چهارشنبه ۹ تیر ۱۴۰۰ - ۰۸:۳۰
کتاب‌­های زیادی درباره ارتباط روانکاوی و سینما منتشر نشده است

کتاب‌­های زیادی درباره روانکاوی یا سینما به ­طورجداگانه در بازار نشر موجود است اما کتابی که این دو حیطه جذاب، پیچیده و مورد توجه را که به­ طور ذاتی باهم پیوند دارند به­ صورت همزمان معرفی کند تاکنون منتشر نشده است.

مجتبی دلیر مترجم کتاب «نظریه روانکاوانه فیلم و قاعده بازی» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره این اثر توضیح داد: این کتاب درباره روانکاوی و فیلم است. نظریه روانکاوانه فیلم، و پرداختن نظری به سینما و تحلیل فیلم، زیربنایی برای کاربرد عملی آن در قالب فیلم‌درمانی فراهم می‌آورد. این کتاب پس از مقدمه‌ای درباره روانکاوی و فیلم و بیان پیوند ذاتی آنها، در فصل اول به نظریه روانکاوانه فیلم و سیر تحول آن از طریق مبانی اندیشه‌های فروید و لاکان و مظاهر معاصر آن در کار نظریه‌پردازانی چون اسلاوی ژیژک و جون کاپجک پرداخته، و در فصل دوم ضمن تحلیل روانکاوانه فیلم قاعده بازی نشان می‌دهد که چگونه این نظریه می‌تواند برای تفسیر فیلم ممتاز ژان رنوآر به‌کار گرفته شود. سپس در بخش نتیجه‌گیری، نظریه روانکاوانه فیلم امروزی، و در نهایت مطالب خواندنیِ بیشتر مطرح می‌شود. هدف نویسنده معرفی نظریه روانکاوانه فیلم امروزی و کاربرد آن در تحلیل فیلم بوده است.

او با بیان اینکه این کتاب اثری تخصصی بوده و نیازمند آشنایی با مفاهیم روانکاوی و سینما است افزود: در متن کتاب به آثار علمی و هنری متعددی ازجمله فیلم، نقاشی، کتاب و غیره اشاره شده است که برای درک بهتر مطلب آشنایی با آنها لازم است. خوشبختانه با یک جستجوی ساده می­‌توان اطلاعات کافی درباره هریک به ­دست آورد. به ­علاوه، دیدن فیلم قاعده بازی برای درک مطالب کتاب اهمیت دارد. این کتاب برای دانشجویان، دانش‌­آموختگان، اساتید و پژوهشگرانی که مشتاق یادگیری بیشتر درباره نظریه روانکاوانه فیلم و کاربرد مفاهیم این نظریه از طریق تفسیر مُفصل فیلم هستند یا گرایش به فعالیت در زمینه فیلم ­درمانی دارند مفید خواهد بود. بنابراین، مخاطبان اصلی کتاب دانشجویان، دانش­‌آموختگان و اساتید هر دو حوزه علوم رفتاری (روان­شناسی، مشاوره، روانپزشکی) و سینما (کارگردانی، بازیگری، نمایش و تئاتر) هستند.
 
دلیر با اشاره به اینکه روانکاوی همواره جذاب و همراه با مقاومت بوده، و مقاومت هم مانعی مهم است گفت: مانع اجتماعی مطرح­ شده در این کتاب «قاعده بازی» است! عموم مردم از فیلم، داستان، و روایت­‌های آن برای تفریح، وقت ­گذرانی، آگاهی‌­زدایی و حتی خوابیدن (قبل از خواب) استفاده می‌­کنند اما هوشمندان، خردمندان، و اندیشمندان، آنها را برای آگاهی‌­افزایی و بیداری به ­کار می‌­برند. فیلم برای اینکه جنبه درمانی داشته باشد باید آگاهی‌­افزا باشد و افزایش آگاهی همراه با رنج است. به­ همین ­دلیل، بیشتر مردم فیلم خوبِ آگاهی ­افزا نمی­‌بینند. به هرحال، آنچه در کتاب آمده چون تخصصی و ترکیبی از دو حوزه پیچیده دانش بشری است به­ نظر نمی‌­رسد برای عموم مردم مناسب و قابل فهم باشد اما در دسترس قرار گرفتن این اثر برای روان­شناسان، سینماگران و فرهیختگان بسیار ضروری، مفید و منشاء آثار خیر خواهد بود.
 
او با بیان اینکه کتاب‌­های زیادی درباره روانکاوی یا سینما به ­طورجداگانه در بازار نشر موجود است اما کتابی که این دو حیطه جذاب، پیچیده و مورد توجه را که به­ طور ذاتی باهم پیوند دارند به­ صورت همزمان معرفی کند تاکنون منتشر نشده است یادآور شد: در حوزه علوم رفتاری و فیلم معدود کتاب‌­هایی منتشر شده است اما برخی کتاب­‌های موجود آنقدر سطحی هستند که صرفاً به معرفی فیلم‌‌ها اکتفا کرده‌­اند! به واقع، در حوزه روان­شناسی و فیلم آثار درخور توجهی مشاهده نمی­‌شود، هرچند اخیرا یکی دو کتاب خوب در این زمینه منتشر شده است. به هر حال، روانکاوی آنهم از نوع لاکانی و کاربرد آن در تحلیل فیلم که این کتاب به آن پرداخته است موضوعی بسیار عمیق بوده و حتی هر روان­شناس یا روان درمانگری توان ورود به آن را ندارد. از طرفی، فیلم «قاعده بازی» که در این کتاب معرفی و تحلیل شده است بنابر ادعای نویسندگان کتاب و تاییدهای متعدد اهل فن بهترین فیلم تاریخ سینما یا دست­کم جزء ده فیلم برتر تاریخ سینما است. با همه این تفاصیل، سعی شده متن فارسی ترجمه کتاب برای افراد آشنا به روانکاوی و سینما به ­راحتی قابل فهم و روان باشد. به هر حال، همان­طورکه در این کتاب اشاره شده است روانکاوی و سینما ارتباطی تنگاتنگ و متقابل دارند. پس کسب دانش درباره هردوی آنها برای متخصصان و علاقمندان هر دو حوزه یک ضرورت است. با توجه به این امر و نیز کمبود جدّی منابع فارسی در این زمینه کتاب پیش­رو ترجمه شد.

درباره کتاب
انتشارات ارجمند کتاب «نظریه روانکاوانه فیلم و قاعده بازی» نوشته  تاد مک‌گوان با ترجمه مجتبی دلیر را روانه بازار کتاب کرد. این کتاب درباره روانکاوی و فیلم است. نظریه روانکاوانه فیلم، و پرداختن نظری به سینما و تحلیل فیلم، زیربنایی برای کاربرد عملی آن در قالب فیلم‌درمانی فراهم می‌آورد. فروید بر رؤیا تأکید داشت و فیلم‌دیدن هم شبیه دیدن رؤیا عمل می‌کند. به‌نظر می‌رسد اگر فروید زنده بود از فیلم‌درمانی حمایت می‌کرد. رؤیا و فیلم هردو از تصویر تشکیل شده، میل ناخودآگاه را درگیر کرده و آشکار می‌کنند. اگر رؤیا شاهراه ناخودآگاه است، پس فیلم هم آزادراه آن است! این کتاب پس از مقدمه‌ای درباره روانکاوی و فیلم و بیان پیوند ذاتی آنها، در فصل اول به نظریه روانکاوانه فیلم و سیر تحول آن از طریق مبانی اندیشه‌های فروید و لاکان و مظاهر معاصر آن در کار نظریه‌پردازانی چون اسلاوی ژیژک و جون کاپجک پرداخته، و در فصل دوم ضمن تحلیل روانکاوانه فیلم قاعده بازی نشان می‌دهد که چگونه این نظریه می‌تواند برای تفسیر فیلم ممتاز ژان رنوآر به‌کار گرفته شود. سپس در بخش نتیجه‌گیری، نظریه روانکاوانه فیلم امروزی، و در نهایت مطالب خواندنیِ بیشتر مطرح می‌شود. مطالعه این کتاب برای دانشجویان، دانش‌آموختگان، اساتید و پژوهشگرانی که مشتاق یادگیری بیشتر درباره این حوزه مهم از نظریه فیلم و کاربرد مفاهیم نظریه روانکاوانه فیلم از طریق تفسیر مُفصل فیلم هستند یا گرایش به فعالیت در زمینه فیلم‌درمانی دارند مفید خواهد بود.

این کتاب در 488 صفحه با قیمت 129 هزارتومان در کتاب‌فروشی‌ها قابل دسترسی است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها