سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): در ۲۱ تیر سال ۱۳۱۴ تظاهراتی نسبت به ممنوعیت حجاب در مسجد گوهرشاد انجام شد که در پی آن بسیاری از روحانیان سرشناس مشهد دستگیر شدند. شورای فرهنگ عمومی کشور این روز را به عنوان عفاف و حجاب نامگذاری کرده است. به مناسبت روز حجاب و عفاف گفت‌وگویی با راضیه تجار به بهانه یکی از رمان‌های وی با عنوان «یاس کبود» که در آن به مسئله حجاب و عفاف هم پرداخته است، ترتیب داده‌ایم. راضیه تجار از مؤسسان انجمن قلم است که عضویت در شورای داستان‌نویسی بنیاد شهید، شورای فیلمنامه‌نویسی و ادبیات در بنیاد فارابی، مسئولیت صفحه ادب و هنر روزنامه جام‌جم و مدرس و داور داستان نویسی را در کارنامه کاری خود دارد.
چه شد که کتاب «یاس کبود» را نوشتید؟
دغدغه نوشتن این کتاب به سال‌ها پیش بر می‌گردد و مختص سال‌های اخیر نیست. بر حسب تصادف نوشتن این کتاب خیلی طول کشید اما خوشبختانه به موقع و خوب چاپ شد. این کتاب یک رمان عاشقانه است با پس‌زمینه تاریخ، نگاهی به مقطع زمانی کشف حجاب رضاخانی دارد.
چرا نوشتن این کتاب زمان‌بر بود؟
نگارش این اثر یک کار دلی بود و علاوه بر آن نیاز به تحقیق هم داشت و این دو عامل باعث شد نوشتن آن زمان زیادی بگیرد .یاس کبود کاری بود که آن را خیلی دوست داشتم و کارهایم را انجام می‌دادم و بین آنها یاس کبود را می‌نوشتم.
چرا این اثر را بسیار دوست دارید؟
کتاب‌هایی هستند که نویسنده آنان را بدون توجیه خاصی بیشتر دوست دارد و نوشتن چنین کتاب‌هایی زمان‌بر است. کتاب یاس کبود از این نوع آثار است و امیدوارم توفیق داشته باشد که به دلها بنشیند و عباراتش در اذهان رسوخ کند. این کار را عاشقانه نوشتم و بسیار دوست دارم. این کتاب برایم به دلايلی عزیز است. قسمت اول این کتاب در سال‌های دور در مجله‌ای داستانی چاپ شد. من این کتاب رابه‌تدریج نوشتم و لابه‌لای کارهایم به آن می‌پرداختم. در حقیقت می‌خواستم لحظات خاصی را صرف نوشتن این کتاب کنم. هر اثر نویسنده حکم بچه او را دارد. هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند به خود دروغ بگوید که به عنوان مثال این اثر هم مانند بقیه آثارم است. کارهای نویسنده سیری دارد .برخی آثار در یک رتبه هستند و بعضی کارها در رتبه بالاتری قرار دارند. کتاب یاس کبود را در رتبه بالاتری از بقیه آثارم می‌بینم. امیدوارم این کتاب مورد قبول و استقبال خوانندگان قرار گیرد، بسیاری از خوانندگانم پیام می‌دهند و در مورد آثارم اظهارنظر می‌کنند و من حس می‌کنم کتاب‌هایم را دوست دارند. «یاس کبود »گل کارهایم تا به امروز است.
چقدر از شواهد تاریخی در رمان یاس کبود استفاده کردید؟
یک برهه‌ای از کتاب در زمانی از دوره احمد شاه تا روی کار آمدن رضاخان است که در آن میان نقش آیت‌الله مدرس هم مطرح شده است. به این اثر پس زمینه تاریخی دادم اما داستان تاریخی نیست و عاشقانه است. زمان داستان را هم به دلخواه خود فشرده کردم.
آیا نویسندگان در پیش از انقلاب به مسئله کشف حجاب در رمان‌های خود می‌پرداختند؟
شاید چنین چیزی در آن زمان وجود داشته اما به تجدد بیشتر توجه می‌شده است. من ندیدم و نخواندم که نویسنده‌ای در قبل انقلاب در داستان و رمان‌هایش به کشف حجاب بپردازد. در واقع به خاطر شرایط حاکم کسی نمی‌توانست بر علیه بی‌حجابی بنویسد و اگر چنین چیزی بوده کم بوده اما بر عکس آن وجود داشته است. نویسندگانی بودند که در آثارشان به سمت‌و‌سویی می‌رفتند که حجاب و تقید را زیر سوال ببرند. در برخی آثار هدایت چنین چیزی می‌بینیم. در آن زمان در رمان‌ها و داستان‌ها بیشتر نگاه منفی به حجاب حاکم بود تا نگاه مثبت و حداقل من ندیدم نویسنده‌ای در رمانش به حجاب بپردازد.
در رمان‌های امروز نگاه به مسئله حجاب چگونه است؟
شاید آن قدر نیاز نبود و حس نشده که باید به حجاب در قالب داستان و رمان پرداخته شود. بعد از انقلاب اسلامی نگاه و توجه به حجاب لحاظ شد و حتی قانونی در این زمینه گذاشته شد. آحاد مردم هم از این قانون تبعیت کردند .مثل ماهی که در آب شنا می‌کند کسی نیاز نمی‌دانست که به حجاب توجه کند چون رعایت می‌شد. در کتاب‌هایی هم که نوشته می‌شود، مشخص است که شخصیت‌ها و خانواده‌های داستان به حجاب اهمیت می‌دهند .نویسنده به جامعه نگاه می‌کند و مسلما حجاب و عفاف هم در آثارش لحاظ می‌شود. مسئله سخت و سنگینی به‌وجود نیامده که نویسندگان دغدغه پرداختن مستقیم به حجاب را در داستان و رمان‌های خود داشته باشند و در حقیقت نویسندگان به طور غیرمستقیم به مسئله حجاب در داستان و رمان‌های خود توجه می‌کنند و مستقیم به آن نمی‌پردازند.
چهارشنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۲ - ۰۸:۱۶
نظر شما