کتاب «دائرة المعارف مصور هنرمندان تاریخ ساز» اثری جامع و کامل پیرامون نقاشان و مجسمه سازان معروف در طول تاریخ است که به حدود 90 هنرمند میپردازد.
این اثر در هفت فصل نگاشته شده است. در فصل اول به مجموع نقاشان برجسته در دوران پیش از قرن پانزدهم میلادی پرداخته شده است. در چهار فصل بعدی هنرمندان قرن شانزدهم تا نوزدهم بررسی میشوند و قرن بیستم نیز مشتمل بر دو فصل میباشد. بخش اول هنرمندان اوایل قرن بیستم و بخش دوم از سال 1945 تا امروز را روایت میکند.
در هر بخش با دو یا سه نمونه از آثار هنرمند آشنا میشویم. سبک کاری و نوع علایق او را مطرح میکند و همچنان به شکل مختصر با زندگی و اتفاقات مهم دوران فعالیت آن هنرمند آشنا میشویم. همچنین در کتاب با مکاتب هنری آشنا شده و سیر تغییر و تحولات در جهان نقاشان و مجسمه سازان را درک میکنیم. سبک هنری هر نقاش نیز به شکل مجزا مورد تحلیل و ارزیابی قرار میگیرد. در واقع این اثر را میتوان یک دوره تاریخ جامع هنر تجسمی دانست.
در هر فصل شرح حال و زندگینامه هنرمند بیان شده است. تصاویری از آثار هنرمندان چه نقاش چه مجسمه ساز آورده شده و روایتهای مربوط به آن و دوره تاریخی و چگونگی شکلگیری آن ذکر شده است.
همچنین در هر فصل به صورت محوری به رویدادهای هنری در تاریخ آن قرن اشاره شده است.
در فصل اول به هنرمندانی چون جوتو، یان فان ایک، جووانی بلینی، ساندرو بوتیچلی میپردازد.
دربخشی از اولین فصل میخوانیم:
«اولین زندگینامه نویس جوتو، جورجو وازاری بود. اثر معروف او «زندگی هنرمندان» برای اولین بار در سال 1550 یعنی دو قرن پس از مرگ این هنرمند منتشر شد. دانستههای ما از زندگی و آثار جوتو اندک است و بسیاری از اطلاعات درباره او غیرقابل اتکا هستند.»
نکته کابردی و جذاب کتاب برای علاقهمندان به هنر این است که در هر قسمت آثار را که معرفی کرده درباره تکنیک ساخت آن هم صحبت شده است. مثلا در این فصل راجع به تکنیک فرسکو، تکنیک نقاشی رنگ روغن، تکنیک طراحی روی سنگ و تعدادی دیگر صحبت شده است.
فصل دوم به لحاظ تاریخی دوره درخشانی در هنر است و هنرمندان مطرحی چون لئوناردو داوینچی، آلبرشت دورر، میکلانژ، آل گرکو و دیگر هنرمندان میپردازد. درباره داوینچی میخوانیم: «لئوناردو داوینچی یک علامه باهوش و نابغه دوران خود بود که در هر دو زمینه هنر و علم استعداد ذاتی داشت. زیبایی و شکوه معدود نقاشیهای تکمیل شده او باعث حیرتزدگی معاصرانش شد و هنر را وارد مرحله جدیدی کرد.» در فصلها اگر صحبت یا جملهای از هنرمندان موجود باشد آورده شده است.
فصل سوم به هنرمندان قرن هفدهم از جمله پیتر پل روبنس،نیکلا پوسن، رمبرانت و غیره میپردازد. درباره نیکلا پوسن آمده است، او چیره دستترین و عالیترین نقاش در میان تمامی نقاشان کنونی است.یا درباره جان لورنتزو برنینی آمده « برنینی برای رم و رم برای برنینی ساخته شد.»
در فصل چهارم نام هنرمندانی چون جانگ سان، ژاک لویی داوید، فرانسیسکو د گویا به چشم میخورد. درباره ژان آنتوان واتو نوشته شده، ژان آنتوان واتو یکی از بزرگترین هنرمندان قرن هجدهم و از شخصیتهای مهم در پیدایش سبک روکوکو است. او ژانر کاملا جدیدی را با نام نقاشی «بزم عاشقانه» به وجود آورد. سخنی منصوب به فرانسیسکو د گویا آمده است که گفته: «ابتدا یک هنرمند فوق العاده باشید؛ سپس میتوانید هر کاری انجام دهید. هنر باید نخستین اولویت باشد»
در قرن نوزدهم زندگی و آثار و تاکتیکهای کاری هنرمندانی چون کاتسوشیکا هوکوسای، دانته گیبریل روستی، آنری روسو، ونسان ونگوگ بررسی شده است. ون گوگ میگوید: « تنها زمانی که از هر جهت احساس زنده بودن میکنم، هنگامی است که در مقابل سه پایه نقاشی خود ایستاده ام.»
در اوایل قرن بیستم به پابلو پیکاسو، ادوارد هاپر، رنه مارگریت و دیگر هنرمندان میرسیم. درباره پیکاسو آمده است پابلو پیکاسو هنرمندی بینهایت خلاق بود که بر تمام ابزارهای هنری مورد استفادهاش تسلط کامل داشت. او با انرژی و جدیت خود نقشی بی بدیل در شکلگیری هنر مدرن ایفا کرد و اینگونه به بزرگترین هنرمند قرن بیستم تبدیل شد. پیکاسو میگوید: «هر کودکی یک هنرمند است. مسأله این است که وقتی بزرگ شد هنرمند باقی بماند...».
در دوران معاصر به سالوادور دالی، فریدا کالو، اندی وارهول، تاکاشی موراکامی و برخی دیگر میپردازد. سالوادور دالی به خاطر نقاشیهای دقیق و پر جزئیات و تصویر پردازیهای عجیب و غریب خود شهرت دارد. او مبلّغ خارقالعادهای بود که هم باعث محبوبیت سورئالیسم شد و هم آوازه خود را در سطح جهانی گسترش داد.
در انتهای کتاب نمایههای موضوعی کتاب آمده است.
نظر شما