دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۹:۱۳
شرحی از دنیای عجیب کوانتوم در یک کتاب

به گفته نویسنده کتاب «دنیای کوانتوم» جهان کوانتومی که دانشمندان کشف کردند، واقعاً عجیب و غریب است؛ در واقع جهانی است که هر چیزی در آن واحد می‌تواند در دو مکان وجود داشته باشد؛ صرف نظر از اینکه فاصله آنها چقدر باشد.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) علم کوانتوم از مباحث بسیار جذاب و پرطرفدار علم فیزیک است که کاربردهای آن نیز روز به روز آشکارتر می‌شود؛ از ترانزیستورها تا مهبانگ. حوزه وسیعی که شاید این بیشتر در بین علاقه‌مندان علم فیزیک از یک سو و عدم آشنایی عموم مردم از سوی دیگر از مهم‌ترین دلایل ترجمه «دنیای کوانتوم» نوشته آلیسون جورج به همت محمد حسین نیری است.
 
کتاب «دنیای کوانتوم» یکی از مجموعه کتاب‌هایی است که از سوی انتشارات معتبر نیوساینتیست با عنوان کارشناس فوری منتشر شده است. گفتنی است که مجموعه کارشناس فوری، زبانی گویا و مطالبی جامع بدون حاشیه سریع و منحصر به فرد دارد. این کتاب مبانی و چارچوب‌های دنیای کوانتوم را -به نحوی که خواننده بتواند با آنها ارتباط برقرار کند- از مباحث ساده به پیچیده با زبانی روان و بدون محاسبات دردسرساز ریاضی ارائه می‌کند.
 

 
لازم به ذکر است، دیدگاه نیوساینتیست را در عنوانی که برای این مجموعه از کتاب‌ها در نظر گرفته است می‌توان به راحتی دریافت. هدف از انتشار این مجموعه این است که خواننده در حداقل زمان ممکن با مطالعه کتاب به دیدگاهی روشن از مبحث مورد نظر برسد و کتاب، دروازه‌ای باشد برای ورود به سطح جدی‌تر از مطلب در مورد مطالب بعدی.
 
به گفته مترجم‌ این اثر، اوج کتاب شاید در نتیجه‌گیری آن باشد؛ آنجا که سوالاتی را مطرح می‌کند که خود پاسخی برای آنها ندارد؛ با این حال حتی وقتی می‌آموزیم که چگونه عجایب مکانیکی کوانتومی را تحت کنترل در آوریم، باز هم واقعاً نمی‌توانیم در مورد معنی این نظریه به توافق نظر برسیم. آیا این امر به وضعیت ویژه‌ای از آگاهی کلافی از خطوط هادی که ذرات را هدایت می‌کند و یا وجود تعداد زیادی از جهان ها اشاره دارد؟ آیا این مسئله تهدیدی برای علیت است؟ آیا لایه بنیادی‌تر در زیر کوانتوم وجود دارد. به نظر می‌رسد ایده‌های ما در مورد مکانیک کوانتومی خود در نوعی برهم نهی کوانتوم قرار دارد.
 
گفتنی است در کتاب «دنیای کوانتوم» به جنبه‌های علمی فلسفی و تاریخی موضوع پرداخته شده است. در این کتاب علاوه بر دیدگاه محض فیزیکی به جنبه‌های دیگری از جمله زیست‌شناسی کوانتومی، محاسبات کوانتومی و کیهان‌شناسی نیز توجه ویژه شده و به این ترتیب خواننده از نگاهی صرفاً مجرد به شاخه ای از فیزیک محض رها می‌شود و در می‌یابد که این علم واقعی تر از چندین فرمول پیچیده ریاضی است و با لزوم شکل‌گیری و توجه به آن آشنا خواهد شد.
 
در این کتاب مبانی فلسفی و تعبیرهای موجود در مورد کوانتوم آورده شده است و بر این امر تأکید شده که شاید هیچ شاخه دیگری از علم تا این اندازه از نظر جنبه‌های فلسفی چالش برانگیز نبوده و در هیچ یک از مباحث علمی دیگر تا این اندازه خانه های مختلف و با هم متضادی از یک آزمایش به ظاهر ساده وجود نداشته است.
 
علی هادیان ، محقق و مترجم کتاب‌های علمی در گفت‌وگو با ایبنا معتقد است؛ «این امر ما را مشتاق می‌کند که حداقل از نظر تئوری بخواهیم احتمال وجود آن را در نظر بگیریم. در حقیقت با ارائه نظریه کوانتومی یک سری ابهامات در اندازه‌گیری ذرات زیراتمی برای دانشمندان به وجود آمد. مشکل اصلی دانشمندان این بود که نمی‌دانستند علت واکنش ذرات زیراتمی چیست. در پیچیدگی‌های این نظریه دانشمندان با پدیده‌های عجیبی در سطح زیراتمی مواجه شدند و چون یکی از پیچیده‌ترین مسائل عدم مطابقت فیزیک این ذرات با ذرات بزرگ بود و از طرفی هم نمی‌توانستند اندازه‌گیری یا مشاهده کنند، بنابراین همه چیز در کاغد و در دنیای ریاضیات اتفاق افتاد.»
 
گفتنی است از ویژگی‌های بارز کتاب «دنیای کوانتوم» مثال‌هایی ملموس پیش از ارائه مفهوم مورد نظر است. به عبارت دیگر ابتدا ذهن خواننده با موضوع مورد بحث آشنا می‌شود و پس از تاکید بر لزوم توضیح آن رخ داد به ارائه راهکارهایی می‌پردازد که در حوزه فیزیک کوانتومی قرار دارد از دیگر ویژگی‌های این کتاب می‌توان به این مورد اشاره کرد که نویسندگان به صورت جدی به دغدغه‌های خواننده واقف هستند و به این ترتیب به مطالبی می‌پردازند که در کتاب‌های دیگر یا به آنها اشاره نمی‌شود و تنها به صورت ضمنی به آنها پرداخته می‌شود. اما در این کتاب علاوه بر طرح آنها نظریات و توضیحات علمی نیز مطرح می‌شود و کاستی‌های نظریات موجود به روشنی بیان می‌شود.
 
آلیسون جورج در مقدمه کتاب آورده است؛ «جهان کوانتومی که دانشمندان کشف کردند، واقعاً عجیب و غریب است. دنیای کوانتومی جهانی است که هر چیزی در آن واحد می‌تواند در دو مکان وجود داشته باشد و صرف نظر از اینکه فاصله آنها چقدر باشد می‌تواند به صورت غیرقابل توضیحی با یکدیگر ارتباط برقرار کند. به نظر می‌رسد زمانی که اجرام در قلمرو اتم ها، الکترون‌ها و ذرات نور تحت مشاهده قرار می‌گیرند، رفتار خود را تغییر می‌دهند. هایزنبرگ با خود چنین اندیشید قدر مسلم چنین چیزی نمی‌تواند واقعی باشد. امروز پس از تقریباً یک قرن تحقیقات جدیدی پاسخ سوال های زندگی را می دانید در دنیای میکروسکوپی اتم‌ها و اجرای آنها عقل سلیم از درک واقعیت عاجز است و قوانین متفاوتی به کار گرفته می‌شود مکانیک کوانتومی هرگز در هیچ آزمایش شکست نخورده است.»
 
این اثر از سوی انتشارات سبزان راهی بازار کتاب شده است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها