به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، وبینار کشوری «روش‌های ناموفق نشر کتاب در حوزه بین‌الملل» توسط مرکز آموزش علمی کاربردی شهید صیاد نزاجا با همکاری انتشارات کیهان سفیر (آمازونیا) به صورت مجازی از طریق اسکای روم برگزار شد.

در این وبینار که با حضور احسان مشگلانی، معاون علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی اصفهان، محمد عیدی، رئیس سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، احمد مولوی، سرپرست مرکز علمی کاربردی نزاجا، اکرم نیرنیا عضو هیئت علمی زبان‌های خارجی دانشگاه علم و صنعت، فرناز معصوم‌زاده، مدرس دانشگاه هنر و وحدت ترابی، مدیرعامل انتشارات کیهان سفیر برگزار شد، به مسائلی همچون آینده صنعت چاپ و نشر بین الملل پرداخته شد.

وحدت ترابی، مدیر انتشارات آمازونیا کیهان سفیر در آغاز سخن خود با اشاره به فعالیت تمامی علاقه‌مندان حوزه نشر در ایران در باب انتشارات بین المللی و ارائه راهکارهایی حول این مسئله بیان کرد: پیش از هرچیز در انتشارات کیهان سفیر، امکان این وجود دارد که آثار شما توسط متخصصان ارزیابی شود و پیش از نشر به نظرسنجی گذاشته شود. در مرحله بعد، ترجمه کتاب است که توسط استادان حرفه‌ای انجام خواهد شد. طراحی گرافیک، از امتیازاتی است که ما برای نویسنده یا ناشر انجام می‌دهیم. نشر در تمامی مراکز آمازون در سرتاسر جهان اتفاق می‌افتد. نزدیک به سیزده مرکز آمازونیا در سراسر دنیا وجود دارد که کتب در این مراکز پخش می‌شود. این چاپ به صورت رایگان و نامحدود اتفاق می‌افتد. انجام تبلیغات بین المللی، امکانی است که ناشر می‌تواند با کمترین هزینه برای افزایش بازدید و فروش انجام دهد. ارائه گزارش ماهیانه از فروش کتاب و پرداخت حق‌التالیف به حساب نویسندگان در ایران از دیگر امتیازات این نشر است و عدم نیاز به حساب بانکی بین‌المللی و در آخر شرکت در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی است.
 
اکرم نیرنیا، استاد دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی زبان‌های خارجی دانشگاه علم و صنعت و عضو شورای تخصصی ترجمه نشر کیهان سفیر در باب اصول فنی ترجمه کتاب بیان کرد: تسلط کامل به زبان مقصد و مبدا، از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه شود. مترجم به عنوان یک پل میان دو زبان عمل می‌کند و می‌بایست پیام مورد نظر را به صحت ارائه دهد. در کنار زبان مسائل فرهنگی هم مطرح می‌شود که بسیار حائز اهمیت است. هر اصطلاح در هر متن یک معنای خاص دارد و این باید درک شود. همچنین توجه به ساحت ژانر متن مذکور آشنایی کامل داشته باشد. آشنایی با قلم نویسنده، دومین مسئله مهم در جلوگیری از ابهام و سردرگمی خواننده است که مترجم باید به آن توجه داشته باشد. خواندن و جست و جو راجع به آن نویسنده در آشنایی بهتر با سبک و سیاق نویسنده به مترجم کمک می‌کند.

او ادامه داد: مسئله بازنویسی مطالب به زبان مقصد از اهمیت بسیاری برخوردار است. بازنویسی می‌تواند در ارائه و درک فرهنگ مبدا و مقصد کمک کننده باشد. استفاده از لغت‌نامه‌های خوبی که این روزها در کنار ما هستند، می‌تواند کمک شایسته‌ای به مترجم کند و نباید از آن غافل شد.

پس از اشاره انواع و نمونه‌های ترجمه کتاب بیان کرد: توجه به انواع  ترجمه تحت‌اللفظی، ترجمه داستانی، ترجمه مفهومی یا آزاد و ترجمه معنوی کمک می‌کند که برداشتی صحیح و کامل از متن مد نظر قرار دهد.

سپس فرناز معصوم‌زاده، استاد دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به سه نکته در طراحی جلد کتاب بیان کرد: مهم‌ترین عنصر طراحی جلد کتاب سه عنصر است که به آن توجه می‌کنیم. سه عنصر بصری که به چرخش چشم مخاطب کمک می‌کند. فونت، رنگ و تصویر  این سه عنصر مهم است. در پرفروش‌ترین کتاب‌های اخیر در جهان این مسائل رعایت شده است. خیلی مهم است که یک کتاب در کوتاه ترین زمان معرف ویژه خود باشد. ایجاد کشش بصری در ایجاد کنتراست در این سه عنصر ترکیب‌بندی، می‌تواند توجه ویژه ای -که باید- را جلب کند. خوانایی فونت، عدم غلبه تصویر بر نوشتار، بیان گرایی، معناگرایی و اندازه کتاب از نکاتی است که بایست به آن توجه کرد.

نیرنیا با بررسی کتاب‌های پرفروش آمازونیا در جهان ادامه داد: درک فایده یک سوم و یافتن نقاط طلایی و تمرکز در جلد کتاب بسیار حائز اهمیت است. گاهی یک تصویر و گاهی عنوان کتاب باید در این مراکز تمرکز قرار گیرد. تناسبات هم سومین مسئله مهم توجه بصری به جلد کتاب است. تناسبات هندسی و استفاده هوشمندانه‌اش در کتاب آرایی، تاثیر به سزایی در صنعت نشر دارد.

احسان مشگلانی، معاون علمی دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان، در خصوص آینده صنعت نشر و چاپ با بیان این که هر تلاشی که تا این لحظه انجام دادیم برای اینکه کیفیت کتاب‌های چاپی را افزایش دهیم و به این کتاب‌ها رونق بیشتری بدهیم متاسفانه در مقابل کتاب‌های الکترونیکی شکست خوردند، گفت: مشکل نویسندگان ما محدودیت در ویترین و نمایش کتاب‌ است.

مشگلانی، افزود: کتاب‌ها با کیفیت چاپ بهتر در قطع‌های مختلف و با استفاده از عکس‌ها و کاغذهای ویژه تولید شدند اما نتوانستند رقابت درستی را با کتاب‌های الکترونیکی داشته باشد و طبق آمارها میزان اقبال مردم و خوانندگان به کتاب‌های الکترونیکی روز به روز افزایش پیدا می‌کند.

 معاون علمی دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان سپس با اشاره به این که فرآیند چاپ و نشر سه بخش مهم پیش از چاپ، حین چاپ و بعد از چاپ دارد، تصریح کرد: بررسی اینها نشان می‌دهد که به شدت وقت‌گیر و هزینه بر هستند، اما مخاطب خیلی محدودی دارند و تیراژ کتاب‌های فیزیکی مخصوصا در ایران به شدت پایین آمده و کتاب‌ها با زیر 100 مجلد چاپ می‌شود.
 
وی ادامه داد: مسائل زیست محیطی در حوزه چاپ کتاب‌های فیزیکی زیاد است که یک مسئله استفاده از کاغذ است، همچنین مواد شیمیایی در فرآیند چاپ به محیط زیست لطمه می‌زند و پساب‌ها‌ی چاپخانه‌ها نیز یکی از معضلات است که درگیر آن هستیم، کاغذ چاپ و نشر قیمت تمام شده کتاب‌های فیزیکی را بالا برده است، بحث انبار داری و هزینه‌های خواب کتاب حین چاپ و پس از چاپ هم بسیار زیاد است.

مشگلانی افزود: نویسنده زحمت خودش را کشیده اما محدودیت در ویترین و نمایش کتاب‌ها وجود دارد، هر سال باید با هزینه‌های سرسام آوری نمایشگاه کتاب بگذاریم چه نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌کند چه نمایشگاه‌های ملی کتاب که بعضا بخش‌های کوچکی از آن هم اختصاص پیدا می‌کند به قسمت‌های بین‌المللی؛ اینها هزینه‌های خیلی خیلی بالایی از نظر آب، برق و نیروی انسانی می‌برد.

وی گفت: یک بررسی در سال‌های گذشته نشان داد متوسط ورودی مخصوصا نمایشگاه کتاب اصفهان در روز کمتر از 10 هزار نفر بوده است، اگر هفت روز این نمایشگاه برقرار باشد حدودا 70 هزار نفر بوده است، در حالی که برای کتاب‌های دیجیتال این بازدیدها اعداد بسیار بالاتری است، علاوه بر این که هزینه کمتر و کیفیت‌های بالاتری هم دارند.

مشگلانی گفت: در هزاره سوم وارد دنیای بدون کاغذ و دنیای سازمان‌های بدون کاغذ می‌شویم ظهور کتاب‌های دیجیتال را می‌بینیم ارتباطات وب جهانی، اینترنت اشیا و در واقع می‌توانیم بگوییم که نوعی پایان برای عصر کتاب‌های چاپی را داریم مشاهده می‌کنیم اگرچه تغییر نگرش کار سختی است باید بپذیریم.

وی عنوان کرد: البته نظریه‌ای هم داریم تحت عنوان این که با پیشرفت تکنولوژی وقتی رسانه‌ها تغییر می‌کنند رسانه قبلی از بین نمی‌رود همانطور که تلویزیون که آمد رادیو از بین نرفت ماهواره که آمد شبکه‌های تلویزیونی از بین نرفت همه اینها طبق نظریات وجود دارند اما ممکن است مخاطبین ما خیلی اقبال‌ بیشتری به نسبت برای بعضی از تکنولوژی‌های به روز‌تر داشته باشند.

مشگلانی بیان کرد: جالب اینجاست که تکنولوژی‌های جدید و حوزه مجازی و دیجیتال اقتصاد نویسنده را هم تغییر داده و امکان فروش و عرضه جهانی کتاب و میزان تیراژ کتاب را دگرگون کرده است، تیراژ کتاب‌های فیزیکی مخصوصا در ایران خیلی پایین است.

معاون علمی دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان، بیان داشت: بهترین کتاب‌های فیزیکی میانگین حدود هزار تیراژ دارد که اعداد اصلا قابل مقایسه با کتاب دیجیتال نیست، دسترسی با گسترش فناوری دگرگون شده امکان ذخیره‌سازی اطلاعات در بستر نت انقلابی در حوزه نشر می‌تواند ایجاد کند که خیلی از قسمت‌ها هم ایجاد شده است، همچنین کتابخانه‌های دیجیتال و عدم محدودیت‌های فیزیکی و بحث حفاظت و نگهدای کتاب موضوعات بسیار مهم است و دنیای کتاب‌های دیجیتال این را حل کرده و از همه مهمتر امکان جستجو در طیف وسیعی اطلاعات فراهم شده است.

وی افزود: بحث کتاب‌های صوتی هم یک انقلاب در نشر کتاب ایجاد کرده، یا کتاب‌های آینده در حوزه دیجیتال که الان شروع شده و دارای تصاویر متحرک و انیمیشنن و فیلم است.

مشگلانی بیان کرد: کتاب‌های چندپایانی هم دارد کار می‌شود که یک کتاب داستان می‌تواند چندین پایان داشته باشد و این در حوزه دیجیتال می‌تواند اتفاق بیفتد، یا کتابهای تعاملی که الان دنیا دارد وارد حوزه کتاب‌های تعاملی می‌شود؛ یعنی به عنوان خواننده و مخاطب کتاب می‌توانید با کتاب و نویسنده و با شخصیت‌های کتاب تعامل داشته باشید؛ مخصوصا در حوزه کتاب‌های کودک می‌تواند انقلابی ایجاد کند یا در حوزه کتاب‌های آموزشی اتفاقات خوبی می‌تواند بیفتد.

وی عنوان کرد: نمایشگاه‌های بزرگ یک کار فرهنگی است؛ لازم است باشد؛ ولی به خاطر مقطعی بودن ممکن است در سال یک هفته یا ده روز اتفاق بیفتد؛ در حالی که در کل سال ویترین دیجیتال می‌توانیم داشته باشیم؛ مثل چیزی که در بستر آمازون اتفاق افتاده، و این بستر خیلی خوبی است که ویترین دیجیتال درسطح جهانی ایجاد کنیم، همچنین می‌توان شخصی‌سازی کتاب و تولید براساس درخواست مشتری ایحاد شود.
 
وی عنوان کرد: یکی از فرآیندهای مهم که در آینده بسیار تاثیر دارد، بحث شخصی‌سازی خدمات است. در همه صنایع باید به این سمت برویم که خدمات را شخصی‌سازی کنیم؛ در حوزه آموزش‌های دانشگاهی و حتی قبل از آن یکی از کلان روندهای مهم شخصی‌سازی آموزش است که قطعا در حوزه کتاب هم این اتفاق دارد می‌افتد پیش‌بینی می‌شود که حوزه چاپ کتاب قطعا بزودی از چاپ افست خارج می‌شود و افست فقط در چاپ و بسته‌بندی استفاده می‌شود؛ چون کاهش قیمت کتاب دیجیتال به کتاب فیزیکی‌ حداقل 50 درصد است.

مشگلانی افزود: همچنین در نسخه دیجیتال همه چیز در اختیار خواننده است کتاب دیجیتال در آینده تمام حواس پنج گانه مخاطب را تحریک می‌کند. الان در حوزه کتاب‌های درسی برخی انتشارات خیلی خوب در سطح دنیا شروع کرده‌اند کتاب‌های درسی دیجیتال همراه را با شبیه‌سازی ایجاد می‌کنند که مخاطب خودش مشارکت دارد احساس مالکیت بر محتوی پیدا می‌کند و در کنار آن دانشجویان و دانش‌آموزان و خوانندگان در تالارهای گفتگو که در خود کتاب ایجاد شده شرکت خواهند کرد و با سایر خوانندگان ارتباط برقرار می‌کنند.

معاون علمی دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان، در پایان اظهار کرد: یکی از دغدغه‌هایی که در حوزه نشر دیجیتال داریم همزمان با افزایش تکنولوژی و گسترش تکنولوژی در همه عرصه‌ها این است که سطح خلاقیت مخاطب پایین نیاید باید مواظب باشیم کتاب که یک رسانه گرم است و می‌توانند تخیل بیننده و خواننده را تحریک کند به یک رسانه سرد  تبدیل نشود.

در پایان مجری این برنامه با یادآوری اسامی همراه در این وبینار، همچون محمدعیدی، احمد مولوی و تمامی مخاطبان این وبینار تقدیر و تشکر کرد. یادآوری می‌شود، همچون همیشه مشکلات و ضعف اینترنت از میهمانان ناخوانده این نشست مجازی بود که مجری برنامه بابت آن عذرخواهی کرد.