در ابتدای نشست دکتر محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به انتخاب شعار «دانایی، مانایی» برای این دوره از هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران گفت: دانایی رمز شکوفایی تمدن ایران است. دانایی محور پیشرفت و توسعه ایران در سال‌های دور نزدیک بوده است و همه هموطنان ایرانی در آن نقش داشتند و محور و خاستگاه دانایی کتاب بوده است.
وی افزود: کتاب نقطه وصلی بوده که همه هموطنان زردشتی، ارمنی، کلیمی و آشوری در آن نقش داشتهاند. در طول تاریخ آثار ماندگاری به قلم این هموطنان به رشته تحریر درآمده است که موجب رونق تمدن اسلامی شد. اگر بناست دوره رونق و اوج دیگری در تاریخ ایران زمین اتفاق افتد، بی‌شک مسیرش از کتاب و همدلی هموطنان به کتاب و ناشرانی که آثار آنها را منتشر می‌کنند می‌گذرد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ابراز خرسندی از فعالیت ناشران ادیان مذهبی گفت: خوشبختانه امروز از دستاورد تعدادی از ناشران ادیان توحیدی در یکسال گذشته که بیش از 30 جلد است در این مراسم رونمایی می‌شود. امیدوارم هرچه زودتر این روزهای سخت کرونا سپری شود و بتوانیم با حضور در مراکز نشر و کتابفروشیها به صورت مستقیم آثار آنها را ببینیم و تقدیر کنیم.
جوادی در پایان با تقدیر از حضور روبرت بیگلریان، نماینده ارامنه اصفهان و جنوب کشور در مجلس شورای اسلامی در این نشست مجازی خاطرنشان کرد: کرونا اگر مشکلاتی ایجاد کرده اما نتوانسته است مانع از برگزار این مراسم برای تشویق و تقدیر از ناشران باشد. امیدوارم در آینده نزدیک شاهد برگزاری برنامههایی برای نقد و بررسی و ترویج مطالعه این کتاب‌ها در جامعه باشیم.
سپس دکتر علی فریدونی، مدیر کل اداره مجامع، تشکل ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: هفته کتاب فرصتی است برای خواندن بیشتر و رشد فرهنگی جامعه ایران که امسال به دلیل شرایطی که ویروس کرونا برای ما مهیا کرده توانستیم این نشست را به شکل وبینار برگزار کنیم.
وی افزود: سال گذشته ناشران پیروان ادیان توحیدی بیش از 20 عنوان کتاب معرفی کردند اما امسال بیش از 30 عنوان کتاب معرفی شده است و این مساله نشان‌دهنده این است که جامعه ناشران و مولفان ادیان توحیدی توانستند در زمینه نشر کتاب فعال باشند. با برگزاری چنین نشست‌هایی بتوانیم اطلاعات خوبی از نشر و جامعه نشر ادیان توحیدی ارائه دهیم.
روبرت بیگلریان، نماینده ارامنه اصفهان و جنوب کشور در مجلس شورای اسلامی سخنران بعدی وبینار بود، وی گفت: استمرار حضور جوامع اقلیت‌های دینی در عرصه‌های ادبی، هنری، فرهنگی، ورزشی و... فرصت بسیار مهمی است که در این دهه‌ها شاهد آن بوده‌ایم. این مساله گویای فرصتی است برای ابراز هویت و انتقال تجربیات که در این آب و خاک مغتنم است.
وی افزود: از سوی دیگر تنوع جهان انسانی و خرده فرهنگ‌ها به نحوی است که ارتباط رسانه و کتاب بارزترین شکل آن است و ما آدمیان می‌توانیم تفاوت انسان‌ها را بیشتر بشناسیم و به تفاهمی دست پیدا کنیم که با به اشتراک گذاشتن آن به وحدت ملی و همدلی کمک کنیم. ما ثمرات این مساله را در ایران می‌بینیم و نمود و جلوه آن را شاهد هستیم؛ مولفان و نویسندگانی که در حوزه کتاب با همت کار می‌کنند و در سکوت و خاموشی می‌کوشند تا اثرشان دیده شود تا بتوانیم به تفاهم و همدلی بیشتر در جامعه ایران دست پیدا کنیم.
آرش آبایی، نویسنده جامعه کلیمیان دو کتاب تازه خود با نام‌های «گفت‌وگوی صوفی-یهودی» و «مدارا در ادیان ایران‌زمین» را معرفی کرد و گفت: این دو کتاب به ترتیب از سوی انتشارات حکمت و عرفان و نشر روزنه به چاپ رسیده است.
وی افزود: کتاب «گفت‌وگوی صوفی-یهودی» نوشته دایانا لوبل است که با همکاری حسینعلی جعفری ترجمه کرده‌ام. در این کتاب وظایف قلب‌ها، نشانه رشد همزیستی یهودیان و مسلمانان و تداخل تمدن اسلامی و یهودی و شکوفایی متفکران یهودی در عصر پرفتوح اسلامی، به ویژه در اسپانیای آن زمان بررسی شده است.
آبایی ادامه داد: کتاب «مدارا در ادیان ایران‌زمین» را با همکاری علیرضا بهشتی منتشر کرده‌ام. در این کتاب مروری بر تاریخ ایران زمین داشته‌ایم، اگرچه گرایش کلی فرهنگ عمومی این مرز و بوم به مداراگری دینی بوده است، از آنجا که حکومت تأثیری مهم در زندگی اجتماعی مردم داشته و دارد، میزان این مداراگری تابع زمان و مکان بوده و از یک سلسله پادشاهی تا سلسله دیگر و گاه از پادشاهی تا پادشاه دیگر، متفاوت بوده است.
سپس مونا عرب‌زاده از مولفان جامعه کلیمیان به کتاب «خیالانه» که از سوی نسل روشن منتشر شده اشاره کرد و گفت: این کتاب مجموعه شعر نیمایی است و افزون بر انتقال ساختاری به عنصر خیال‌پردازی پرداخته است. در این کتاب توانستم تصویرسازی را در متن نشان دهم و این‌که همزمان کیفیت ادبی اثر نیز حفظ شود.
وی افزود: در این کتاب کم‌حجم کوشیده‌ام نگاهی نو به اطراف داشته باشم، همچنین از واژه‌ها و عباراتدر قالبی متفاوت استفاده شده است. در نگارش این کتاب باید از شمس لنگرودی، علیرضا آذر و گروس عبدالملکیان سپاسگزاری کنم که در این دید به من بسیار کمک کردند.
سپس دکتر فرزانه گشتاسب، دانش‌آموخته فرهنگ و زبان‌های ایران باستان، مدیر گروه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مدیر مسوول انتشارات فروهر به معرفی کتابهای انتشارات فروهر پرداخت و گفت: کتابهای «عرفان مسیحی بودایی»، «دو نمایشنامه اساطیری» که به دو اسطوره ایران باستان به صورت نمایشنامه پرداخته و «شاپسند» که مجموعه شعری از جمشید زره‌پوش است و تاریخ معاصر زرتشتیان را به تصویر درآورده منتشر کرده‌ایم.
وی افزود: همچنین «محقق‌التواریخ» تنها نسخه بازمانده از کتاب ملااسکندر، ستاره‌شناس روزگار قاجاریه است. این نسخه یگانه در آکادمی سنت‌پترزبورگ روسیه نگهداری می‌شود و چکیده‌ای از تاریخ ساسانیان از آغاز تا پایان شاهنشاهی آنان است که با ویرایش شهاب‌الدین سمنان و گودرز رشتیانی منتشر شده است. «آتشی که نمیرد» نیز مجموعه مقالات و یادنامه‌ای شایسته برای یادکرد از زنده یاد مرتضی ثاقب‌فر است که به کوشش آرزو رسولی منتشر شده است.
گشتاسب ادامه داد: کتاب «پارس، نگین پارسایی» گذری بر چارتاقی-نیایشگاه‌های فارس است که کتابی نفیس و مصور است و مولفان کتاب (مهرداد قدردان و آرین قدردان) تصاویر کتاب را ثبت کرده‌اند. این کتاب به جایگاه نماد این جهانی «اشه» در سرزمین پارس پرداخته است. چاپ این کتاب که با کاغذ گلاسه به چاپ رسید شرایط سختی داشت اما با قرار دادن زینک از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم این کتاب را منتشر کنیم.
وی به کتاب «فرهنگ اویم ایوک» نیز اشاره کرد که سال گذشته به جایزه کتاب سال راه یافت. سپس گفت: فرهنگ اویم ایوک اثر کوچکی است که در آن واژگان و گاهی جمله‌های اوستایی با ترجمه پهلوی آنها آمده است. چون این واژه‌نامه با واژه‌ی اوستایی اویم به‌معنی «یک» آغاز شده و به واژه‌ی ایوک پهلوی برگردانده شده است آن را اویم ـ ایوک نامیده‌اند. این نامه برای شناختن سخنان و واژگان اوستایی است.
پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های ایران باستان افزود: بیشتر کتابهای انتشارات فروهر به فرهنگ زنده و فولکلور زرتشتیان می پردازد و یا کتاب‌هایی است که به تاریخ ایران باستان و یا فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران می‌پردازد. همچنین متن‌های اوستایی یا پهلوی که ترجمه آن بر عهده پژوهشگران انتشارات فروهر است.
گشتاسب به مشکلاتی که در زمینه انتشار کتابهای ناشران اقلیت‌های دینی وجود دارد پرداخت و گفت: از این فرهنگ 250 نسخه چاپ کردم اما فقط یکصد نسخه از آن به فروش رسید. شاید تعداد محدودی هستند که به این کتاب نیاز پیدا می‌کنند. به همین دلیل حمایت از ناشران از سوی سازمان‌های مربوطه می‌تواند بسیار حیاتی باشد.
وی افزود: تکریم مولف و پژوهشگر بسیار مساله مهمی است زیرا جامعه مدیون آن زبان‌شناس است که گویش یک قوم و منطقه را گردآوری می‌کند. جامعه زرتشتی نیز مدیون کسانی است که درباره تاریخ باستان تحقیق می‌کنند و این مساله همواره یکی از دغدغه‌های من بوده است. حتی جایزه‌ای به نام نشان فروهر را راه‌اندازی کرده‌ایم و این نشان به پژوهشگرانی اختصاص دارد که اثر شاخصی درباره تاریخ و فرهنگ ایران باستان منتشر کرده‌اند.
سپس دیناز دهنادی، مدیر انتشارات برسم نیز در سخنانی به معرفی کتابهای این نشر پرداخت و گفت: «ایران من» مجموعه اشعار اسفندیار مشرف است که جشن‌های ایران‌زمین، تاریخ و زبان که روزگاری در آن سپری می‌کنیم به گونه شعر سراییده است. چاپ دوم کتاب «حضور ایران در جهان باستان» نوشته اصغر محمودآبادی به نقش ایران در دوره‌های مختلف جهان باستان می‌پردازد. این کتاب در چاپ نخست دارای اشکالاتی بود که با ویراست دکتر رضا اردو و زیر نظر دکتر روزبه زرین کوب انجام شد.
وی به کتاب «ما فاتحان قلعه‌های فخر تاریخیم» نوشته عزت‌الله فولادوند دورودی پرداخت و گفت: این کتاب با نگاهی به نمادها و نشانه‌هایی از فرهنگ و تمدن ایران باستان منتشر شده است. «واژه نامه‌ی دروان» کتاب دیگری است که به گویش و فرهنگ مردم روستای دروان پرداخته است؛ روستای دروان در ۲۵ کیلومتری شمال شهر کرج جای دارد و در این کتاب، کوشش شده است که نگارش واژه‌ها، مثل‌ها و باورهای مردمی روستا شناخته شود.
دهنادی به چهار کتاب تازه نیز اشاره کرد و گفت: «چرا دروغ می‌گوییم؟»، «چگونه احمق نباشیم و درست فکر کنیم»، «طراحی مسیر زندگی» و «شغل دوست‌داشتنی» چهار کتابی است که بهنام مرادیان، پژوهشگر حوزه مهارت‌های زندگی و علوم اجتماعی نوشته است. وی در این آثار ریشه‌های زیستی، اجتماعی، روانی و مشکلات جامعه را ریشه‌یابی کرده است؛ مشکلاتی که از خانواده شروع می‌شود و به درون جامعه راه می‌یابد.
وی افزود: «کتاب سوم دینکرد» با پژوهش و آوانویسی فریدون فضیلت به شکل کامل منتشر شده و هر 420 کرده در آن ترجمه شده است. سال گذشته 220 کرده ترجمه شد اما امسال کرده‌ها در یک کتاب 1450 صفحه‌ای منتشر شد. قیمت کتاب 450 هزار تومان است اما هنوز جرات نکرده‌ایم کتاب را به بازار عرضه کنیم. این کتاب تخصصی است و مخاطبان خاص خود را دارد. این کتاب را به شکل قسطی نیز در اختیار پژوهشگران این حوزه قرار داده‌ایم.
مدیر انتشارات برسم به مشکلاتی در زمینه فروش کتاب اشاره کرد و ادامه داد: در روزهای کرونایی اسپانیا جزو پرفروش‌ترین کشورها در حوزه کتاب به شکل اینترنتی بود اما در ایران ما به دنبال این هستیم که چه قیمتی برای کتاب بگذاریم تا بتوانیم آن را به فروش برسانیم.
وی به نقش آموزش و پرورش نیز اشاره کرد و افزود: کودکان را باید از زمانی که به مدرسه گام می‌گذارند کتابخوان کنیم و آموزش و پرورش می‌تواند در این زمینه نقش بسزایی داشته باشد. همچنین لالایی و قصه خواندن برای کودکان تاثیر بسیاری بر آنها گذاشته و آنها را به کتابخوانی علاقه‌مند می‌کند.
دهنادی در سخنانی پایانی‌اش افزود: ما اکنون گورستانی از کتابهای منتشر نشده داریم که باید نویسنده‌ها بنویسند و ناشران آنها را منتشر کنند تا برای آیندگان باقی بماند.
بهنام مبارکه، مدیر نشر هیرمبا نیز سخنران بعدی این نشست بود، وی گفت: «سروش یشت هادخت» کتابی است که به کوشش سروش فاضلی یکتا متن اوستایی، آوانویسی، برگردان فارسی شده است. سروش یکی از ایزدان ایران باستان است و سروش‌یشت‌هادخت نیایشی است که برای ایزد سروش سروده شده است. «سفرنامه ملافیروز» نیز سفرنامه‌ای منظوم از دوران زندیه است که خسرو کیان‌راد گردآوری کرده است. ملافیروزِ بهروچی، پسر ملاکاووس، یکی از پارسیانِ هند بود که همزمان با حکمرانی کریم خانِ زند سفری از راه دریا به ایران داشت. او در بازگشت به هند سرگذشت سفر خود را به نظم درآورد. این اثر را می‌توان از نادر سفرنامه‌های منظوم فارسی، مربوط به عصر زندیه دانست.
وی به کتاب «خیام فراتر از ایام» تالیف علی سربندی نیز اشاره کرد و گفت: از ویژگی‌های این اثر این است که مؤلف پس از آوردن آرای موافق و مخالف، نظرات خود را هم آورده اما هرگز رأی قطعی صادر نکرده است. از محسنات این کتاب آن است که خواننده هرگز احساس نمی‌کند نویسنده درصدد حصر آزادی او و تحمیل دیدگاه‌های خاص خویش به وی است. «باورهای دینی آریایی» کتاب دیگری است که ابوالقاسم آخته تالیف کرده است. این دفتر دربردارنده بررسی آثار کیش میترا، آناهیتا، مزدیسنا، مانی و مزدک و به طور کلی دین و باورهای ماورایی آریاییان هند و ایرانی از دنیای اساطیر تا پایان دوره ساسانی است.
مبارکه در ادامه به کتاب «زرتشت و مزدیسنان» نوشته کورش نیکنام پرداخت و گفت: این کتاب افزون بر این‌که از آیین و فلسفه دین زرتشتی و باورهای آن می‌گوید پرسش و پاسخ‌هایی در شناخت دین زرتشتی است که غیرمسلمانان از موبد نیکنام پرسیده‌اند. «آتش مهر» سروده فرزین عابدی بالاتی است که سال‌ها با بیماری «ام اس» دست و پنجه نرم کرده است. کتاب «دادوستدهای فرهنگی میان زرتشتیان و مسلمانان در سه دهه نخست هجری» تالیف فرهادصبوری‌فر است که نشان می‌دهد چگونه دادوستد میان زرتشتیان و مسلمانان صورت گرفته است.
وی به سه کتاب جدید دکتر کتایون مزداپور پرداخت و گفت: «آواز مرغ سروش»، «اَئوکَمَدیچا و سور سخن» و «شمع و لنگری» کتاب‌هایی است که به تازگی منتشر شده است. «سروش» به معنی فرمانبرداری، سرسپردن، آراستگی است. او از ایزدان بزرگی است که بر نظم و سامان جهان مراقبت دارد. اَئوگِمَدَئچا خطابه سوگواری است که به هنگام درگذشت فرد خوانده می‌شده و خطاب به نزدیکان وابستگان فرد متوفی است. سور سخن نیز رساله کوچکی است از سخنرانی سرِ خوان (سفره) در میهمانی. «شمع و لنگری» نیز بخشی از مراسم «سی‌روزه» و همچنین نخستین سال درگذشت است.
آرتویت زهرابیان، مدیر انتشارات نائیری و دبیر نشست نیز به پیشینه این انتشارات اشاره کرد و گفت: نائیری قدمتی بیش از 74 سال دارد و به مانند ناشران دیگر اقلیت‌های دینی بخشی از کتاب‌هایش به زبان خاص و بخشی دیگر را به زبان فارسی منتشر می‌کند. سال گذشته سه عنوان کتاب معرفی کرده‌ایم و امسال نیز سه عنوان تازه را برای معرفی انتخاب کرده‌ایم.
وی افزود: کتاب «غازار پارپتسی» تاریخ ارمنیان و نامه به واهان مامیکونیان با ترجمه و پیشگفتار گارون سارکسیان منتشر شده است. این کتاب در ادامه دو اثر تاریخی دیگر (تاريخ تاتارها: قوم تيرافكن و تاریخ آریستاکس) که در سال‌های گذشته به چاپ رسیده به تاریخ ارمنیان در سده‌های گذشته می‌پردازد و گزارش‌های ارزشمندی از ایران ساسانی ارائه می‌دهد. همچنین نامه به واهان نیز آگاهی‌های بسیاری درباره زندگی مورخ (غازار پارپتسی) ارائه می‌دهد.
زهرابیان ادامه داد: کتاب دیگر «آیین‌های نمایشی قوم ارمن» (درخت گیان) نام دارد و تالیف دکتر محمد عارف است. این کتاب پژوهشی در راستای مطالعات بینا فرهنگی و تعاملات بینا رشته‌ای به گردآوری و بررسی آیین‌های نمایشی بومی قوم ارمن از هزاره سوم پیش از میلاد تا کنون پرداخته است. آیین‌های نمایشی بومی ارمن با تکیه بر شاکله‌های محوری زاییده روح و روان آن مردم، از یک جشن یا سوگواری معمولی و طبیعی فراتر رفته، به یک رفتار اساطیری و نامریی تبدیل شده و آن چنان در تار و پود آنان نقش بسته که همواره تمرد از آن را گناهی نابخشودنی قلمداد می‌کنند.
مدیر انتشارات نائیری به کتاب «هومانس تومانیان» شاعر و حماسه‌سرای ارمنی نیز پرداخت و گفت: این کتاب با کاغذ گلاسه از سوی واراند گرجیان و قوام‌الدین رضوی‌زاده گردآوری شده است. تومانیان شاعر ارمنی گنجینه‌ای از منظومه‌ها، شعرها، قصه‌های فولکلوریک و داستان‌ها را به یادگار گذاشت که آیینه تمام‌نمای زندگی ملت کهن ارمن است. از اشعار 23 مترجم در این کتاب بهر‌ه گرفته شده است و به‌ویژه از شاعرانی نظیر ه.ا. سایه و نادر نادرپور نیز یاد شده است.
نظر شما