کتاب «امپراتوری عثمانی» منتشر شد؛
تاریخ سیاسی دولت عثمانی از واپسین دهه سده سیزدهم تا شکلگیری جمهوری ترکیه
کتاب «امپراتوری عثمانی» به تاریخ سیاسی دولت عثمانی از واپسین دهه سده سیزدهم تا شکلگیری جمهوری ترکیه پرداخته است. به غیر از فصل اول کتاب که توجه آن معطوف به نهادهای امپراتوری است، هفت فصل دیگر این کتاب تابع ترتیب توالی تاریخی است.
منظور از تألیف این کتاب بررسی تاریخ سیاسی دولت عثمانی از واپسین دهه سده سیزدهم تا اعلان جمهوریت ترکیه در 1923 است. دولت عثمانی از نخستین محل خود که ناحیه «سگود (سویوت امروزی) در غرب آناطولی بود، رو به گسترش نهاد تا اراضی پهناوری را به قلمرو خود بیفزاید و بر مردمان دیگری فرمان براند. تصرف هر محل و ناحیهای موجب شد که جماعتهای بومی جدیدی جذب قلمرو عثمانی شده، به آن بپیوندند و در افزایش قدرت اقتصادی و غنای فرهنگیاش سهیم باشند.
امپراتوری عثمانی درواقع در بیشترین مدت از تاریخ خود به صورت مجموعهای پیچیده از گروههای قومی، زبانی و دینی باقی ماند. هر گروهی تاریخ، فرهنگ، زبان، آداب دینی و مذهبی و سنتهای خود را داشت. افزون بر ترکها، مجارها، صربها، بوسنیاییها، مونتهنگروییها، آلبانیاییها، یونانیان، بلغارها، رومانیاییها، تاتارها، یهودیها، کردها، عربها، ارمنیان و بسیاری دیگر مجاز بودند که اعتقادات دینی و رسوم فرهنگی خود را حفظ کنند؛ بنابراین هیچ روایتی از امپراتوری عثمانی نمیتواند ادعای جامعیت کند مگر آنکه تاریخ همه مردمان و جوامعی را دربر بگیرد که در رشد و پیشرفت این قدرت جهانی و تمدن غنی و پرتنوعش نقش داشتند.
در این کتاب تاریخ سیاسی دولت عثمانی از واپسین دهه سده سیزدهم تا شکلگیری جمهوری ترکیه بررسی شده است. به غیر از فصل اول این کتاب که توجه آن معطوف به نهادهای امپراتوری است، هفت فصل دیگر این کتاب تابع ترتیب توالی تاریخی است. تاریخ امپراتوری به هفت دوره مشخص در این کتاب تقسیم شده است: نخستین آنها با تشکیل دولت عثمانی به همت عثمان پایهگذار خاندان در واپسین دهه سده سیزدهم آغاز شده و تا شکست چهارمین سلطان عثمانی (بایزید اول) از تیمور، جهانگشای آسیای میانه تا سال 1402 ادامه یافته و به جنگ فرزندان سلطان مغلوب انجامیده است.
دوره دوم با احیای دولت عثمانی در 1413 در روزگار سلطنت محمد اول شروع شده و با سلطنت سلیلمان باشکوه محتشم که مظهر عصر طلایی قدرت و تمدن عثمانی بود، به سال 1566 پایان گرفته است. سومین دوره که روزگار انحطاط قدرت عثمانی است، با سلطنت سلیم دوم (1566 ـ 1574) آغاز شده و به سلطنت مراد پنجم عثمانی که از دولتهای اروپایی بود، متمرکز بر یکصدوپنجاه سالی است که از جلوس مراد چهارم در 1623 آغاز شده و با امضای قرارداد خفتبار کوچک قینارجه با روسیه به سال 1774 تمام شده است. پنجمین دوره که با سلطنت سلیم سوم در 1789 آغاز شده و با مرگ محمود دوم در 1839 پایان مییابد، شاهد اصلاحات حکومتی از جانب دولت عثمانی و ظهور نخستین جنبشهای ملیگرایانه در میان اتباع مسیحی امپراتوری بود. دورۀ ششم یا عصر اصلاحات جدید با سلطنت عبدالمجید به سال 1839 آغاز شد و با انقلاب ترکان جوان در 1922 به فرجام رسید. آخرین فصل کتاب شامل دورهای از 1908 تا 1922 است که با سقوط و فروپاشی امپراتوری عثمانی به دنبال شکستخوردنش در جنگ جهانی اول به پایان میرسد.
این کتاب پس از سالشمار رویدادهای تاریخ عثمانی و سلاطین امپراتوری عثمانی در هشت فصل تنظیم شده است. مرور اجمالی تاریخی، بنیادگذاران امپراتوری، اوج قدرت عثمانی، انحطاط امپراتوری، اصلاحات سنتی و تجزیه ارضی، جهانخواری اروپایی و سوقدادن امپراتوری به سوی اصلاحات، از تنظیمات تا نوینسازی خودکامانه و انقلاب ترکان جوان و سقوط امپراتوری عثمانی هشت فصل کتاب را شامل میشود. تصویرها و نقشهها، زندگینامهها، اسناد اصلی، واژهنامه گزیده اصطلاحات و کتابشناسی توصیحی پایانبخش کتاب است.
کتاب «امپراتوری عثمانی» نوشته مهرداد کیا با ترجمه علی کاتبی در 331 صفحه و شمارگان 500 نسخه از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.
نظر شما