.

او با اشاره به اصطلاح شیرزادی درباره نویسندگان و شاعران شبیه‌سازی شده افزود: فضای جامعه به گونه‌ای است که نخبگان و انسان‌های متفاوت که شبیه‌سازی شده نیستند در انزوا قرار می‌گیرند و در چنین جایی ابتذال ترویج پیدا می‌کند. رواج ابتذال در نهایت بنیان‌های فکری ما را به هم خواهد ریخت و نابود خواهد کرد.

این شاعر و طنزپرداز در پایان توضیح داد: علومی همیشه پر از طرح بود. او هرگز در قالب شکل‌های که نظام اداری می‌پسندد، درنیامد یا مثلاً کارمندی نشد که فقط به فکر افزایش حقوق‌اش باشد.

نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.