کمی درباره نگارش کتاب «کتاب مخفی» توضیح دهید و بگویید که چه مسائلی باعث شد تا به سمت نگارش این اثر بروید؟
«کتاب مخفی» در ادامه همان مسیر اصلی نویسندگی من در حوزه ادبیات دینی قرار می‌گیرد. مسیری که من اسمش را ادبیاتِ تکلیفی می‌گذارم. یعنی آن‌چه که به‌عنوان یک نویسنده معتقد به ولایت حضرات معصومین صلوات الله علیهم تکلیف شرعی بنده است که به آن بپردازم و درباره‌اش بنویسم. داستانِ این کتاب درباره فضائل و مراتب امیرالمومنین (ع) است. یک ایرانی به‌طوری موظف می‌شود تا کتابی از فضائل امام را از مدینه به ایران برساند، امّا این کتاب مخالفان و دشمنانی دارد. بدخواهان دوست ندارند فضائل امام (ع) شنیده شود. به همین منظور سعی دارند کتاب و نویسنده‌اش را نابود کنند. بنده به‌عنوان نویسنده این کتاب هدفم نشر فضائل امیرالمومنین صلوات الله علیه بوده است. همیشه هم دنبال این بوده‌ام که آن دسته از مخاطبینی که اهل مطالعه حدیث نیستند، بتوانند در قالب یک کتاب داستانی این احادیث را مطالعه کنند و نسبت به اهل بین صلوات الله علیهم معرفت بیشتری کسب کنند. در حقیقت کتاب و ادبیات داستانی برای من، مثل یک منبر است برای یک واعظ! مثل یک کلاس درس است برای یک معلم! داستان برای من فقط تفریح نیست. بلکه هنری است برای آموزش. هدف تفریح نیست. بلکه هدف آموزش است. آموزش معارف دینی در حوزه امامت. به بیان دیگر همان که پیش‌تر گفتم. ادبیات تکلیفی.
درباره جوایز پایگاه ادبی شهید حبیب غنی‌پور و شورای نویسندگان مسجد جوادالائمه بفرمایید و نحوه عملکرد این شورا در طی 21 سال گذشته به چه صورت است؟
بنده این افتخار را داشته‌ام که در چند دوره از جوایز ادبی شهید حبیب غنی‌پور، کتاب‌هایم جزو برگزیدگان بوده است. این جشنواره جزو جشنواره‌های ارزشی به حساب می‌آید. از نقاط قوت آن هم این است که برای خودش اصول و مبنایی دارد، فقط نگاه هنری و فرم به داستان ندارد، بلکه داستان را در کنار محتوا و آن‌چه گفته می‌شود قضاوت می‌کند. همین که خاستگاه اصلی این جشنواره یک مسجد بوده است، به نظرم هم جالب است و هم جای تامّل دارد. اینکه یک مسجد و اهالی آن بیایند و به هنر متعهد اسلامی بها داده و آن را جدی بگیرند، به خودی خود اتّفاق بسیار خوبی است.
چرا نشرهای ما به صورت جدی بر کتاب‌های حوزه نوجوان مانور نمی‌دهند؟ در نگاه شما شاخصه‌های اصلی کتاب نوجوان چیست؟
به نظر من مهم‌ترین راه موفقیت در حوزه کتاب نوجوان، چه در تالیف و چه در نشر، کشف دنیای نوجوانان و کشف زبان و ادبیات آنهاست. نویسنده باید بداند که نوجوان در چه دنیایی زندگی می‌کند. قطعاً فضای فکری نوجوان با فضای فکری ما بزرگترها متفاوت است. یادم می‌آید وقتی که ما نوجوان بودیم، فکر می‌کردیم بسیاری از مطالبی که توی ذهن ماست را بزرگترها متوجه نمی‌شود، گاهی آنها را بیگانه از خود می‌دانستیم. دقیقا شاید نوجوان امروز هم همین دیدگاه را نسبت به ما دارد. بنابراین من به عنوان یک نویسنده در حوزه ادبیات نوجوان باید در ابتدا و در آغاز، ادبیات و دنیای نوجوان را کشف کنم. باید ساختار فکری نوجوان و مختصات اندیشه‌اش را پیدا کنم. تا بتوانم قصه و محتوای مورد نظرم را در همان مختصات که او می‌پسندد، وارد کتاب کنم.
با این اوصاف به نظر شما هنوز هم می‌توان با کتاب به نوجوان مسیر را نشان داد تا زندگی‌‌اش تحت‌تاثیر قرار بگیرد؟
بله. بدون شک هنوز کتاب کارکرد خودش را دارد. هرچند که فضای مجازی آنقدر زمان نوجوان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد که شاید کتاب مثل قبل مورد استقبال قرار نگیرد، اما هنوز کتاب برای اهل کتابخوانی تاثیرگذار است و کارکرد خودش را دارد و می‌توان امیدوار بود. مخصوصاً در حوزه اعتقادات و محتوای مذهبی، چون اگر اعتقادات و مطالب دینی نوشته و خوانده شوند، بیشتر و بهتر در ذهن می‌مانند. داستان ماندگاری بیشتری در ذهن دارد. این اتفاق بسیار خوبی است که نویسنده‌ای بتواند محتوای اعتقادی را در قالب داستانی زیبا و دوست داشتنی به دست نوجوانان برساند.
گویا ارتباط گرفتن با کودکان و بزرگسالان کار راحت‌تری است، اما نوشتن برای نوجوانان کار بسیار سختی است؛ و به قول برخی کارشناسان مانند حرکت روی لبه تیغ می‌ماند. حال شما چگونه با نوجوانان ارتباط برقرار می‌کنید و چگونه برای آنها کتاب می‌نویسید؟
من در طول هفته با نوجوان‌ها در ارتباط هستم و به‌عنوان معلم به آنها معارف دینی و اعتقادی می‌آموزم. برای همین چندان با دنیای آنها بیگانه نیستم و نوشتن در فضای فکری آنها برای من دشوار نیست. البته این سادگی در طول زمان اتفاق افتاده است و در ابتدا هیچ چیزی ساده و آسان نبوده است. همیشه در راه نویسندگی لغزش‌هایی وجود دارد و با پشت سر گذاشتن این لغزش‌هاست که نویسنده به پختگی می‌رسد، هر نویسنده‌ای برای رسیدن به فضای حرفه‌ای، باید تلاش کند و تمام طول مسیر را طی کند. نویسنده شدن راه میان‌بُر ندارد. نویسنده گاهی زمین می‌خورد. گاهی شکست می‌خورد. گاهی ناتوان می‌شود. امّا کسی که به هدفش اعتقاد کامل دارد، کسی که در کنار دانش و تجربه، روحیه نقد پذیری داشته باشد، قطعاً به هدفش خواهد رسید.
در نگاه شما ادبیات کودک و نوجوان در جهان امروز به چه تغییراتی نیاز داشته و نقش نویسندگان ما در این امر چیست؟
بنده در حوزه خودم صحبت می‌کنم. یعنی در حوزه کتاب‌های دینی و اعتقادی. نویسنده‌ای که می‌خواهد در حوزه امامت بنویسد، اول از همه باید خودش انسان باسوادی در حوزه حدیث باشد. باید امام را فضائل امام و مراتب امام و شئون امام را بشناسد. باید حدیث دیده باشد و حدیث خوانده باشد و پیش فقیه یا استاد حدیث‌شناس شاگردی کرده باشد. نمی‌شود کسی به خاطر علاقه‌ای که به دین دارد، و به خاطر علاقه‌ای که به مذهب دارد، بیاید وارد نویسندگی در حوزه امامت شود؛ چراکه نویسندگی در حوزه امامت بسیار حساس است. یک قلم ناتوان می‌تواند به راحتی چهره مقدس امام را خراب کند و آن را مضحک نشان دهد. اگر قرار است نویسنده‌ای در حوزه ادبیات دینی و ادبیات امامت بنویسد، باید خودش را غنی کند. باید اهل مطالعه منابع باشد. باید کتاب دیده باشد و کتاب خوانده باشد و استاد دیده باشد.
نظر شما