محمدباقر خرمشاد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال بیان کرد: دبیرخانه سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال، ۱۶۰۰ اثر در دو حوزه کلان مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی که سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ منتشر شده‌اند را شناسایی کرده است؛ از این تعداد، حدود ۲۶۷ عنوان کتاب برای داوری، مناسب تشخیص داده شد.
داوری ۱۹۷ کتاب و راهیابی ۲۴ اثر به مرحله نهایی
وی ادامه داد: از آثار رسیده به مرحله داوری، ۱۹۷ عنوان در حوزه مطالعات اسلامی و ۷۰ عنوان به مطالعاتی ایرانی اختصاص داشت. در نهایت ۲۴ اثر به مرحله پایانی راه پیدا کرد. آثار دریافتی در حوزه‌های مطالعات اسلامی، علوم و معارف اسلامی، تاریخ علم، اقتصاد اسلامی، علم کلام، اخلاق، حدیث، فقه و حقوق اسلامی، تصوف و عرفان اسلامی تاریخ و تمدن اسلامی، فلسه اسلامی، مطالعات شیعی، اسلام معاصر روان‌شناسی وعلوم تربیتی معاصر هستند.
دبیر سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال افزود: داوران در بخش مطالعات ایرانی، ۷۰ عنوان کتاب در شاخه‌های تاریخ و جغرافیای ایران بزرگ، تاریخ، تمدن و زبان‌های ایران باستان، هنر و معماری ایران، زبان و ادبیات فارسی، علوم سیاسی و ارتباطات، زبان و زبان‌شناسی را بررسی کرده‌اند.
خرمشاد به داوری آثار ترجمه در سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال اشاره و بیان کرد: در حوزه مطالعات ایرانی، ترجمه آثار اندیشمندان ایرانی در دبیرخانه داوری شد. در مجموع آثار داوری شده، از زبان‌های آلمانی، ارمنی، اردو، ازبکی، اسپانیایی، اندونزیایی، انگلیسی، ایتالیایی، بلغاری، بنگالی، بوسنیایی، تاجیکی، ترکی استانبولی، چینی، روسی، عربی، فرانسوی، گرجی و هندی بودند.
به‌گفته دبیر علمی سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال دوره سی‌ویکم از جایزه جهانی کتاب سال، بیش از سه برگزیده خواهد داشت.
خرمشاد درباره سیاست‌های دبیرخانه جایزه جهانی کتاب در انتخاب آثار بیان کرد: تشویق نویسندگان، محققان و پژوهشگران غیرایرانی به خلق اثر در دو حوزه مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی همچنین ارتقاء آگاهی‌های مخاطبان غیرایرانی نسبت به این دو عرصه علمی در گستره جهان، سیاست کلی و ثابت جایزه جهانی کتاب سال است. این دو اصل ثابت همیشه در نظر بوده و بر هر اصل کوچک دیگر سایه انداخته علاوه‌براین به‌عنوان قطب‌نمای اعضای هیئت علمی جایزه جهانی کتاب سال شناخته شده است.
وی درباره بررسی میزان تأثیرگذاری آثار بررسی و برگزیده در بازار کتاب کشور نویسندگان کشور مبدا همچنین در جامعه دانشگاهی گفت: به‌نظر می‌رسد خلق کتاب، در حوزه‌های علمی، آثار خودش را در پی دارد. با توجه به اینکه مسائل مربوط به جهان اسلام و ایران، به‌ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به‌دلایل مختلفی، در دنیا برجسته شده، جذابیت‌ها و مخاطبان خاص خود را دارد.
توجه پژوهشگران غیرایرانی و غیرمسلمان به مسائل جهان اسلام و ایران همواره تأثیرگذار است
دبیر علمی سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال ادامه داد: ایران در دو مقطع تاریخی قبل از اسلام و پس از اسلام، یعنی تمدن ایران باستان و تمدن ایران اسلامی که ایرانی‌ها در دوره اسلامی نقش بسیار پُررنگی داشتند، برای محققان همواره جذاب بوده است؛ ازجمله موضوعات فلسفه اسلامی، عرفان و اخلاق اسلامی همچنین تصوف و پیش از آن به توانمندی در ایران باستان، معماری، شهرسازی، زبان و دیگر مباحث.
خرمشاد افزود: البته اتفاقات جهان اسلام در دوره معاصر، ازجمله انقلاب اسلامی ایران همچنین دیگر مسائل جهان اسلام که همچنان شاهد آن هستیم موضوعاتی را خلق کرده که برای مخاطبان جذاب و جالب است.
وی با تأکید بر اهمیت تولید محتوا در حوزه مطالعات ایرانی و اسلامی به قلم یک پژوهشگر غیرایرانی گفت: وقتی محقق غیرایرانی وغیرمسلمان در کشورهای مختلف به خلق اثر اقدام می‌کند، قطعاً مخاطبان علاقه‌مند به این دو حوزه را متأثر می‌کند. در آیین اختتامیه مشخص خواهد شد که چه افرادی در دو حوزه مطالعات ایرانی و اسلامی، محتوا تولید کرده‌اند؛ طبیعی است که این کتاب‌ها سفارشی نبوده و اگر در جامعه خودشان جذابیت و طرف‌دار نداشت، قاعدتاً عمری را برای پرداختن به این موضوعات صرف نمی‌کردند.
دبیر علمی سی‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب، به جایگاه زبان و ادبیات فارسی بین پژوهشگران دنیا اشاره و بیان کرد: زبان فارسی، به‌عنوان یکی از زبان‌های زنده دنیا، زبان آهنگین و قدیمی همچنان برای پژوهشگران جالب و جذاب است.
خرمشاد درباره ترجمه آثار برگزیده جایزه جهانی کتاب سال به زبان فارسی گفت: به نظر هیئت داوران دو دوره سی‌ام و سی‌ویکم، تعدادی از آثار برگزیده جایزه جهانی کتاب سال، اگر ترجمه شود به جامعه علمی یا قلمرو فکری دو حوزه مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی کمک می‌کند.
وزارت ارشاد از شکل‌گیری جریان ترجمه آثار برگزیده جایزه جهانی کتاب سال حمایت کند
وی با بیان اینکه به صراحت در خروجی بسیاری از جلسات به ترجمه آثار توصیه شده است، ادامه داد: حتی در برخی مواقع، کتاب‌های نرسیده به مراحل بعدی داوری نیز برای ترجمه توصیه شده است. چراکه پیش‌بینی می‌شود همین آثار نیز در جامعه ایرانی مخاطب خواهند داشت؛ بنابراین هیئت داوران، مدام بر ترجمه آثار برگزیده و داوری شده تأکید دارند. اما اینکه چقدر تأکید و توصیه‌های هیئت داوران به مرحله اجرا رسیده، باید گفت، امیدواریم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ترجمه این آثار را تسهیل کند و حتی امتیازاتی را قائل شود.
نظرات