به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «طبقه و محیط زیست» را می‌توان دو کتاب مجزا در درون یک کتاب تلقی کرد. سه فصل اول کتاب کلیدی‌ترین مفاهیم طبقات اجتماعی و سرانجام این تعاریف را شرح می‌دهد. این بخش از کتاب برای پژوهشگران حوزه اقتصاد سیاسی و علوم اجتماعی و فلسفی جذاب خواهد بود. یک فصل دیگر کتاب نیز از پیوند میان مسائل محیط زیستی و طبقاتی سخن می‌گوید و علاقه‌مندان به حوزه محیط زیستی از خواندن آن لذت خواهند برد.

در «فصل نخست» این کتاب، مروری بر شکل‌گیری نظریه طبقاتی خواهیم داشت و همان‌جا نیز به واکاوی بحران‌های این نظریه خواهیم پرداخت. این فصل تصویری مقدماتی از زمینه‏‌های پیدایش نظریه‎ طبقاتی، تعاریف پایه آن، دلایل ناکامی و افول آن و هم‎چنین آرای مخالفان‌اش را عرضه می‌دارد.

در «فصل دوم»، وجوه معرف‎ت‌شناسی و روش‏‌شناسی نظریه‌های طبقاتی و به ویژه نظریه‎ مارکس مورد کنکاش قرار گرفته است. این فصل حاوی زیربنایی‌ترین مفاهیم این مجموعه است و بنیان‏‌های فلسفی علوم اجتماعی به طور عام و نظریه‎های طبقاتی به طور خاص، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از آن‌جا که سخن گفتن از مفاهیم فلسفی، به میانجی مفاهیم متضاد خودشان، بر سهولت کار می‏‌افزاید، کوشش شده است تا در غالب بخش‌های این فصل، مفاهیم به صورت جفت‌های متضاد معرفی شوند: دوگانگی یا چندگانی روش‌‎شناختی، دوگانگی یا چندگانی منطق، دو تلقی متضاد از انسان، دو فهم متفاوت از دانش، دو رویکرد متعارض از مضمون نظریه اجتماعی، دو طریقه مختلف در روش مطالعه‎ علوم انسانی و دو نگاه گوناگون به حقوق و اخلاق. برخلاف فصل اول که ارجاعاتی به یافته‌ها و شواهد تجربی دارد، فصل دوم، مبرای از فضای تجربه، باریک‌بینی در روش شناخت و امکان تحقق آن را در دستور کار خود قرار داده است.

ناکامی در کاربست نظریه‌های طبقاتی، برخی از متفکران چپ را به چاره‌جویی وا داشته است و از این رو، «فصل سوم» نیز به معرفی مساعی این گروه برای بازسازی نظریه طبقاتی اختصاص یافته است. مطالعه این آراء از اهمیت چندگانه‌ای برخودار است: نخست این‌که از زبان ایشان بشنویم و بدانیم که ناکارآمدی «نظریه‎ طبقاتی» موضوعی جدی است، دیگر آن‎که از تشتت آرای میان صاحب‌نظران چپ در باب طبقه و تحلیل طبقاتی مطلع شویم. افزون بر این، دریابیم که دیگر مفهوم مستنبط از طبقه یا طبقات اجتماعی در نزد متکلمان علوم انسانی، بر مفهوم مبرهن و یکتایی دلالت نمی‏‌کند.

در «فصل چهارم»، به سراغ دعاوی محیط زیستیِ طبقاتی خواهیم رفت و نمونه‌هایی از آن‏ها را بررسی خواهیم کرد. طی چند دهه‎ اخیر، اثرات مخرب ناشی از انواع آلودگی‌ها در خاک، هوا، آب و جو زمین، به بحران‏‌های متعددی نظیر از بین رفتن تنوع زیستی، بحران تغییرات اقلیمی و به‌طور کلی تخریب محیط زیست، به شکل فزاینده‏ای بدل به یکی از دغدغه‌های جدی جامعه انسانی شده است. گزارش‌های پیاپی ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ مجمع جهانی اقتصاد درباره‎ی مهم‎ترین مخاطرات آتی جوامع بشری، حکایت از آن دارد که «محیط زیست» چه از حیث احتمال وقوع و چه از منظر شدت اثرات تخریبی آن، در صدر مخاطرات جهان ما قرار دارد.

اما از سویی دیگر این اوضاع مستمسکی برای دست‎یابی به اهداف سیاسی نیز شده است و دعاوی «محیط زیستیِ طبقاتی»، یک نمونه از این موارد است. در فصل چهارم، برخی از این نمونه‌ها در قالب پرونده‌هایِ موضوعی بررسی شده است و فصل پنجم»، یک جمع بندی اجمالی از محتوای این کتاب در آن ارائه شده است و ا پایانی بر این کار پژوهشی است.

فصل اول این کتاب از بخش‌های زیر تشکیل شده است: افسون زدائی از مفهوم طبقه، پیشینه تحلیل طبقاتی، نیاز به تحلیل طبقاتی، معرفی نظریه طبقاتی مارکس، بحران‌های نظریه طبقاتی مارکس، ناکامی‌های نظریه نیروهای مولد، عدم توفیق در نظریه آگاهی طبقاتی، چشم پوشی از سایر گروه‌بندی‌های اجتماعی، تقدم اهداف و منافع فردی بر منافع طبقاتی، خطا در شناسایی منشاء استثمار، سطوح درآمدی به جای مالکیت ابزار، کار غیر دستمزدی و تأمین سرمایه در دنیای امروز، تحول دائمی در شکل و محتوای کار، بحران در تعریف مناسبات طبقه و دولت، ناممکن بودن به‌دیل جامعه طبقاتی و رفاه بی‌نیاز از مبارزه طبقاتی

همچنین فصل دوم از بخش‌هایی چون مبانی معرفت‌شناسی و روش‌شناسی تحلیل طبقاتی، الگوی کسب معرفت، دوگانگی یا چندگانی (مونیسم/ دوآلیسم | پولی لوژیسم) در روش شناختی و منطق، تعریف از انسان، تعریف از دانش، تعریف از مفاهیم، مضمون نظریه اجتماعی، روش مطالعه علوم انسانی و حقوق و اخلاق تشکیل شده است.

کوشش برای بازسازی نظریه طبقاتی، مطالعات اریک رایت: نظام طبقاتی طبقه‌ای، دیوید گروسکی و گابریلا گالسكو: تحليل طبقاتی نودورکیمی، ریچارد برین و جان گلدتورپ وبری: تحليل طبقاتی نوو بری، ادوارد تامپسون: طبقه به مثابه پدیده‌ای تاریخی، جرالد کوهن: در مسیر اصلاح نظریات مانیفست، اليوت بی. واینینگر: تحلیل طبقاتی پی یر بوردیو، رزماری کرامپتون: در جستجوی مفهوم طبقه، نابرابری و طبقه: توماس پیکتی، یان پاکولسکی: تحلیل پساطبقه‌ای، ارنستو لاکلاو: پسامارکسیسم در غیاب طبقه و موشه پوستون: طبقه کارگر سوژه تحول نیست از بخش‌های تشکیل دهنده فصل سوم این کتاب هستند.

کتاب «طبقه و محیط زیست» اثر شهرام اتفاق، در 410 صفحه و با قیمت 110000 تومان از سوی نشر آماره وارد بازار نشر شده است.