به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جنبش ملی مشروطه‌خواهی و آزادی‌خواهی از بیش از صد سال پیش با نگرش نوین ایرانیان به زندگی اجتماعی‌شان آغاز شد. در این جنبش، مانند اغلب حرکت‌های اجتماعی، گروه‌ها و طبقات مختلف مشارکت داشتند؛ گروه‌هایی با افق‌های دید گوناگون و اندیشه‌های متفاوت، ولی همگی در جبهه‌ای واحد در مبارزه برای زندگی بهتر در پناه قانون و عدالت. روشنفکران اصلاح طلب و انقلابی، بازرگانان ترقی خواه و روحانیون روشن بین سه عنصر اصلی بیداری مردم و سازنده‌ این نهضت بودند.

در این گزارش به آثاری پرداخته‌ایم که در سال 1400 درباره رویداد مشروطه منتشر شده است. بر اساس داده‌های بانک اطلاعات موسسه خانه کتاب، در بازه زمانی یکم فروردین 1400 تا کنون، 12 عنوان کتاب در حوزه تاریخ مشروطه چاپ شده که از میان 12 عنوان 8 عنوان چاپ نخست بوده و 4 عنوان بازچاپ شده است.

همچنین آمار کتاب‌های چاپ شده نشان می‌دهد که در حوزه تاریخ مشروطه تالیف از ترجمه پیشی گرفته است. بر این اساس تالیف 11 عنوان و ترجمه 1 عنوان بوده است. همچنین 8 عنوان کتاب در تهران و 5 عنوان نیز در شهرستان به چاپ رسیده است.



ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی
نويسنده: یرواند آبراهامیان ؛ مترجم:کاظم فیروزمند ؛ مترجم: حسن شمس‌آوری - نشر مرکز - 580 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 25 سال 1400 - 690000 ریال
یرواند آبراهامیان استاد ایرانی‌الاصلِ تاریخ در کالج باروکِ دانشگاه شهر نیویورک است. آبراهامیان در این کتاب به تحلیل تأثیرات متقابل سازمان‌های سیاسی و نیروهای اجتماعی ایران از سده‌ی نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ می‌پردازد. نیروهای اجتماعی را به «گروه‌های قومی» و «طبقات اجتماعی» تقسیم می‌کند و با توجه به دستاوردهای جامعه‌شناسان تأثیرات نظام‌های سیاسی بر نظام‌های اجتماعی را بررسی می‌کند. آبراهامیان کارش را با تبیین ساختار اجتماعی سیاسی دوره‌ی قاجار و علل و پیامدهای انقلاب مشروطیت آغاز می‌کند، با بررسی دوره‌ی رضاشاه و سقوط او و سال‌های بحرانی شهریور ۲۰  تا مرداد ۱۳۳۲ ادامه می‌دهد و بر این دوره، به‌ویژه تأثیر و تأثرهای نیروهای سیاسی، تأکید می‌کند، سال‌های پس از کودتا را تا آستانه‌ی انقلاب اسلامی به انگیزه‌ی ریشه‌یابی علل وقوع انقلاب و نیروهای مؤثر در آن از نظر می‌گذراند و اهم حوادث و نیروهای سیاسی و اجتماعیِ مؤثر این دوره را تجزیه و تحلیل می‌کند و این‌گونه نتیجه می‌گیرد که علت وقوع انقلاب توسعه‌ی ناهمگونی بود که رژیم محمدرضاشاه، خواه ناخواه، درپیش گرفته بود. آبراهامیان با بررسی نقش مهم اسلام و نیز نقش تعیین‌کننده‌ی شخص امام‌خمینی (ره) در پیروزی انقلاب بررسی‌اش را به پایان می‌برد. بی‌گمان ایران بین دو انقلاب کتابی منحصر به‌فرد در بررسی تاریخ هفتادساله‌ ایران است.



تاریخ بی‌غرض: جنبش باب و جنبش مشروطیت به روایت مورخی بابی و مشروطه‌خواه
نويسنده: مهدی شیخ‌الممالک ؛ به‌اهتمام:سیدمقداد نبوی‌رضوی - نگاه معاصر - 700 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 1290000 ریال
تاریخ بی غرض برخلاف آن‌چه احتمالاً تاکنون درباره جنبش باببیه خوانده و شنیده‌ایم از دست و زبانی همدل با آن‌ها به ما رسیده است. نویسنده‌ این کتاب یعنی شیخ مهدی شیخ الممالک قمی هم در خانواده‌ای مومن به آیین باب به دنیا آمده و هم در نوشته‌های ادوارد بروان، استاد دانشگاه کمبریج، این چنین شناخته شده است. با این حال، او در تاریخ‌نویسی از مسیر انصاف خارج نمی‌شود و سرگذشت بابیان را از زاویه‌ای تازه روایت می‌کند؛ مثلاً از منظر تاریخ مشروطه.
 
تاریخ جنبش باب با مشروطه‌خواهی درهم‌ آمیخته شده است و برای فهم هر کدام باید به دیگری گریزی زد، زیرا آن‌چنان که می‌دانیم «دولت قاجار در نگاه باب و پیروانش، رجعت صفتی بنی‌امیه بود و پایان کار نزدیکش از سوی خداوند خبر داده شده بود.» از نگاه بابیان جنبش مشروطیت همان «بشارت الهی» بود و بنابراین عجیب نیست که تعدادی از بابیان در صف مشروطه‌خوان ظاهر شدند. کتاب تاریخ بی‌غرض هم از پیوستگی جنبش باببیه با جنبش مشروطه روایت می‌کند.



خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران (تاریخ مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در ایران)
نويسنده: فردین مرادخانی - نشر میزان - دیویی: 342.55029 - 600 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 2 سال 1400 - 1350000 ریال - 9 -834-511-964-9784553731    انتخاب
مشروطیت به‌عنوان مهم‌ترین حادثه دوران جدید ایران از منظرهای مختلفی نگریسته شده است، اما تاکنون نظریه مشروطه‌خواهی ایرانیان در غیبت مفاهیم و نگاه حقوقی نوشته شده است. درحالی‌که تنها از این منظر است که بسیاری از زوایای ناشناخته و نقاط تاریک تاریخ و نظریه مشروطه‌خواهی روشن خواهد شد. این تحقیق نه از نوع تحقیقات تاریخی است و نه تئوری انقلاب‌ها، بلکه تحقیقی است در تاریخ حقوق عمومی و نظریه مشروطیت، ازاین‌روی نباید آن را با مقدمات چنین تحقیقاتی نگریست.
مسئله اصلی در این کتاب آن است که اصول مشروطیت در نزد ایرانیان مشروطه‌خواه چه بودند و کوشش‌های آنها در دو حوزه نظر و عمل برای تکوین این اصول تا چه حد موفق بود. از این طریق است که می‌توانیم بفهمیم نخستین سنگ بنای این اصول در ایران چگونه نهاده شد و حتی بسیاری از مشکلات این یک سده را می‌توان در پرتو روشن کردن همین کوشش نخستین دید.



در کشاکش مشروطه و استبداد: بررسی عملکرد محمدعلی‌شاه قاجار در مشروطه
نويسنده: علی احمدی‌خواه - موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران،موسسه ‌آموزشی ‌و پژوهشی ‌امام ‌خمینی ‌ره، ‌مرکز انتشارات - 492 صفحه - وزیری (گالینگور) - چاپ 1 سال 1400 - 900000 ریال
نهضت مشروطه رخدادی مهم و سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود که بررسی دقیق و همه‌جانبه آن می‌تواند درس‌های گرانبهایی برای جامعه ایرانی در بر داشته باشد. متأسفانه تاریخ‌نگاری این نهضت، به دلیل صحنه‌گردانی افراد منسوب به گروه‌ها و جریان‌های سکولار که خود مستقیم یا غیرمستقیم درگیر حوادث مشروطه بوده و تاریخ این واقعه را براساس منافع حزبی، گروهی و فرقه‌ای خود تدوین کرده‌اند، صورتی یکسویه و جانبدارانه یافته است. نادیده انگاشتن نقش استعمار انگلیس در تشدید مشکلات ایران، وجه دیگر این تاریخ‌نگاری است



زبان و ناسازه‌ها در سخن مشروطه
نويسنده: عباس حیدری‌بهنوئیه - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی- 452 صفحه - رحلی کوچک (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 820000 ریال
زبان مشروطه‌خواهی با نیروی یكسان‌كننده و هیجان‌ساز خود، ائتلافی از گروه‌های متفاوت پدید آورد و گروه‌هایی با دنیای زندگی و افق فکری متفاوت را به كنش معطوف به اصلاح در قواعد نظم سلطانی وادار کرد؛ اما به‌تدریج نیروهای آن تقلیل یافت. تقلیل نیروها ناشی از ابهام و سیالیت واژه‌ها بود که اتاق بصری در سخن مشروطه را با اختلال روبرو ساخت. در پرتو اشكال زندگی و منطق‌های متفاوت، فهم‌ها و سازماندهی‌های مفهومی و بیان‌های ناهمگون در مورد سیاست پدیدار شد؛ نیز اندیشه سیاسی آشفته آشکار و تعارضات در حوزه عمل جلوه‌گر شد و به‌تدریج استبداد رضاخانی میدان‌دار شد. این اثر با هدف تبیین و سرنوشت سیاست و دولت در عصر مشروطه در پرتو نیروهای مضمون در زبان مشروطه خواهی برای بهره مندی علاقه مندان جامعه دانشگاهی و حوزوی تهیه شده است.



فقه و سیاست در ایران معاصر: فقه سیاسی و فقه مشروطه
نويسنده: داوود فیرحی - نشر نی - 538 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - رقعی (شومیز) - چاپ 8 سال 1400 - 760000 ریال      
فقه سیاسی به ارزیابی ماهیت دولت، جامعه‌ی سیاسی و شکل‌های متفاوتی از نهادها و تشکل‌های داوطلبانه علاقه‌مند است که از مختصات جامعه‌ی مدنی مدرن شمرده می‌شوند. اما این ارزیابی به فهم دو چیز بستگی دارد: یکی، حضور معمایی فقه سیاسی در جامعه‌ی پیچیده‌ی امروز و دوم، بنیاد مذهبی سیاست مدرن در جهان اسلام. در چنین شرایطی، شاید بتوان در موقعیت معرفتی مناسب قرار گرفت و درصدد پاسخ به دو مسأله‌ی معمایی زیر برآمد: چگونه ممکن است چنین ارزش‌های مردم‌سالارانه‌ای، که اکنون، در نظام‌های سیاسی جدید، نهادینه شده یا در حال نهادینه شدن هستند، ضمانت فقهی بیابند؟ - بینش فقهی‌ ـ سیاسی برخاسته از جامعه‌ای ایمانی چه نقشی در حوزه‌ی گفت‌وگوی عمومی و سیاست جامعه ای اسلامی در عصر ما دارد یا می‌تواند داشته باشد؟ به هر صورت، آیا چنین اقتضایی که ارزش‌های ایمانی، بنیادی اخلاقی برای زندگی مردم‌سالارانه‌ی امروز فراهم کند در فقه سیاسی نیز در جامعه‌ی سیاسی ما وجود دارد؟ یا این‌که این دو، به اقتضای زمان و مکان، نوعی از «ناچسب‌ترین اتحادها» را «تجربه» یا حتی زیر فشار ضرورت‌ها «تحمل» می‌کنند؟ به نظر نمی‌رسد که تأمل در این پرسش‌های حیاتی تأخیرپذیر باشند. این کتاب درصدد مشارکت در چنین مباحث مهمی است.



گفتمان آزادی در مطبوعات عصر مشروطه و انقلاب اسلامی
نويسنده: عبدالصمد محمودی؛ نويسنده: فرنوش شورچه‌ای - علم آفرین - 208 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 220000 ریال
کتاب «گفتمان آزادي در مطبوعات عصر مشروطه و انقلاب اسلامي» نوشته عبدالصمد محمودی و فرنوش شورچه‌ای به دنبال بررسی تحول «آزادی مطبوعات» در کشور نیست بلکه چنان که به نظر می‌آید، این پژوهش عمدتاً به دنبال فهم فلسفی و اندیشگی معنای «آزادی» نزد روشنفکران و نخبگان سیاسی و اجتماعی دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران است. مؤلفان این کتاب آن طور که در مقدمه آن نیز عنوان شده است، مدعی ارائه پاسخی جامع و مانع به علل نطفه نبستن مفهوم آزادی در جامعه ایرانی نیستند؛ ‌«بررسی کنونی، مدعی ارائه پاسخی جامع به این سؤالات و ریشه‌شناسی دقیق و کامل علت عدم دست‌یازی جامعه ایرانی به آزادی نیست بلکه، این، تنها کوششی برای بازگرداندن این مبحث- آزادی- به ساحت اندیشه و کردار ایرانی است.



ملکم‌خان: نظریه‌پرداز نوسازی سیاسی در عصر مشروطه
نويسنده: حسن قاضی‌مرادی - اختران - 366 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 2 سال 1400
در این کتاب با بررسی انتقادی 50 سال فعالیت سیاسی ملکم خان، دستاوردها و تاثیرهای اندیشه و عمل او به عنوان نظریه‌پرداز نوسازی سیاسی در صدر مشروطه معرفی شده است. در عین حال، این بررسی پرتوی می‌افکند بر نقش روشنفکران ایران در دگرگونی‌های سیاسی-اجتماعی در دوره‌ای که به نهفت مشروطیت انجامید. فصل اول کتاب شامل تحلیل سه دوره‌ی متمایز فعالیت سیاسی ملکم است. به علاوه از آن‌جا که ملکم‌خان از تاثیرگذارترین روشنفکران صدر مشروطه بود، هر پژوهشگر تاریخ که به بررسی این دوره پرداخته، خود را ناگریز دیده است که نسبت به فعالیت‌های سیاسی او موضع‌گیری کند. در فصل دوم کتاب آرای برخی پژوهشگران، به ویژه آرای ماشاالله آجودانی در کتاب «مشروطه ایرانی»، در ارتباط با فعالیت‌های سیاسی ملکم با رویکردی انتقادی تحلیل شده است.
 


نگاهی به یکی از وقایع مهم کردستان در دوران مشروطه جنگ سولچه اردیبهشت 1291 خورشیدی
نويسنده: محسن صالحی - گنجور- 360 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 750000 ریال
منطقه کردستان از رویداد مشروطه بی بهره نبود و تحولات ریز و درشتی در این منطقه در راستای موافقت یا مخالفت با مشروطیت صورت گرفت که جنگ سُولچِه قروه (روستایی در نزدیکی وینسار) یکی از مهمترین رویدادهای این دوره در مناطق کردنشین بوده است. شرح و چگونگی این واقعه مهم تاریخی، در کتابی با عنوان «جنگ سُولچه» به قلم آقای محسن صالحی پژوهشگر تاریخی شهر قروه نگاشته شده است. نویسنده در این کتاب با نوشتاری موشکافانه و روایتی متفاوت، نقش کردستان در انقلاب مشروطه و وقایع دوران پسامشروطه به ویژه چگونگی جنگ سرنوشت ساز سولچه و پیامدهای آن را مورد بحث و تحلیل قرار داده است. به نظر نویسنده کتاب، مردم کردستان با مرکزیت سنندج به خاطر بافت ایلی و روستایی منطقه در روند شکل گیری و پیروزی انقلاب مشروطه نقش چندانی نداشتند. اما پس از استقرار نظام مشروطیت، مردم این سامان به رهبری نخبگان محلی با تشکیل نهادهای صنفی و انجمن‌های ولایتی، همبستگی و همراهی خود را با این حرکت تاریخ ساز ملت ایران نشان دادند.



نمایندگان مجلس شورای ملی از مشروطه تا انقلاب اسلامی: نمایندگان حوزه‌ی شهریار، ساوجبلاغ، کردان و اشتهارد
نويسنده: علی تیموری - ناریا مهر - 78 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 400000 ریال




زمینه‌های ایجاد دولت مدرن قبل از مشروطه در ایران
نويسنده: بهاره حاجی‌پور؛ ويراستار: زهرا خانیانی - شهر یاس،اندیشکده روابط بین‌الملل 138 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 700000 ریال



نقش بازرگانان در انقلاب مشروطه ایران
نويسنده: سیدعلی ضرغامی - سیمرغ آسمان آذرگان - 60 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1400 - 30000 ریال

تجار در دوره اول قاجار در یک ساختار سنتی به تعامل اقتصادی متناسب با آن شیوه می‏پرداختند ولی در دوره دوم با حضور غربی‏‌ها در کشور در زمینه‏‌های سرمایه گذاری در راه و ارتباطات، تجارت و تأسیس شرکت‏‌ها و صنایع و واگذاری امتیازهایی از سوی دولت به دولت‏‌های بیگانه شرایط دگرگون شد و لزوم تحول و دگرگونی را در شکل فعالیت تجارت به شکل سنتی ضروری ساخت. تجار و روحانیون در طول دوره قاجار به یکدیگر نزدیک شده بودند و این همکاری در حوادث بعدی منجر به مشروطیت شد. در تحصن اعتراضی تجار در پیش از مشروطه این همکاری بین سران تجار و روحانیون وجود داشت. تحصن در سفارت که عمدتا از تجار، اصناف و طلاب بود و تعداد متحصنین را تا چندین هزار تن ذکر کرده‏اند، تحصنی مؤثر و کلیدی در پیروزی جنبش بود. بار مالی این تحصن بزرگ به عهده تجار بود. با پیروزی جنبش مشروطیت تجار در تنظیم نظام‏نامه انتخابات و در شوراهای نظارت بر انتخابات شرکت داشتند.